Της Ναταλίας Δανδόλου
Την έντονη δυσαρέσκεια μελών της UNESCO, έχουν προκαλέσει οι δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά Αγιά Σοφιά και την μετατροπή της σε τζαμί, αλλά και την αλλαγή της ονομασίας της. Το Πρακτορείο ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ επικοινώνησε με πηγή από την UNESCO, η οποία διευκρίνισε ότι η Τουρκία είναι μέλος της UNESCO, κι ως εκ τούτου θα πρέπει να εφαρμόζει τις αποφάσεις της». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν μια χώρα επιθυμεί να αλλάξει το όνομα ενός μνημείου Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως είναι η Αγιά Σοφιά, θα πρέπει να υποβάλλει την πρότασή της προς έγκριση στην επιτροπή Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η ανάδειξη της Αγίας Σοφίας ως Παγκόσμιου Μνημείου περιλαμβάνεται στις ιστορικές ζώνες της Κωνσταντινούπολης που έχουν εγγραφεί στον «κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς» το 1985.
Το καταστατικό της UNESCO κυρώθηκε το 1946 με την υπογραφή 20 χωρών μεταξύ των οποίων της Ελλάδος και της Τουρκίας. Ο σκοπός του Οργανισμού είναι να συμβάλει στην ειρήνη και την ασφάλεια, μέσω της εκπαίδευσης, της επιστήμης και του πολιτισμού με στόχο το σεβασμό του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών όλων των λαών.
Τι είναι το Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Το Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το οποίο δημιουργήθηκε το 1992, είναι το κέντρο παρακολούθησης και ο συντονιστής της UNESCO για όλα τα ζητήματα που αφορούν την Παγκόσμια Κληρονομιά. Για τη διασφάλιση του συνεχούς συντονισμού των θεμάτων που άπτονται της Συμβάσεως, το Κέντρο οργανώνει ετήσιες συνεδριάσεις της Επιτροπής για την Παγκόσμια Κληρονομιά, έχει συμβουλευτικό ρόλο για τα κράτη – μέλη ως προς την υποβολή υποψηφιοτήτων για εγγραφή στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, συντονίζει την διεθνή βοήθεια που δίδεται από το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς κατ’ αίτηση των ενδιαφερομένων και συντονίζει τόσο τις αναφορές για τη κατάσταση των μνημείων όσο και την άμεση δράση που απαιτείται στην περίπτωση των μνημείων που απειλούνται. Το Κέντρο επίσης, διοργανώνει σεμινάρια και εργαστήρια τεχνικής εκπαίδευσης, ενημερώνει τη βάση δεδομένων του Καταλόγου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δημιουργεί εκπαιδευτικά εργαλεία προκειμένου να συνειδητοποιήσουν οι νέοι την ανάγκη για την προστασία της κληρονομιάς και τέλος, ενημερώνει διαρκώς την κοινή γνώμη για τα θέματα σχετικά με την Παγκόσμια Κληρονομιά.
Αναφορά κι έλεγχος
Η ένταξη ενός μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς δεν αποτελεί το τέλος της διαδικασίας. Μετά την εγγραφή ενός μνημείου, οι υπεύθυνοι διαχείρισης του μνημείου και οι τοπικές αρχές εργάζονται αδιάλειπτα προς την κατεύθυνση του ελέγχου, της παρακολούθησης και της συντήρησής του.
Τα Κράτη-Μέλη έχουν υποχρέωση να συντάσσουν περιοδικές αναφορές ελέγχου για την κατάσταση διατήρησης των μνημείων καθώς των μέτρων που λαμβάνουν για την προστασία τους. Οι αναφορές αυτές διευκολύνουν την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς να αξιολογήσει την κατάσταση των μνημείων και τελικώς να αποφασίσει για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση επαναλαμβανόμενων προβλημάτων. Ένα από αυτά τα μέτρα αυτά είναι και η εγγραφή του μνημείου στον «Κατάλογο Κληρονομιάς σε Κίνδυνο», εάν διαπιστωθεί ότι τα μέτρα συντήρησης είναι πλημμελή.
Η διαδικασία της περιοδικής αναφοράς και ελέγχου προσφέρει στα Κράτη-Μέλη ένα εργαλείο αξιολόγησης της εφαρμογής της Σύμβασης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Επίσης δίνει ενημερωμένες πληροφορίες για τυχόν μεταβολές στην κατάσταση διατήρησης των μνημείων. Οι εκθέσεις περιοδικού ελέγχου, υποβάλλονται από τα ίδια τα κράτη-μέλη, προετοιμάζονται σε τοπικό επίπεδο και εξετάζονται από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς βάσει εξαετούς προκαθορισμένου προγράμματος. Τα αποτελέσματα συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς προς την Γενική Συνέλευση της UNESCO.