Ο Όθων ήταν ένα παιδί ασθενικό με περιορισμένες πνευματικές ικανότητες. Ανάλογες ήταν και οι σπουδές του. Ο πατέρας του τον προόριζε να ακολουθήσει το ιερατικό στάδιο. Γι’ αυτό το πρόγραμμα των σπουδών του προέβλεπε καθημερινά δύο ώρες Λατινικά και μία Θρησκευτικά. Αν και μιλούσε τέσσερις γλώσσες -Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Λατινικά-, οι εγκυκλοπαιδικές του γνώσεις ήταν περιορισμένες. Ο πατέρας του βέβαια, επειδή τον συμπονούσε για την ασθενική του κράση, συνέστησε στον παιδαγωγό του, Έτελ να μην τον δέρνει για τις αταξίες του. Όταν ο Όθων έγινε 14 ετών τον έστειλαν στο Λιβόρνο για θεραπεία του νευρικού συστήματος. Στην περίοδο της Αντιβασιλείας πάθαινε συχνά νευρικές κρίσεις. Φώναζε: «Δεν θέλω να είμαι βασιλιάς», «Θέλω να γυρίσω στη Βαυαρία. Δεν θέλω να αλλαξοπιστήσω». Φυσικά κανείς δεν τον υποχρέωσε για κάτι τέτοιο κι έμεινε φανατικός καθολικός ως το τέλος της ζωής του....
Όσο ο Όθων ήταν ανήλικος, τρεις αυλικοί του, ο προσωπικός του γιατρός Βίμπερ, ο γραμματέας του βαρόνος Στέγκελ και ο υπασπιστής του, συνταγματάρχης Λεμάιρ, συνέταξαν ένα πρακτικό στο οποίο έγραφαν ότι ο Όθων δεν μπορούσε να κυβερνήσει, επειδή ήταν σωματικά και διανοητικά ανίκανος. Και σε ένα άλλο, καθαρά ιατρικό πιστοποιητικό, ο αρχίατρος Βίμπερ γνωμάτευσε: «Η Θεία Πρόνοια δεν επεφύλασσε διαδοχήν εις τον βασιλέα, λόγω σωματικής ατέλειας». Τα πιστοποιητικά της ανοησίας και ανικανότητας του Όθωνα έφερε στο φως η λονδρέζικη εφημερίδα «Μόρνινγκ Κρόνικλ». Στο δημοσίευμα της οποίας ο Όθων αντέδρασε με επιστολή διαμαρτυρίας. Ακολούθησε διάψευση της είδησης, με επιστολή του προξένου της Βαυαρίας στην Αθήνα, στην οποία εξυμνούνταν «η δραστηριότητα του Όθωνα, η σε κάθε τομέα ικανότητά του και η ευφυΐα του». Για να μετριαστεί μάλιστα η εντύπωση από τις αποκαλύψεις, οι υπογράψαντες τα πιστοποιητικά δήλωσαν γραπτώς ότι ποτέ δεν διατύπωσαν την άποψη πως θεωρούν ανίκανο τον βασιλιά.... O Όθων ξυπνούσε πολύ πρωί κι εργαζόταν σκληρά, διαβάζοντας και διορθώνοντας με υπομονή όλα τα έγγραφα που του έφερναν για υπογραφή. Στο τέλος αντί να τα υπογράψει, τα άφηνε κατά μέρος, λέγοντας «θα δούμε»… Ετσι, συσσωρεύονταν για μήνες ή και χρόνια πολλά διατάγματα που γίνονταν στοίβες και σκονίζονταν στα ράφια του γραφείου του. Όταν ο Όθων παντρεύτηκε την Αμαλία, οι υπουργοί περίμεναν πότε ο βασιλιάς θα έφευγε στην Ευρώπη για τα καθιερωμένα ιαματικά λουτρά του, οπότε έφερναν στη βασίλισσα όλες τις εκκρεμότητες που υπήρχαν. Σε αντίθεση με τον βασιλιά που διάβαζε τα πάντα και δεν υπέγραφε τίποτα, η Αμαλία δεν διάβαζε τίποτα και υπέγραφε τα πάντα....
Σε μια μυστική του αναφορά ο άγγλος πρέσβης στην Αθήνα έγραφε στο Φόρεϊν Όφις για τον Όθωνα: «Ο βασιλιάς ποτέ δεν διάβασε κάποιο βιβλίο και σπάνια διαβάζει εφημερίδες. Από τότε που έφυγε από το Μόναχο, δηλαδή εδώ και τρία χρόνια, μόνο ένα μέρος από ένα βιβλίο σχετικό με τη ζωή του Μεγάλου Πέτρου έχει διαβάσει. Τα πρωινά μένει απαθής ή προσπαθεί να εξασφαλίσει λίγα σελίνια από τα έξοδα συντήρησης και παραστάσεως. Τα βράδια τα περνά καπνίζοντας μέχρι να τον πάρει ο ύπνος. Τίποτα δεν μπορεί να τον κάνει να ασχοληθεί με τις υποθέσεις του κράτους». ...