Σήμερα, 8 Ιουλίου 2020, τιμάται στην Ρωσία η Παναγία του Καζάν, ιερή εικόνα, που απεικονίζει το πρόσωπο της Παναγίας να στρέφεται τρυφερά προς τον Υιό Της, ο οποίος βρίσκεται σε όρθια θέση και ευλογεί. Η εικόνα είναι γνωστή και ως «Θεοτόκος του Καζάν» ή «η Μαύρη Παρθένος του Καζάν» και κατέχει περίοπτη θέση στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Μάλιστα, είναι η εικόνα με την οποία, παραδοσιακά, ευλογούνται οι αρραβώνες στη Ρωσία.
Αντίγραφο της εικόνας και μάλιστα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας φυλάσσεται στη Ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονα στο Άγιο Όρος, ενώ άλλα αντίγραφα υπάρχουν στο Καθολικό της Ιεράς Μονής της Παναγίας (Κερατέα) και στο παρεκκλήσιο της Οσίας Ξένης της Ρωσίδος (Μάνδρα Αττικής).
Σύμφωνα με την Ιερά Παράδοση, η εικόνα ανακαλύφθηκε στις 8 Ιουλίου 1579 στην πόλη Καζάν της Ρωσίας (πρωτεύουσα σήμερα της Δημοκρατίας του Ταταρστάν) από ένα νεαρό κορίτσι, ονόματι Ματρώνα. Το περιστατικό συνέβη λίγα χρόνια μετά την κατάκτηση της ταταρικής αυτής πόλης από τον Ιβάν Δ’ τον Τρομερό (1552). Η εικόνα φυλασσόταν στο Μοναστήρι της Θεοτόκου του Καζάν μέχρι τις 29 Νοεμβρίου 1904, οπότε και εκλάπη.
Οι κλέφτες προφανώς έβαλαν στο μάτι τη χρυσή κορνίζα, η οποία ήταν στολισμένη με πολύτιμα πετράδια. Χρόνια αργότερα, η αστυνομία συνέλαβε τους δράστες και ανακάλυψε την αμυθήτου αξίας κορνίζα, όχι όμως και την εικόνα, η οποία πρέπει να θεωρείται οριστικά χαμένη, αφού στην απολογία τους οι κλέφτες υποστήριξαν ότι την τεμάχισαν και την έκαψαν.
Η Ρωσική Εκκλησία ερμήνευσε την καταστροφή της εικόνας ως κακό σημάδι και ως πηγή δεινών για τη Ρωσία. Ο απλός θρησκευόμενος λαός συσχέτισε την καταστροφή της με την Επανάσταση του 1905, την ήττα της Ρωσίας στον Ρωσο-Ιαπωνικό Πόλεμο (1904-1905) και την Οκτωβριανή Επανάσταση (1917).
Η φήμη ότι μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση οι Μπολσεβίκοι την πούλησαν στο εξωτερικό αποδείχθηκε ανυπόστατη. Πάντως, ένα αντίγραφο της Παναγίας του Καζάν περιφερόταν στο Λένινγκραντ κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης από τους Γερμανούς (1941-1944), προκειμένου να ανυψώσει το ηθικό των σοβιετικών στρατιωτών. Τη μεσιτεία της Παναγίας του Καζάν επικαλέστηκαν, μεταξύ άλλων, οι Ρώσοι στρατηγοί Ντμίτρι Ποζάρσκι και Μιχαήλ Κουτούζοφ, για να βοηθήσει τη χώρα στην εκδίωξη των Πολωνών εισβολέων το 1612 και των Γάλλων του Ναπολέοντα το 1812.
Η Παναγία του Καζάν είναι πολιούχος του Καζάν και προστάτιδα της Ρωσίας. Τιμάται στις 8 Ιουλίου και στις 4 Νοεμβρίου, ημέρα που η Ρωσία γιορτάζει την Ημέρα της Εθνικής Ενότητας. Ναοί προς τιμήν της Παναγίας του Καζάν έχουν κτισθεί στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη, ενώ υπάρχουν περισσότερα από 60 αντίγραφά της σε όλο τον κόσμο.
Πληροφορίες: sansimera.gr