Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος, με εισήγησή του στη δεύτερη Μοναστική Σύναξη, στην Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Αριζόνας, αναφέρθηκε στον μοναχισμό, τη σημασία του και την προσφορά του στον κόσμο.
~ Μεταξύ της Ιεράς Μονής των Ιβήρων και του Μυλοποτάμου, λίγο ψηλότερα από το δάσος, πριν από πολλά χρόνια βρισκόταν σε μεγάλη ακμή ένα Κελλί με εκκλησία της «Αγίας Τριάδος» που κατά κυριότητα ανήκε στη Μονή των Ιβήρων.
Ο Γέροντας και εννέα μοναχοί αποτελούσαν τη συνοδεία του Κελλιού αυτού που ήταν σαν ένα μικρό κοινόβιο μοναστηράκι, όπως είναι όλα τα λεγόμενα Κελλιά, με εκκλησίες και περιοχές που έχουν ελαιόδεντρα, αμπέλια, οπωροφόρα δέντρα και φυτά.
Μοναχοί: Με υπομονή και καρτερικότητα… Ασθένεια, Θεού επίσκεψη λένε.
Μου λέει μια μέρα ένας μοναχός: Για να μου στείλει ο Θεός την αρρώστια σημαίνει ότι με θυμήθηκε κι ότι κάτι θέλει να μου πει. Αυτός ξέρει. Κι Αυτός που μου την έδωσε, Αυτός και θα μου την πάρει αν και όποτε Εκείνος το θελήσει. Τι να πεις;
Μετά την απελευθέρωση του Αγίου Όρους, στις 2 Νοεμβρίου 1912, η πλειοψηφία των μοναχών, πλην των Ρώσων, πανηγυρίζει το τέλος της αλλόθρησκης οθωμανικής κατοχής και κυρίως για την αυτονόητη προοπτική ενσωμάτωσης του Αγίου Όρους στον Εθνικό Κορμό.
Ωστόσο η de jure αναγνώριση της Ελληνικής κυριαρχίας στον Άθω, που αρχικά επιχειρήθηκε να αποτραπεί από άλλα ορθόδοξα κράτη, έγινε το 1919 με τη Συνθήκη του Νεϊγύ και οριστικά το 1920 με τη Συνθήκη των Σερβών.
Στα μοναστήρια, πάνω από δύο χιλιάδες μοναχοί ζουν μια ασκητική ζωή, απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Στα Καρούλια οι ασκητές ζουν σαν τα πουλιά. Μένουν σε αυτοσχέδια σπίτια στην άκρη των γκρεμών, δεν καλλιεργούν και δεν αποθηκεύουν τίποτα, και τρέφονται με ό,τι βρουν – ό,τι τους στείλει ο Θεός.
Σε μια εποχή που η τυπογραφία άνηκε ακόμη στο μακρινό μέλλον, τα χειρόγραφα αποτελούσαν το μοναδικό τρόπο για να διασωθούν οι αρχαίες γνώσεις στο διηνεκές.
Στο Μεσαίωνα, μια εποχή σκοταδισμού και θρησκευτικού φανατισμού, ορισμένα μοναστήρια λειτούργησαν –σε πείσμα της... κατεστημένης θεοκρατικής αντίληψης– και ως «κιβωτοί γνώσεων» διαφυλάσσοντας τα αρχαία κείμενα με τη μορφή χειρογράφων.
Η μοναστηριακή διατροφή δεν είναι μόνο αυτό που αποκαλούμε Μεσογειακή Δίαιτα. Είναι κάτι πολύ περισσότερο.
Οι μοναχοί τρώνε ακόμη με τον παραδοσιακό τρόπο, καθώς στο μοναστήρι υπάρχει η πρωινή και βραδινή τράπεζα. Δύο γεύματα την ημέρα, απλά και με κανονικά διαλείμματα. Γεύματα που διαρκούν περίπου είκοσι λεπτά, χωρίς θορύβους και συζητήσεις.
Πάνω από τις Καρυές, προς το Βατοπέδι, είναι το Κελλί του Αγίου Γεωργίου «Φανερωμένου». Εκεί ασκήτευαν έξι «Χατζή-Γεωργιάτες» με Γέροντα τον μεγαλύτερο παραδελφό τους, Γερο- Ευλόγιο. Αργότερα δε, είχαν προστεθή άλλοι δύο αδελφοί στην Συνοδία τους, ο Πατήρ Παχώμιος και ο Πατήρ Γεώργιος, και έγιναν εγγόνια του Χατζή – Γεώργη.
