Ο Τομ Κρουζ είναι από τους πλέον αναγνωρίσιμους και εμπορικούς ηθοποιούς του Χόλιγουντ, με μια διαδρομή που ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 και φθάνει ως τις μέρες μας. Με καθαρό και κομψό παρουσιαστικό, αν και μικρός το δέμας (οι κακές γλώσσες λένε ότι φοράει ενισχυμένα παπούτσια για να φαίνεται ψηλότερος), έχει διακριθεί σε ταινίες δράσης αλλά και σε πιο απαιτητικούς ρόλους, έχοντας συνεργασθεί με σκηνοθέτες του βεληνεκούς του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, του Μάρτιν Σκορσέζε, του Φράνσις Φορντ Κόπολα και του Στίβεν Σπίλμπεργκ. Δεν είναι από τα αγαπημένα παιδιά των κριτικών, σίγουρα όμως τον εκτιμά πολύ ο κουτσομπολίστικος Τύπος, αφού τους παρέχει κατά περιόδους άφθονο υλικό για να γεμίσουν τις σελίδες τους είτε με τα ερωτικά του είτε με θρησκευτικά του πιστεύω.
Ο Τόμας Κρουζ Μαπόδερ ο 4ος, όπως είναι το πλήρες ονοματεπώνυμό του, γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1962 στην πόλη Σίρακιουζ (Συρακούσες) της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Ήταν ο μοναδικός γιος από τα τέσσερα παιδιά του ηλεκτρολόγου-μηχανολόγου Τόμας Κρουζ Μαπόδερ του 3ου και της δασκάλας ειδικής εκπαίδευσης Μαίρης Λι Φάιφερ. Από τα μαθητικά του χρόνια ενδιαφέρθηκε για την υποκριτική και ξεχώρισε για το ταλέντο του στις σχολικές παραστάσεις.
Τα πρώτα βήματα και η αναγνώριση
Το 1981, με την ενθάρρυνση της μητέρας του, αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την ηθοποιία. Έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο ρομαντικό δράμα του Φράνκο Τζεφιρέλι «Ατέλειωτη Αγάπη» («Endless Love») και συνέχισε με δεύτερους ρόλους στις ταινίες «Η Σάλπιγγα της Ανταρσίας» («Taps», 1981) και «Αουτσάιντερς, Επαναστάτες Χωρίς Αύριο» ( «The Outsiders» ,1983), την οποία σκηνοθέτησε ο Φράνσις Φορντ Κόπολα. Την ίδια χρονιά πρωταγωνίστησε στην κωμωδία «Οι Πονηρές Μπίζνες ενός Πρωτάρη» («Risky Business»), στον ρόλο ενός εφήβου που μετατρέπει το σπίτι των γονιών του σε οίκο ανοχής. Η ταινία γνώρισε απρόσμενα μεγάλη επιτυχία και βοήθησε στην εκτόξευση της δημοτικότητάς του.
Το 1986 καθιερώθηκε ως σταρ μεγάλου μεγέθους στην περιπέτεια του Τόνι Σκοτ «Top Gun», υποδυόμενος έναν επίλεκτο πιλότο μαχητικού αεροσκάφους. Την ίδια χρονιά αναμετρήθηκε υποκριτικά δίπλα στον Πολ Νιούμαν στην ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε «Το χρώμα του Χρήματος» («The Color of Money»). Δύο χρόνια αργότερα υποδύθηκε τον εγωϊστή αδελφό ενός αυτιστικού (στον ρόλο ο σπουδαίος Ντάστιν Χόφμαν) στην δραματική ταινία του Μπάρι Λέβινσον «Ο άνθρωπος της βροχής» («Rain Man»). To 1989 έλαβε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ για τον ρόλο ενός βετεράνου του Βιετνάμ, στην ταινία του Όλιβερ Στόουν «Γεννημένος την 4η Ιουλίου» ( «Born on the Fourth of July»).
Την δεκαετία του ’90 έδωσε ένα ακόμη δείγμα του υποκριτικού του ταλέντου ερμηνεύοντας διαφορετικούς χαρακτήρες, όπως του στρατιωτικού δικηγόρου στο δικαστικό δράμα του Ρομπ Ράινερ «Ζήτημα Τιμής» ( «A Few Good Men» ,1992), του βαμπίρ στην ταινία επιστημονικής φαντασίας του Νιλ Τζόρνταν «Συνέντευξη με έναν βρυκόλακα» ( «Interview with the Vampire», 1994) και του μυστικού πράκτορα στην περιπέτεια του Μπράιαν Ντε Πάλμα «Επικίνδυνη Αποστολή» ( «Mission: Impossible»,1996), μεταφορά στην μεγάλη οθόνη της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς. H μεγάλη επιτυχία της ταινίας οδήγησε στην σηριαλοποίησή της με συνέχειες το 2000, 2006, 2011, 2015 και 2018.
Η ερμηνεία του ως αθλητικού ατζέντη στην ταινία «Τζέρι Μαγκουάιρ» ( «Jerry Maguire», 1996), του απέφερε την δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ. Το 1999 πρωταγωνίστησε μαζί με την τότε σύζυγό του Νικόλ Κίντμαν στο κύκνειο άσμα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ «Μάτια Ερμητικά Κλειστά» ( «Eyes Wide Shut»), ένα ερωτικό θρίλερ με θέμα την συζυγική πίστη, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Άρτουρ Σνίτσλερ «Ονειρική Ιστορία». Την ίδια χρονιά κέρδισε την τρίτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ υποδυόμενος έναν μισογύνη γκουρού στην ταινία του Πολ Τόμας Άντερσον «Μανόλια» («Magnolia»).
Την πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα πρωταγωνίστησε σε μια σειρά ταινιών δράσης. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται το τεχνολογικό θρίλερ του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Minority Report» (2002), βασισμένο στο ομώνυμο διήγημα του Φίλιπ Ντικ, η περιπέτεια «Ο τελευταίος Σαμουράι» ( «The Last Samurai», 2003 στο ρόλο ενός απογοητευμένου στρατιώτη που εγκαθίσταται σε μια κοινότητα σαμουράι και το νεο-νουάρ του Μάικλ Μαν «Η Διαδρομή» («Collateral»,2004), στην οποία υποδύεται έναν ανυποχώρητο επαγγελματία εκτελεστή.
Το 2005, επανασυνδέθηκε με τον Στίβεν Σπίλμπεργκ στο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Ο Πόλεμος των Κόσμων» ( «War of Worlds»), μια οπτικά εντυπωσιακή διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Χέρμπερτ Γουέλς. Το 2008 πρωταγωνίστησε στην κωμωδία του Μπεν Στίλερ «Τροπική Καταιγίδα» («Tropic Thunder»), υποδυόμενος έναν κινηματογραφικό παραγωγό, και στο πολιτικό θρίλερ του Μπράιαν Σίνγκερ «Επιχείρηση Βαλκυρία» ( «Valkyrie»), στον ρόλο του γερμανού συνταγματάρχη Κλάους φον Στάουφενμπεργκ, ο οποίος αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Χίτλερ.
Ο Τομ Κρουζ συνέχισε να πρωταγωνιστεί σε ταινίες δράσης: «Επικίνδυνες Παρέες» ( «Knight and Day», 2010) δίπλα στην Κάμερον Ντιάζ, «Jack Reacher» (2012) ως στρατιωτικός ανακριτής και στην συνέχεια της « Jack Reacher: Ποτέ Μη Γυρίζεις» («Jack Reacher: Never Go Back», 2016). Το 2012 εμφανίστηkε ως ροκ σταρ στο μιούζικαλ «Rock of Ages» και τον επόμενο χρόνο ως επιζών μιας καταστροφής στο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Oblivion» (2013).
Τον επόμενο χρόνο πρωταγωνίστησε σε ένα ακόμη θρίλερ επιστημονικής φαντασίας με τίτλο «Στα όρια του αύριο» («Edge of Tomorrow») και το 2017 σε δυό ταινίες, το θρίλερ τρόμου «Η Μούμια» («The Mummy») και την περιπέτεια «American Made».
Η προσωπική του ζωή
Ως ένα από τα μεγάλα αστέρια του Χόλιγουντ, ο Τομ Κρουζ δεν μπορούσε να κρατά κρυφή την προσωπική του ζωή. Ο δεύτερος γάμος του με τον Νικόλ Κίντμαν to 1990, αποτέλεσε πρωτοσέλιδο σε πολλά μέσα του κόσμου, όπως και το διαζύγιό του το 2001 (Ο πρώτος του γάμος με την κατά έξι χρόνια μεγαλύτερή του ηθοποιό Μίμι Ρότζερς κράτησε από το 1987 έως το 1990). Το 2006 παντρεύτηκε για τρίτη φορά με την ηθοποιό Κέιτι Χολμς, ένας γάμος που κράτησε μέχρι το 2012. Το ζευγάρι απέκτησε ένα παιδί,ενώ ο Κρουζ έχει δύο ακόμη υιοθετημένα παιδιά από την εποχή που ήταν παντρεμένος με την Νικόλ Κίντμαν.
Η πρώτη του σύζυγος τον μύησε στην Εκκλησία της Σαϊεντολογίας, μια θρησκεία που έχει απαγορευτεί σε πολλά μέρη του κόσμου.Το 2005 ο Τομ Κρουζ βρέθηκε στο στόχαστρο της δημόσιας κριτικής, όταν καταδίκασε ανοιχτά την Ψυχιατρική ως ψευδοεπιστήμη, ακολουθώντας τα πιστεύω της θρησκείας του.