05/01/2019 - 17:47
Βρίσκεται στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού Κισσός στο Πήλιο και πρόκειται για τρίκλητη βασιλική του 17ου αιώνα, κτισμένη το 1650 περίπου, όταν δηλαδή η Ελλάδα ήταν υπό Τουρκική κυριαρχία. Το μεγάλο μέγεθος του χώρου του ναού και το γεγονός ότι είναι χτισμένος στην πλατεία του χωριού, μαρτυρούν ότι χτίστηκε με άδεια των Τούρκων.
Αυτός ο ρυθμός ήταν απαγορευμένος από τους Τούρκους κατά τηv Τουρκοκρατία διότι θεωρούσαν ότι ήταν πολύ εντυπωσιακός "φανταχτερός" τρόπος αρχιτεκτονικής για θρησκευτικό ναό, σε σύγκριση ειδικά με τους δικούς τους "ναούς". Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι στο χωριό Κισσός, στο οποίο ανήκει η εκκλησία ανακαλύφθηκε ένα ορυχείο αργύρου – ασημιού.
Στις παλιές μέρες όταν οι χωρικοί του Κισσού μιλούσαν για χρυσό και ασήμι, αναφέρονταν στο κ’σο και στον αργυρό, η λέξη κ’σος λοιπόν - χρυσός ήταν η αιτία που το χωριό ονομάστηκε Κισσός, δηλαδή χρυσός, παρόλο που κάποιοι, πίστευαν ότι η ονομασία του χωριού, προήλθε από το αναρριχώμενο φυτό τον Κισσό, που φύεται σε όλη την περιφέρεια του χωριού. Πιθανότατα οι τεχνίτες που δούλεψαν στο χρυσοποίκιλτο και ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού της Αγίας Μαρίνας, να πήραν μεταλλεύματα από αυτό το ορυχείο.
Στις παλιές μέρες όταν οι χωρικοί του Κισσού μιλούσαν για χρυσό και ασήμι, αναφέρονταν στο κ’σο και στον αργυρό, η λέξη κ’σος λοιπόν - χρυσός ήταν η αιτία που το χωριό ονομάστηκε Κισσός, δηλαδή χρυσός, παρόλο που κάποιοι, πίστευαν ότι η ονομασία του χωριού, προήλθε από το αναρριχώμενο φυτό τον Κισσό, που φύεται σε όλη την περιφέρεια του χωριού. Πιθανότατα οι τεχνίτες που δούλεψαν στο χρυσοποίκιλτο και ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού της Αγίας Μαρίνας, να πήραν μεταλλεύματα από αυτό το ορυχείο.
Στην αρχή ο Ναός ήταν και τρισυπόστατος.
Το βόρειο κλίτος του ναού ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, το κεντρικό κλίτος στην Αγία Μαρίνα και το νότιο κλίτος ήταν αφιερωμένο στο Μέγα Αθανάσιο όμως σήμερα δεν υφίστανται τα κλίτη αυτά των Αγίων Γεωργίου και Αθανασίου.
Η Αγία Μαρίνα είχε τη μοναδική τύχη να πλουτισθεί στα 1802 και με τις περίτεχνες παραστάσεις, ακόμα και τοπιογραφίες και ηθογραφίες, που έγιναν απ’ τον περίφημο λαϊκό ζωγράφο του Πηλίου δρακειώτη Γιάννη Παγώνη, όπως βλέπουμε σε μια γωνιά του ταβανιού της εκκλησίας και σήμερα:
"ανιστορήθη και εγκαλωπίησθη το παρών ταβάνι και οι κάμαρες του θείου ναού της Αγίας Μεγαλομάρτιρος Μαρίνης του Χριστού διά χειρός Παγώνη του Κωνσταντή Χηωναδύτι εκ φυλής Πασχαλάδις".
Δείγματα εξαιρετικής τέχνης, με την οποία διαιωνίζουμε η απαράμιλλη βυζαντινή τεχνοτροπία στην κατασκευή των ιερών εικόνων, εκτός των τοιχογραφιών του Παγώνη, παρουσιάζουν και τρεις μισοκατεστραμμένες εικόνες του Χριστού, του Αγίου Νικολάου και του Ιωάννου του Προδρόμου που φυλάγονται στο νεοϊδρυθέν από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο του χωριού και το εκκλησιαστικό συμβούλιο της Αγίας Μαρίνας, μουσείο.
Εξάλλου πολύ αργότερα, στα 1864, ο ναός της Αγίας Μαρίνας πλουτίστηκε με μια θαυμάσια Αγία Τράπεζα που αποτελεί δωρεά της ζαγοριανής Ευτέρπης, χήρας Αλεξάνδρου Κασσαβέτη. Σε αυτήν υπάρχει και το ακόλουθο αναθηματικό επίγραμμα του ονομαστού ζαγοριανού φιλοσόφου Φιλίππου Ιωάννου:
Εξάλλου πολύ αργότερα, στα 1864, ο ναός της Αγίας Μαρίνας πλουτίστηκε με μια θαυμάσια Αγία Τράπεζα που αποτελεί δωρεά της ζαγοριανής Ευτέρπης, χήρας Αλεξάνδρου Κασσαβέτη. Σε αυτήν υπάρχει και το ακόλουθο αναθηματικό επίγραμμα του ονομαστού ζαγοριανού φιλοσόφου Φιλίππου Ιωάννου:
Ευτέρπη σοι τούτον, Αλεξάνδροιο σαόφρων χήρη Κασσαβέτου, βωμόν έτενξ’ ιερόν, ω μάρτυς Χριστοίο Μαρίνη. Τω λιτάνευε Υψιμέδοντ’ αυτή το όλβι αεί διδόναι Κασσαβέτου το οίκω ψυχήν δε θανόντος ακοίτου τάξαι οι ες μακάρων ύψι χοροστασίην.
Οι αγιογραφίες και τοιχογραφίες του ναού είναι του 1802, όπως μαρτυρεί η πρώτη δεξιά κολώνα του ναού στο ανδρικό κλίτος, από τον Κωνσταντή Παγώνη τον Χιοναδίτη.
Το περιεχόμενο κάποιων τοιχογραφιών είναι μεν θεολογικό, στηρίζεται όμως στην ελεύθερη απόδοση του ζωγράφου.
Στις τοιχογραφίες του Ναού της Αγίας Μαρίνας παρουσιάζονται διάφορα θέματα από την Καινή αλλά και την Παλαιά Διαθήκη, από την Αποκάλυψη, θέματα Φυσικής Ιστορίας, θέματα γεωγραφίας κλπ. αφού ο ναός κατά την Τουρκοκρατία λειτούργησε και σαν κρυφό σχολειό, υπό το άγρυπνο βλέμμα των Τούρκων.
Το περιεχόμενο κάποιων τοιχογραφιών είναι μεν θεολογικό, στηρίζεται όμως στην ελεύθερη απόδοση του ζωγράφου.
Στις τοιχογραφίες του Ναού της Αγίας Μαρίνας παρουσιάζονται διάφορα θέματα από την Καινή αλλά και την Παλαιά Διαθήκη, από την Αποκάλυψη, θέματα Φυσικής Ιστορίας, θέματα γεωγραφίας κλπ. αφού ο ναός κατά την Τουρκοκρατία λειτούργησε και σαν κρυφό σχολειό, υπό το άγρυπνο βλέμμα των Τούρκων.
Ο Ναός.
Η εκκλησία εχει τρεις πλευρές στην σκεπή της και για αυτό ανήκει στην αρχιτεκτονική κατηγορία "Τρίκλητος" Βασιλική.
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τέσσερις τρούλοι – θόλοι (εσωτερικοί) οι οποίοι είναι διακοσμημένοι περίτεχνα και ζωγραφισμένοι από τον φημισμένο ζωγράφο Ιωάννη Παγώνη, ο οποίος φιλοτέχνησε όλες τις αγιογραφίες του ναού.
Στον πρώτο τρούλο που βρίσκεται προς την έξοδο, αναπαριστάται η Αγία Μαρίνα και τριγύρω της είναι ζωγραφισμένες περιμετρικά του θόλου, σκηνές απο τον βίο της.
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τέσσερις τρούλοι – θόλοι (εσωτερικοί) οι οποίοι είναι διακοσμημένοι περίτεχνα και ζωγραφισμένοι από τον φημισμένο ζωγράφο Ιωάννη Παγώνη, ο οποίος φιλοτέχνησε όλες τις αγιογραφίες του ναού.
Στον πρώτο τρούλο που βρίσκεται προς την έξοδο, αναπαριστάται η Αγία Μαρίνα και τριγύρω της είναι ζωγραφισμένες περιμετρικά του θόλου, σκηνές απο τον βίο της.
Στον δεύτερο τρούλο αναπαριστάται η Παναγία με ζωγραφισμένες επίσης περιμετρικά, σκηνές του βίου της. Ο τρίτος τρούλος απεικονίζει τον Παντοκράτορα. Στον τέταρτο τρούλο η αγιογραφία αναπαριστά τον Θεό με μορφή γέροντα.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι κανείς δεν γνωρίζει τη μορφή του Θεού, και δεν μπορούμε να δεχτούμε αυτήν την εικόνα του ως γέροντα, γιατί είναι σαν να δεχόμαστε ότι είναι φθαρτή οντότητα. Αποδεχόμαστε αυτήν την εικόνα, γιατί αντιπροσωπεύει τη σοφία μιας οντότητας που εχει ζήσει και δει πολλά. Μόνο οΜιχαήλ Άγγελος τόλμησε να αποδώσει αυτήν την εικόνα του Θεού στo έργο "Δημιουργία" του στην Capella – Sixtina.
Το Τέμπλο.
Ο ναός της Αγίας Μαρίνας, που αποτελεί μια απ’ τις χαρακτηριστικές τρίκλιτες βασιλικές του Πηλίου, και μετά την ανακαίνιση του δέχτηκε αθρόες δωρεές. Έτσι με την πολύτιμη συνδρομή των ναυτικών του χωριού, κατασκευάστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα το ονομαστό στο Πήλιο ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού που χρυσώθηκε κιόλας το 1793.
Το τέμπλο (ο άγνωστος δημιουργός του ίσως να είναι ο ίδιος που σε αυτά τα ίδια χρόνια κατασκεύασε και τα σχεδόν όμοια τέμπλα της Αγίας Τριάδας στο Μούρεσι και του Αγίου Αθανασίου στο Ανήλιο), είναι ένα από τα αριστουργηματικότερα και αντιπροσωπευτικότερα του κλασσικού τύπου, των τέμπλων δηλαδή που ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος τους συγκροτεί συμβολικά θέματα.
Το τέμπλο (ο άγνωστος δημιουργός του ίσως να είναι ο ίδιος που σε αυτά τα ίδια χρόνια κατασκεύασε και τα σχεδόν όμοια τέμπλα της Αγίας Τριάδας στο Μούρεσι και του Αγίου Αθανασίου στο Ανήλιο), είναι ένα από τα αριστουργηματικότερα και αντιπροσωπευτικότερα του κλασσικού τύπου, των τέμπλων δηλαδή που ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος τους συγκροτεί συμβολικά θέματα.
 |
| Λεπτομέρεια του τέμπλου |
Εντύπωση ξεχωριστή στο τέμπλο τούτο προκαλεί ο μεγάλος αριθμός των ειδών των ζώων και η τελειότητα στην αναπαράσταση τούτων που χρησιμοποιεί στις θαυμάσιες και με ζηλευτή οικονομία του χώρου λαξευμένες συμβολικές του παραστάσεις ο απαράμιλλος τεχνίτης.
Γνωστά και σπάνια ζώα (ως και τάπυροι αναπαριστάνονται) δίνουν άψογο το παρόν τους ανάμεσα στα άλλα φυτικά διακοσμητικά στοιχεία του τέμπλου, σε μια σύνθεση ονειρικής τελειότητας. Από την είσοδο του Ιερού Ναού είναι εντυπωσιακές οι εικόνες και το πανέμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο. 
Ο τεχνίτης χρησιμοποίησε ξύλο φλαμουριάς γιατί είναι μαλακό και εύκολο να δουλέψει κανείς πολύπλοκα σκαλίσματα. Επίσης γιατί είναι ανθεκτικό και διατηρείται για πολλά χρόνια.
Στο τέμπλο μπορεί κανείς να δει πανέμορφα σκαλίσματα και αναπαραστάσεις από ζώα και φυτά που αντιπροσωπεύουν την φύση. Υπάρχει επίσης και μια αναπαράσταση της κιβωτού του Νώε πάνω από την Ιερά Πύλη (Iερό) που τον αναπαριστά να είναι ξαπλωμένος και να αναπαύεται.
Στο τέμπλο μπορεί κανείς να δει πανέμορφα σκαλίσματα και αναπαραστάσεις από ζώα και φυτά που αντιπροσωπεύουν την φύση. Υπάρχει επίσης και μια αναπαράσταση της κιβωτού του Νώε πάνω από την Ιερά Πύλη (Iερό) που τον αναπαριστά να είναι ξαπλωμένος και να αναπαύεται.
Στο κέντρο της Ιεράς Πύλης μπορούμε να δούμε μια γοργόνα (μορφή παρμένη από την αρχαία μυθολογία), η οποία αναπαριστά τη γοργόνα που μεταμορφώνει σε πέτρα όλα τα κακά στοιχεία και τα κρατάει μακριά από τα Ιερά Χώματα.
Σε κάποιες από τις εικόνες βλέπουμε αναπαραστάσεις πουλιών με γυριστά ράμφη που κρεμασμένα από αυτά τα ράμφη είναι τα καντήλια του ναού.
Όλο το τέμπλο που δημιουργήθηκε κατά τον 18ο αιώνα είναι καλυμμένο με φύλλα χρυσού. Οι εργασίες του τέμπλου ξεκίνησαν το 1720 και ολοκληρώθηκαν 60 χρόνια περίπου μετά. Η κάλυψη με τα φύλλα χρυσού έγινε το 1793.
Όλο το τέμπλο που δημιουργήθηκε κατά τον 18ο αιώνα είναι καλυμμένο με φύλλα χρυσού. Οι εργασίες του τέμπλου ξεκίνησαν το 1720 και ολοκληρώθηκαν 60 χρόνια περίπου μετά. Η κάλυψη με τα φύλλα χρυσού έγινε το 1793.
Tο μεγαλόπρεπο τέμπλο του ναού είναι φτιαγμένο απο τεχνίτες από την Ήπειρο. Σε κάποια τμήματα του τέμπλου έχουν δημιουργηθεί επίτηδες τρύπες ώστε να τις διαπερνά το φως που μπαίνει από τα πίσω παράθυρα.
Αυτή η τεχνική ονομάζεται "σκιαρόσκουρο" (που σημαίνει κίνηση της σκιάς). Στο τέμπλο τα παγώνια συμβολίζουν την υπερηφάνεια.
Τα περιστέρια συμβολίζουν την ειρήνη, το χταπόδι με τα όστρακα συμβολίζει την νηστεία, που είναι πολύ σημαντικό μέρος της Ορθόδοξης Χριστιανικής Θρησκείας.
Στην πρώτη σειρά του τέμπλου στην κάτω πλευρά βλέπουμε γλάστρες με φυτά και βάζα γεμάτα λουλούδια. Στην πάνω πλευρά μπορούμε να δούμε εικόνες με την Παναγία, τον Ιησού Χριστό, τον Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο και την επαργυρωμένη εικόνα της Αγίας Μαρίνας η οποία είναι ονομαστή για τη θαυματουργή ιδιότητα της.
Αυτή η τεχνική ονομάζεται "σκιαρόσκουρο" (που σημαίνει κίνηση της σκιάς). Στο τέμπλο τα παγώνια συμβολίζουν την υπερηφάνεια.
Τα περιστέρια συμβολίζουν την ειρήνη, το χταπόδι με τα όστρακα συμβολίζει την νηστεία, που είναι πολύ σημαντικό μέρος της Ορθόδοξης Χριστιανικής Θρησκείας.
Στην πρώτη σειρά του τέμπλου στην κάτω πλευρά βλέπουμε γλάστρες με φυτά και βάζα γεμάτα λουλούδια. Στην πάνω πλευρά μπορούμε να δούμε εικόνες με την Παναγία, τον Ιησού Χριστό, τον Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο και την επαργυρωμένη εικόνα της Αγίας Μαρίνας η οποία είναι ονομαστή για τη θαυματουργή ιδιότητα της.
Γυναικωνίτης.
Στον ναό υπάρχει μια πτέρυγα, που αναφέρεται στη ζωή των γυναικών στις παλαιότερες μέρες. Υπάρχουν πολλές αναπαραστάσεις, που αναφέρουν σκηνές από κείνες τις μέρες.
Μια από αυτές τις αναπαραστάσεις, αναφέρεται στην τιμωρία, γιατί οι άνθρωποι που αναπαρίστανται σε αυτή, δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ιερέα να πάνε στην εκκλησία.
Μια άλλη αναπαράσταση, αναφέρεται στην μοιχό γυναίκα και την τιμωρία της. Σε μια άλλη αναπαράσταση, βλέπουμε το δέντρο της αρετής σε αντίθεση με τους ανθρώπους που δεν εξομολογούνται. Μια άλλη αναπαριστά την ψεύτικη εξομολόγηση στην οποία η αλήθεια διαστρεβλώνεται.
Μια από αυτές τις αναπαραστάσεις, αναφέρεται στην τιμωρία, γιατί οι άνθρωποι που αναπαρίστανται σε αυτή, δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ιερέα να πάνε στην εκκλησία.
Μια άλλη αναπαράσταση, αναφέρεται στην μοιχό γυναίκα και την τιμωρία της. Σε μια άλλη αναπαράσταση, βλέπουμε το δέντρο της αρετής σε αντίθεση με τους ανθρώπους που δεν εξομολογούνται. Μια άλλη αναπαριστά την ψεύτικη εξομολόγηση στην οποία η αλήθεια διαστρεβλώνεται.
Πολλές από αυτές τις αναπαραστάσεις έχουν ιστορία και μηνύματα όπως σε κάποια από αυτές βλέπουμε τη "διαβολική μεταμόρφωση", όπου βλέπουμε μια γυναίκα ντυμένη με τοπική φορεσιά, να κοιτάζεται σε έναν καθρέφτη τον οποίο της κρατά ένας διάβολος.
Ο διάβολος της λέει πόσο όμορφη και διαφορετική από τις άλλες είναι, κάνοντας τη να νιώθει υπερβολική αυτοπεποίθηση για την ομορφιά της, από όσο θα έπρεπε. Ο σκοπός αυτής της ιστορίας είναι, να αποτυπώσει πόσο άσχημα διαμορφώνει τον χαρακτήρα ο εγωισμός και η αυταρέσκεια βγάζοντας τα χειρότερα από έναν άνθρωπο, αντί των ευγενικών αισθημάτων που θα έπρεπε να έχει.
Ο διάβολος της λέει πόσο όμορφη και διαφορετική από τις άλλες είναι, κάνοντας τη να νιώθει υπερβολική αυτοπεποίθηση για την ομορφιά της, από όσο θα έπρεπε. Ο σκοπός αυτής της ιστορίας είναι, να αποτυπώσει πόσο άσχημα διαμορφώνει τον χαρακτήρα ο εγωισμός και η αυταρέσκεια βγάζοντας τα χειρότερα από έναν άνθρωπο, αντί των ευγενικών αισθημάτων που θα έπρεπε να έχει.
Μουσείο
Το ίδιο εντυπωσιακά με το ξυλόγλυπτο τέμπλο, είναι επίσης δυο μικρότερα και ξεχωριστά τμήματα – κτήρια του ναού που μπορούμε κάλλιστα να τα αποκαλέσουμε μουσεία. Τα εκθέματα τους είναι αντικείμενα εκκλησιαστικής χρήσης και θρησκευτικής σημασίας. Αυτά τα μικρά μουσεία αξίζουν οπωσδήποτε μια επίσκεψη. Το μουσείο στην δεξιά πλευρά της εκκλησίας, αποτελείται από μεγάλη συλλογή εικόνων, θρησκευτικής αξίας. Στην αριστερή πλευρά της εκκλησίας, είναι το δεύτερο μουσείο στο οποίο εκτίθενται διάφορα ιστορικά και θρησκευτικά κειμήλια.