Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρέπει να βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίσει τον θυμό και τη δυσαρέσκεια που σιγοβράζουν στις κοινότητες στο περιθώριο.
«Περίπου στις 3 το πρωί της περασμένης Παρασκευής ξύπνησα από κάτι που ακούστηκε σαν πυροβολισμός. δεν έκανα πολύ λάθος. Από τα πίσω παράθυρα του διαμερίσματός μου στο νότιο Παρίσι μπορούσα να διακρίνω τα πυροτεχνήματα που εκτοξεύονταν κατά της αστυνομίας και να ακούσω την άμεση απάντηση με χειροβομβίδες κρότου λάμψης, τα όπλα που χρησιμοποιούσε η γαλλική αστυνομία για τον έλεγχο των ταραχών.
«Είναι σαν εμπόλεμη ζώνη»
Τους ρώτησα για το περιστατικό που προκάλεσε τις ταραχές – τον πυροβολισμό, ή την «εκτέλεση», από έναν αστυνομικό του 17χρονου Ναέλ Μερζούκ σε στάση κυκλοφορίας στο προάστιο του Παρισιού Nαντέρ την περασμένη Τρίτη. Είπαν ότι ήταν κακό, αλλά πρόσθεσαν ότι αργά ή γρήγορα κάτι τέτοιο θα συνέβαινε. "Πρέπει να καταλαβαίνεις όταν μπαίνεις σε κάποια από αυτά τα μπανλιέ", είπε ένας. "Πρέπει να είσαι συνεχώς σε ένταση και σε εγρήγορση, έτοιμος να δεχθείς επίθεση ανά πάσα στιγμή.Είναι σαν εμπόλεμη ζώνη».
Αυτή είναι επίσης η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι δύο γαλλικές αστυνομικές συνδικαλιστικές ενώσεις που εξέδωσαν ανακοίνωση την Παρασκευή λέγοντας ότι η αστυνομία ήταν «σε θέση μάχης γιατί βρισκόμαστε σε πόλεμο». Αυτή η εμπρηστική ρητορική επικρίθηκε αμέσως από πολιτικούς της αριστεράς, με τον Ζαν Λικ Μελανσόν της La France Insoumise να αναρτά στο Twitter ότι τα αστυνομικά συνδικάτα πρέπει να «σκάσουν» δεδομένης της «δολοφονικής συμπεριφοράς» που προκαλούν τέτοιες δηλώσεις. Εν τω μεταξύ, ο Ερίκ Ζεμούρ, ο ακροδεξιός δημοσιογράφος που έγινε πολιτικός και πρώην υποψήφιος για την προεδρία, συνεχίζει να περιγράφει τις ταραχές ως «την πρώτη ταραχή ενός εμφυλίου πολέμου».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Zεμούρ, ή μάλιστα η Mαρίν Λε Πεν, προειδοποιεί για «εμφύλιο πόλεμο» – το λένε και οι δύο εδώ και χρόνια. Ο ακροδεξιός μυθιστοριογράφος Λοράν Ομπερτόν, ο οποίος είναι επίσης δημοσιογράφος με επιρροή σε ακροδεξιούς κύκλους, έχει πράγματι κάνει καριέρα, καταστροφολογώντας Η μπεστ σέλερ τριλογία των μυθιστορημάτων του, που ονομάζεται Guérilla, βασίζεται στο σενάριο του φανταστικού εμφυλίου πολέμου στη Γαλλία. Στο πρώτο από αυτά, ο εμφύλιος πόλεμος ξεσπά σε ένα φανταστικό διαμέρισμα στα βόρεια του Παρισιού, όταν αρκετοί Βορειοαφρικανοί πυροβολούνται και σκοτώνονται από έναν αστυνομικό.
Το περιστατικό καταλήγει σε βία η οποία, οδηγούμενη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, σύντομα εξαπλώνεται σε όλη τη Γαλλία. Παραδόξως, αυτό είναι λίγο πολύ αυτό που συνέβη τις τελευταίες ημέρες.
«Οι άνθρωποι δεν αντέχουν άλλο»
Ωστόσο, η γλώσσα του πολέμου δεν περιορίζεται στην πολιτική δεξιά. Όχι πολύ μακριά από το σημείο που είχα συνομιλήσει με τους δύο αστυνομικούς, μίλησα με τον Μπασίρ Μοκρανί, ο οποίος μένει σε ένα διαμέρισμα σε ένα από τα γκρίζα τετράγωνα του πύργου με θέα στο μικρό, καθαρό πάρκο όπου καθόμασταν.
«Δεν μοιάζει απλώς με πόλεμο. Είναι πόλεμος. Είναι ένας πόλεμος εναντίον μας, των ανθρώπων που ζούμε σε τέτοια μέρη», είπε, δείχνοντας το οικιστικό συγκρότημα πίσω μας. «Τώρα είμαι 40 ετών, έχω μεταπτυχιακό και οικογένεια, αλλά σε όλη μου τη ζωή έχω υποστεί διακρίσεις και ταπεινώσεις, πάντα από την αστυνομία. Και τώρα αυτό έγινε. Οι άνθρωποι δεν αντέχουν άλλο».
Εάν υπάρχει πόλεμος στη Γαλλία, διεξάγεται, προς το παρόν τουλάχιστον, με συμβολικούς και όχι στρατιωτικούς όρους. Μέσα σε όλο το χάος, έγινε αντιληπτό ότι οι ταραχοποιοί έχουν επιτεθεί όχι μόνο σε αστυνομικά τμήματα, αλλά και σε δημαρχεία, εφορίες, σχολεία – κάθε δημόσιο ίδρυμα που ανήκει στη Γαλλική Δημοκρατία.
Η οργή στρέφεται ενάντια σε όλα όσα πρεσβεύει η δημοκρατία – που είναι τελικά το δημοκρατικό ιδεώδες της «ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης». Ο λόγος είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του περιθωριοποιημένου πληθυσμού στα προάστια αισθάνεται ότι αυτό το ιδανικό δεν ισχύει για αυτούς ή ότι πολύ απλά είναι ψέμα.
Ο Εμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις τις επόμενες ημέρες. Προτεραιότητα θα είναι να αποκατασταθεί με κάποιο τρόπο η τάξη, με ελάχιστες απώλειες. Ταυτόχρονα, έχει να αντιμετωπίσει μια θυμωμένη και ταραγμένη αστυνομική δύναμη, καθώς και τον κίνδυνο να συνεχίσουν οι ταραχές και να διαρκέσουν για αρκετές εβδομάδες ή και περισσότερο, όπως συνέβη το 2005.
Ωστόσο, αυτή μπορεί κάλλιστα να είναι η στιγμή για τη γαλλική κυβέρνηση, και τους ανθρώπους που ζουν στη Γαλλία, να ξεκινήσουν έναν μακροπρόθεσμο προβληματισμό σχετικά με το εάν η γαλλική δημοκρατία ως έχει, εξακολουθεί να εξυπηρετεί το σκοπό της στον 21ο αιώνα.