Aπό την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα η Εκκλησία ζητά από τους πιστούς να προετοιμαστούν για την Ανάσταση του Χριστού.
Καθαρά Δευτέρα, η πρώτη ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής, και η παράδοση επιβάλλει ένα τραπέζι γεμάτο με νηστίσιμα εδέσματα.
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς.
Πολλοί Χριστιανοί, αγνοώντας τη μεγάλη ωφέλεια της νηστείας, την τηρούν με δυσφορία ή και την αθετούν. Και όμως, τη νηστεία πρέπει να τη δεχόμαστε με χαρά, όχι με βαρυγγώμια ή φόβο. Γιατί δεν είναι σ’ εμάς φοβερή, αλλά στους δαίμονες.
Μια συγκλονιστική μαρτυρία καταγράφει ο γέροντας Χριστόδουλος, ηγούμενος της Ι. Μονής Κουτλουμουσίου στο βιβλιαράκι «Η παρουσία του Μοναχισμού στον σύγχρονο κόσμο».
5 Ιανουαρίου: Παραμονή των Θεοφανείων. Νηστεύουμε πάντα χωρίς λάδι, εκτός εάν η ημερομηνία αυτή πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε και τρώμε το λάδι. Επίσης, την ημέρα αυτή δεν τρώμε ποτέ ούτε τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα.
Πρώτα θα κάνουμε λόγο για την εγκράτεια στα φαγητά, η οποία είναι αντίθετη της γαστριμαργίας, και για τον τρόπο των νηστειών και την ποσότητα των φαγητών.
Και αυτά, όχι από τον εαυτό μας, αλλά καθώς παραλάβαμε από τους αγίους Πατέρες.
Ένα από τα κοπιαστικά διακονήματα στο Άγιο Όρος είναι και του μαγείρου. Από νωρίς ο μάγειρος θα πρέπει να ετοιμάσει το φαγητό, ώστε όταν τελειώσει η ιερή ακολουθία να βρουν οι πατέρες έτοιμο το γεύμα. Ανάλογο με τη μέρα είναι και το φαγητό.
