Ο Ζαν Μπατίστ Ποκλέν (Jean-Baptiste Poquelin, ψευδώνυμο: Μολιέρος) γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1622 στο Παρίσι. Υπήρξε ο μεγαλύτερος γιός του βασιλικού υφασματέμπορου και επιπλοποιού Ζαν Ποκλέν και της κόρη πλούσιας οικογένειας, Μαρί Κρεσέ. Ο μικρός Μολιέρος θα χάσει την μητέρα του σε ηλικία μόλις δέκα ετών και θα μεγαλώσει με τον πατέρα του. Την μεγάλη του αγάπη για το θέατρο θα του την καλλιεργήσει ο θεατρόφιλος παππούς του.
Τα πρώτα στάδια της ζωής του
Σε ηλικία 16 ετών και με παρότρυνση της μητριάς του πηγαίνει εσώκλειστος στο δημοφιλές ιησουίτικο κολέγιο του Κλερμόν από όπου είχαν αποφοιτήσει και εξέχουσες προσωπικότητες της Γαλλίας, όπως ο Βολταίρος. Αργότερα, θα ανακοινώσει στον πατέρα του την απόφασή του να μην του διαβιβάσει το το αξίωμα του βασιλικού θαλαμηπόλου. Ο ίδιος θα έχει άλλα σχέδια για την ζωή του. Με την επιστροφή του στο Παρίσι και όντας πτυχιούχος της νομικής σχολής θα ασχοληθεί με την δικηγορία. Το 1643 στην ζωή του θα μπει η πανέμορφη και ιδιαίτερα ταλαντούχα νεαρή ηθοποιός Μαντλέν Μπεζάρ, η οποία θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την αγάπη του για το θέατρο.
Μολιέρος | Πηγή εικόνας: wikipedia
Η σχέση του με την Μαντλέν, αλλά κυρίως το πάθος του για το θέατρο θα αποτελέσουν βασικές αιτίες για να παρατήσει τελικά τον κόσμο της νομικής και να ασχοληθεί με το θέατρο, παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις του πατέρα του. Τότε είναι που θα αποφασίσει να υιοθετήσει το ψευδώνυμο «Μολιέρος» προκειμένου να μην προσβάλει το όνομα της οικογένειας του, αφού ο χώρος του θεάτρου την εποχή εκείνη θεωρούταν ανέντιμος. Θα συγκροτήσει μαζί με την γυναίκα του, τους αδερφούς της, αλλά και άλλους κωμικούς τον θίασο «Ένδοξο Θέατρο» και θα ξεκινήσουν συνεχόμενες περιοδείες στην επαρχία για τα επόμενα δεκατρία χρόνια. Ο ίδιος θα συμμετέχει ως ηθοποιός ή αργότερα ως σκηνοθέτης. Το 1645 θα συλληφθεί για μικρό χρονικό διάστημα. Θα περάσει δύο θητείες στην φυλακή, καθώς ο θίασος του θα μαστίζεται από χρέη. Τελικά, θα πάρουν την απόφαση να εγκαταλείψουν το Παρίσι, καθώς μόνο οι δύο μεγαλύτερες θεατρικές εταιρίες της πόλης κέντριζαν το ενδιαφέρον του κοινού.
Τα χρόνια της πρώτης επιτυχίας του θεατράνθρωπου Μολιέρου
Η απουσία του από το Παρίσι δε θα κρατήσει για πολλά χρόνια. Θα προσκληθεί να παρουσιάσει κάποια έργα του στην βασιλική αυλή, με την δημοτικότητα του να ακολουθεί ανοδική πορεία. Στις 24 Οκτωβρίου 1648, σε μια αίθουσα του Λούβρου, ο Μολιέρος θα παρουσιάσει Λουβοδίκο ΙΔ’, ένα από τα πρώτα θεατρικά κείμενά του, μια πρώτη εκδοχή της φάρσας «Ερωτευμένος γιατρός». Η παράσταση θα εντυπωσιάσει τον δούκα της Ορλεάνης, Φίλιππο, και για αυτό θα εξασφαλίσει την προστασία και την επιχορήγηση του.
Πηγή εικόνας: newsbeast.gr
Ο θίασος μετονομάζεται σε «Θίασο του Βασιλιά» και αποκτά είσοδο στο παλάτι, κερδίζοντας φήμη, κύρος και τον θαυμασμό των αριστοκρατικών θεατών. Ο βασιλιάς, μάλιστα, θα του παραχωρήσει ένα θέατρο δίπλα στο Λούβρο και ο Μολιέρος, για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, θα του γράψει το έργο «Οι γελοίες κομψές κυρίες». Το έργο θα κερδίσει πρωτοφανή επιτυχία και την εμπιστοσύνη του βασιλιά. Αξίζει να σημειωθεί, βέβαια, το αξιοπερίεργο γεγονός πως ο Μολιέρος στις κωμωδίες του κατακεραύνωνε τους αριστοκράτες, οι οποίοι όμως ξεκαρδίζονταν στις παραστάσεις του…
Την ίδια περίοδο ο Μολιέρος θα αποκτήσει το πρώτο του παιδί με την ερωμένη του, το οποίο όμως θα πεθάνει σε πολύ μικρή ηλικία.
Οι επόμενες στιγμές στην πορεία του
Μετά την πρεμιέρα της κωμωδίας «Σχολείο Γυναικών» στις 26 Δεκεμβρίου του 1662, η παρισινή κοινωνία άρχισε να υποπτεύεται πως ο Μολιέρος δεν διστάζει να έρθει αντιμέτωπος με το πολιτικό και θρησκευτικό καθεστώς. Η σκληρή κριτική που θα δεχθεί το έργο θα τον οδηγήσει στην ανάγκη να απαντήσει με τα μονόπρακτα «Κριτική του Σχολείου Γυναικών» τον Ιούνιο του 1663 και «Αυτοσχεδιασμός των Βερσαλλιών» το 1664. Στις 12 Μαΐου του 1664, επίσης, θα παρουσιαστούν οι τρεις πρώτες πράξεις του «Ταρτούφου». Ο Μολιέρος θα γράψει τον Ταρτούφο σε ηλικία 43 χρονών και ο βασικός πρωταγωνιστής του έργου θα είναι ένας ιδιαίτερα θρησκόληπτος άνθρωπος ο οποίος αποδεικνύεται πως είναι ένας απατεώνας που επιδίωκε δύναμη.
Πηγή εικόνας: newsbeast.gr
Το έργο θα δυσαρεστήσει τους – μεγάλους σε ηλικία – αριστοκράτες οι οποίοι τελικά ασκώντας πιέσεις θα αναγκάσουν τον Λουδοβίκο να απαγορεύσει κάθε παρουσίαση του έργου. Χωρίς να πτοηθεί από τις τόσο άσχημες αντιδράσεις, παρουσιάζει το 1665 μια πρώιμη εκδοχή του «Δον Ζουάν» προκαλώντας τον θυμό στην ρωμαιοκαθολική εκκλησία – το έργο απέτυχε παταγωδώς και δεν ανέβηκε ποτέ ξανά από τον συγγραφέα.
Στις 20 Φεβρουαρίου του 1662 ο Μολιέρος θα παντρευτεί την Αρμάν Μπεζάρ με την οποία θα αποκτήσει τρία παιδιά. Μόνο το ένα από αυτά θα καταφέρει να επιβιώσει.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Μολιέρου
Έπειτα από πολλούς αγώνες του Μολιέρου για τον «Ταρτούφο» και έχοντας πάντα την στήριξη του βασιλιά, το καλοκαίρι του 1667 θα αναλάβει μια καινούργια έκδοση του που θα την μετονομάσει ως «Ο Απατεώνας». Ο πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου του Παρισιού, όμως, θα αντιδράσει άμεσα και θα απαγορεύσει το κομμάτι, ενώ παράλληλα ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού θα απειλήσει τον Μολιέρο ακόμη και με αφορισμό. Τελικά το έργο θα παρουσιαστεί ιδιωτικά στον βασιλιά, από τον αδερφό του.
Πηγή εικόνας: rp.news
Παρά τις πολλαπλές δυσκολίες που αντιμετώπιζε, ο Μολιέρος θα γράψει 15 από τα 91 έργα του στο Παρίσι. Θα ανεβάζει παραστάσεις συνεχώς και θα γράφει πυρετωδώς έργα, προκειμένου να εξασφαλίσει την επιβίωση του ίδιου αλλά και του θιάσου του. Κατά την περίοδο 1666-1667, μάλιστα, μόνο ένα από τα πέντε έργα του, ο «Γιατρός με το στανιό», θα κάνει επιτυχία, ενώ την επόμενη χρονιά ο «Μισάνθρωπος» θα κερδίσει διθυραμβικές κριτικές μόλις από την πρεμιέρα του. Θα γράψει και άλλες κωμωδίες με κωμικοτραγικό χαρακτήρα, όπως τις: «Ζορζ Νταντέν» και «Φιλάργυρος» το 1668, «Αρχοντοχωριάτης» το 1870, «Οι κατεργαριές του Σκαπίνου» το 1671 και «Οι σοφολογιότατες» το 1672.
Η διαρκής αυτή ενασχόληση του με την δουλειά θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του, οδηγώντας τον σε υπερκόπωση.
Ο θάνατος του
Η πενταετής επίπονη ενασχόληση του με τον «Ταρτούφο», ο οποίος από την μια παιζόταν και από την άλλη απαγορευόταν, εξάντλησαν τα ψυχικά του αποθέματα και σε συνδυασμό με την υπερκόπωση επιδείνωσαν ραγδαία την υγεία του. Στα τελευταία τέσσερα της ζωής του και παρά την πραγματικά άσχημη κατάσταση της υγείας του, θα γράψει μια νέα σειρά σατιρικών έργων. Μέσα σε αυτά θα περιλαμβάνεται και ένα από τα γνωστότερα έργα του, ο «Κατά φαντασίαν ασθενής»
.Μολιέρος | Πηγή εικόνας: katiousa.gr
Ο θάνατος του γνωστού αυτού θεατρανθρώπου θα επέλθει με έναν πραγματικά αξιοσημείωτο τρόπο. Στις 17 Φεβρουαρίου του 1673, κατά την διάρκεια της παράστασης του «Ο κατά φαντασίαν ασθενής», στην οποία μάλιστα διαδραμάτιζε τον κατά φαντασίαν ασθενή, άρχισε να έχει έντονο βήχα και να ασθμαίνει. Παρά τις υποδείξεις του Λουδοβίκου για ανάπαυση, εκείνος συνέχισε να παίζει μέχρι που σωριάστηκε αιμόφυρτος στην σκηνή. Παρ’ όλα αυτά, μετά από υπεράνθρωπες προσπάθειες συνέχισε την παράσταση μέχρι το τέλος της με πιθανότερη εκδοχή να πέθανε λίγες ώρες αργότερα στο σπίτι του. Την μέρα εκείνη ο Μολιέρος φορούσε ένα πράσινο κουστούμι στην σκηνή. Από τότε το πράσινο χρώμα θεωρείται μεγάλη γρουσουζιά στον θεατρικό κόσμο.
Η συμβολή του Μολιέρου ιδιαίτερα στο θεατρικό είδος της κωμωδίας θεωρείται μέχρι και σήμερα ανεκτίμητης αξίας. Με στοιχεία από το γαλλικό λαϊκό θέατρο, την ιδεολογική βάση της Αναγέννησης και τις αρχές του κλασσικισμού καθιέρωσε ένα νέο είδος κωμωδίας με έντονα τυποποιημένους χαρακτήρες και γεγονότα. Μέσα από τα έργα του απαθανάτισε με εύθυμο τρόπο μέχρι και τις πιο «αποστειρωμένες» κοινωνικές τάξεις, καθρεφτίζοντας με απλό, λαϊκό τρόπο τις αδικίες των ευγενών απέναντι στην αστική τάξη.
Ο σπουδαίος δάσκαλος της κωμωδίας δεν ενταφιάστηκε με χριστιανική κηδεία, καθώς – όντας ηθοποιός – απαγορευόταν εκ νόμου να ταφεί στο ιερό χώμα ενός νεκροταφείου. Μετά από παράκληση της συζύγου του, ο Λουδοβίκος θα δώσει την άδεια του για μια μυστική τελετή αργά την νύχτα. Σε αυτή θα παρευρεθούν, τελικά, περισσότεροι από 800 άνθρωποι.