Δύο δικηγορικά γραφεία στις ΗΠΑ έκαναν αγωγή κατά της Τουρκίας για πράξεις διεθνούς τρομοκρατίας κ, αξιώνοντας αποζημίωση εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων διότι, όπως υποστηρίζουν, πέντε πελάτες τους έπεσαν θύματα επίθεσης από τους σωματοφύλακες του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του τελευταίου στις ΗΠΑ. Όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ η Καθημερινή, εκτός από παραβίαση του αμερικανικού αντιτρομοκρατικού νόμου, η αγωγή περιλαμβάνει επίσης κατηγορίες για επίθεση, βιαιοπραγία, ψυχική οδύνη, συνωμοσία και έγκλημα μίσους.
Το περιστατικό έλαβε χώρα στις 16 Μαΐου 2017 έξω από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη στην πλατεία Σέρινταν, σε ένα από τα πιο ήσυχα σημεία της πόλης, στην καρδιά της διπλωματικής κοινότητας της Ουάσιγκτον. Οι εικόνες που έκαναν αμέσως τον γύρο του Διαδικτύου σόκαραν την αμερικανική πρωτεύουσα. Ανδρες της συνοδείας του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος είχε μόλις συναντηθεί στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό πρόεδρο, εμφανίζονταν να χτυπούν λυσσαλέα και αδιακρίτως γυναίκες και άνδρες διαδηλωτές, ενώ εκείνος παρακολουθούσε από τη λιμουζίνα του. Κάποια από τα θύματα κατέρρευσαν στο σημείο, άλλα αιμορραγούσαν μπροστά στις κάμερες. Τα επεισόδια μπορεί να διήρκεσαν μόλις πέντε λεπτά, αλλά καταγράφηκαν από έναν εικονολήπτη της Voice of America και σε αρκετά κινητά τηλέφωνα. Χάρη σε αυτά, μπόρεσαν να ταυτοποιηθούν 17 άνδρες, εναντίον των οποίων απαγγέλθηκαν ποινικές διώξεις. Οι 15 ανήκαν στην αποστολή του Τούρκου προέδρου.
Εκτοτε, η απονομή της δικαιοσύνης έχει σκοντάψει στη διπλωματία –και όχι μόνον– επειδή οι διπλωμάτες, οι ηγέτες κρατών και τα μέλη της αποστολής τους απολαμβάνουν διπλωματική ασυλία: Τον περασμένο Νοέμβριο, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ απέσυρε χωρίς εξήγηση την ποινική δίωξη εναντίον τεσσάρων από τους κατηγορούμενους. Και τον Φεβρουάριο, μία ημέρα πριν από την επίσκεψη του τότε υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον στην Αγκυρα, από άλλους επτά. Απομένουν τέσσερις, οι οποίοι όσο δεν επιστρέφουν στις ΗΠΑ διαφεύγουν τη σύλληψη.
Μόνο δύο Αμερικανοί πολίτες δεν μπόρεσαν να αποφύγουν τις συνέπειες του νόμου. Δήλωσαν ένοχοι και εκτίουν ποινές φυλάκισης ενός έτους. Μάλιστα, κατά την κράτησή τους τους επισκέφθηκε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος τους μετέφερε «την αγάπη και τους χαιρετισμούς του έθνους». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει αρνηθεί να σχολιάσει το θέμα, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ προσπαθεί να μην επιδεινώσει τις ολοένα πιο δύσκολες σχέσεις της με την Τουρκία. Ο κ. Ερντογάν μάλιστα ισχυρίσθηκε ότι ο πρόεδρος Τραμπ του ζήτησε τηλεφωνικώς συγγνώμη – κάτι που ο Λευκός Οίκος έχει διαψεύσει.
Οι ενάγοντες δικηγόροι έχουν άλλη γνώμη, γι’ αυτό και φέρνουν την υπόθεση στα αστικά δικαστήρια. Με βάση τον αμερικανικό αντιτρομοκρατικό νόμο, η διπλωματική ασυλία δεν ισχύει αν το αδίκημα είναι «πράξεις διεθνούς τρομοκρατίας». Και όπως υποστηρίζει η αγωγή, διεθνή τρομοκρατία δείχνουν οι πράξεις τους, καθώς «φαίνεται να έχουν κίνητρο τον εκφοβισμό ή την επιβολή έναντι ομάδων πολιτών», ενώ «υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα» ως προς τα μέσα επίτευξής τους, τον στόχο και το μέρος.
Το γεγονός ότι το περιστατικό έγινε σε δημόσιο χώρο, στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ, και εναντίον πολιτών που ασκούσαν το συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωμά τους να διαδηλώνουν, ξύπνησε τα αντανακλαστικά του προέδρου του δικηγορικού γραφείου BΒS&G Ντάγκλας Μπρέγκμαν. Oπως λέει στην «Κ», «κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τέτοιου είδους τακτικές εναντίον Αμερικανών πολιτών, πόσο μάλλον να εξάγει τρομοκρατία στις ΗΠΑ».
Και δεύτερη αγωγή
Το επεισόδιο κινητοποίησε επίσης τον συνεργάτη του, Ελληνοαμερικανό δικηγόρο Ανδρέα Ακαρά, ο οποίος προσέγγισε τα θύματα με την πρόταση της εκπροσώπησής τους. Παράλληλα, έφεραν στην ομάδα τον Στιβ Περλς, δικηγόρο διάσημο για τις διεκδικήσεις του εναντίον χωρών που υποθάλπουν την τρομοκρατία. Δεν είναι οι μόνοι: Σύμφωνα με το περιοδικό Washingtonian, άλλη ομάδα δικηγόρων ετοιμάζει μία δεύτερη αγωγή εναντίον της Τουρκίας για λογαριασμό 13 θυμάτων, με τη συμβολή φοιτητών της Νομικής Σχολής του American University.
Ηδη η πρώτη αγωγή έχει καταφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στην εικόνα της Τουρκίας ως συμμάχου των ΗΠΑ και μοντέλου για τον μουσουλμανικό κόσμο, καθώς την κατηγορεί για τρομοκρατία, καθιστώντας υπόλογη την ηγεσία της. Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, ήδη έχει προστεθεί στην επιχειρηματολογία μελών του Κογκρέσου που τάσσονται κατά της πώλησης των πολεμικών αεροσκαφών F-35 στη χώρα.
Οπως λέει στην «Κ» ο κ. Ακαράς, «ο πρόεδρος Ερντογάν μπορεί να βασίζεται στις σημαντικές οικονομικές, στρατηγικές και στρατιωτικές πηγές της Τουρκίας, αλλά δεν μπορεί να αλλάξει την αλήθεια. Η αντίδρασή μας στις αυταρχικές του τάσεις είναι από μόνη της μία νίκη – νίκη για την αξιοπρέπεια των πελατών μας και για την αλήθεια, η οποία τελικά θα λάμψει».
Ο Τούρκος πρόεδρος επιφυλάσσει τον χαρακτηρισμό του τρομοκράτη σε κάθε επικριτή του – από οποιονδήποτε διαδηλώνει εναντίον του, Κούρδο ή μη, μέχρι τον παλαιό του σύμμαχο Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο χαρακτηρισμός μιας πράξης όμως ως διεθνούς τρομοκρατίας με βάση την αμερικανική νομοθεσία έχει άλλη βαρύτητα. Ενδεχόμενη καταδίκη της Τουρκίας θα την κατέτασσε μαζί με τη Λιβύη και το Ιράν στη λίστα των χωρών που έχουν κληθεί από αμερικανικά δικαστήρια να αποζημιώσουν τα θύματα τρομοκρατικών πράξεων. Η προοπτική κάνει τον κ. Μπρέγκμαν να χαμογελά κάτω από τα μουστάκια του: «Εμείς δεν έχουμε τανκς, αλλά η πένα μας μπορεί να αποδειχθεί πιο ισχυρή από το σπαθί τους. Προκαλούμε ανατροπή με μόνο όπλο το πτυχίο μας της Νομικής».