Ήταν στις 26 Απριλίου 1944 όταν Βρετανοί κομάντος της ομάδας ειδικών επιχειρήσεων SOE (Special Operations Executive) και Κρήτες αντάρτες απήγαγαν τον φρούραρχο Κρήτης, Στρατηγό Χάινριχ Κράιπε, σε ενέδρα έξω από τις Αρχάνες Ηρακλείου.
Σε μία καλοσχεδιασμένη επιχείρηση που γοητεύει ακόμη για την τολμηρότητά της, οι απαγωγείς κατάφεραν να διαφύγουν τη σύλληψη από τα Γερμανικά στρατεύματα για σχεδόν 20 ημέρες, κινούμενοι νύχτα από κρησφύγετο σε κρησφύγετο στα βουνά του Ρεθύμνου.
Με την βοήθεια σύσσωμου του τοπικού πληθυσμού, η ομάδα κατάφερε τελικά να σπάσει τον κλοιό των Γερμανικών περιπόλων στα νότια του νησιού και να φυγαδεύσει τον Στρατηγό Κράιπε στο Κάιρο από την παραλία Περιστερέ στις 14 Μαΐου 1944.
Το χρονικό και η Ιστορία της Απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε!
Η ιστορία της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε συναρπάζει ακόμα και σήμερα. Γοητεύει με τα ηρωικά κατορθώματα των πρωταγωνιστών της και υπνωτίζει με την σχεδόν κινηματογραφική εξέλιξή της.
Είναι όμως κάτι περισσότερο από μία ιστορία μερικών γενναίων στρατιωτών: είναι η ιστορία ενός ολόκληρου πληθυσμού που αψηφώντας έναν υπεράριθμο αντίπαλο σήκωσε στους ώμους του ένα κατόρθωμα που φωτίζει ακόμη την αστείρευτη φιλοδοξία του ανθρώπινου πνεύματος.
Χάρτης της απαγωγής – © The Estate of William Stanley Moss
Το σχέδιο
Μετά την εισβολή και κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς το 1941 και την πλήρη αποχώρηση των Συμμαχικών στρατευμάτων προς την Αίγυπτο, μέλη του τομέα ειδικών επιχειρήσεων SOE (Special Operations Executive) του Βρετανικού στρατού άρχισαν να επιστρέφουν σταδιακά στο νησί.
Με τη βοήθεια Κρητών ανταρτών σκοπός των ανδρών της SOE ήταν η οργάνωση δράσεων παρενόχλησης και σαμποτάζ των στρατευμάτων κατοχής στην Κρήτη, δράσεων που οργανώνονταν και διευθύνονταν από τα κρησφύγετα των αντιστασιακών στην ορεινή ενδοχώρα.
Από το 1943 η παρουσία της SOE στο νησί ήταν μόνιμη και πράκτορες και υλικά πηγαινοέρχονταν συχνά μεταξύ της Κρήτης και του συμμαχικού διοικητηρίου στο Κάιρο.
Ήταν στην Αίγυπτο όπου ο Ταγματάρχης Πάτρικ Λη Φέρμορ και ο Λοχαγός Γουίλιαμ Στάνλεϊ Μος συνέλαβαν την ιδέα της απαγωγής του Γερμανού διοικητή της φρουράς του νησιού, του μισητού “Χασάπη της Κρήτης”, Στρατηγού Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλλερ.
Το σχέδιο ήταν, θεωρητικά, απλό: το δίδυμο Φέρμορ-Μος θα έπεφτε στο νησί με αλεξίπτωτα και με τη βοήθεια δύο Κρητών μελών της SOE, τους Γιώργο Τυράκη και Μανώλη Πατεράκη, και ντόπιους αντάρτες θα απήγαγαν τον Στρατηγό Μίλλερ, μεταφέροντάς τον στο Κάιρο.
Το στρατηγείο άκουσε την πρόταση με ενδιαφέρον και ενέκρινε την επιχείρηση που αναμενόταν θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στο γόητρο της Ναζιστικής πολεμικής μηχανής.
Όταν ο Μύλλερ αναπάντεχα αντικαταστάθηκε τον Φεβρουάριο του 1944, η απόφαση παρέμεινε αμετάλλακτη. Νέος στόχος, ο αντικαταστάτης του Μίλλερ στην Κρητική φρουρά, Στρατηγός Χάινριχ Κράιπε.
Η Απαγωγή
Την νύχτα της 26 Απριλίου 1944, μετά από ημέρες αναμονής, η ομάδα παρατάσσεται στην προγραμματισμένη θέση ενέδρας έξω από τις Αρχάνες, νότια της πόλης του Ηρακλείου. Μεταμφιεσμένοι σε Γερμανούς στρατονόμους, η ομάδα σταματά το όχημα του έκπληκτου Στρατηγού Κράιπε ο οποίος, υπό την απειλή όπλου, στοιβάζεται στο πίσω κάθισμα.
Ο Μος παίρνει το τιμόνι με τον Φέρμορ στη θέση του συνοδηγού να έχει φορέσει το καπέλο του Κράιπε. Το δράμα ξεκινά.
Αντίθετα με κάθε πρόβλεψη, το αμάξι κινείται προς το πολυπληθές Ηράκλειο. Οι δρόμοι σφύζουν από Γερμανικά στρατεύματα, άνδρες του Κράιπε.
Η ομάδα κρατά την ψυχραιμία της και με μοναδικό θράσος οδηγεί το αυτοκίνητο μέσα από 22 Γερμανικά μπλόκα, φωνάζοντας στους οπλισμένους φρουρούς να αδειάσουν το δρόμο για τη διέλευση του αυτοκινήτου του Στρατηγού!
Ελπίζοντας ότι η πορεία θα παραπλανήσει τους Γερμανούς ότι οι απαγωγείς διέφυγαν από τις βόρειες παραλίες, εγκαταλείπουν το αυτοκίνητο στη μέση της οδού Ηρακλείου-Ρεθύμνου, αφήνουν ένα σημείωμα στους διώκτες τους αποποιούμενοι τη συμμετοχή Κρητών με την ελπίδα της αποτροπής αντιποίνων και βάζουν πορεία για την ορεινή ενδοχώρα.
Πρώτη στάση, το χωριό των Ανωγείων, όπου η ομάδα λαμβάνει ψυχρή υποδοχή. Στο άκουσμα των συνθηματικών, οι πόρτες κλείνουν.
Οι απαγωγείς είναι ντυμένοι ακόμα με τις στολές της Γερμανικής στρατονομίας. Όταν τα γνώριμα πρόσωπα τελικά ταυτοποιούνται και τα νέα της απαγωγής διαρρέουν στο χωριό, ξεσπά ενθουσιασμός: ο Γερμανός διοικητής της φρουράς της Κρήτης βρίσκεται στα χέρια της αντίστασης.
Απαγωγείς και Κράιπε στην ανάβαση του Ψηλορείτη
Για τις επόμενες 20 σχεδόν ημέρες, ένα ριψοκίνδυνο κρυφτό εκτυλίσσεται στα βουνά του Ρεθύμνου. Οι απαγωγείς, βοηθούμενοι από τους αντάρτες και τους κατοίκους της περιοχής, κινούνται αποκλειστικά τη νύχτα από χωριό σε χωριό.
Οι θήτες τους, έχοντας ξεπεράσει το πρώτο σοκ και έχοντας αναδιοργανωθεί, έχουν αποκλείσει την πρόσβαση στις νότιες παραλίες του νησιού και σε πυκνές περιπόλους χτενίζουν βουνά και πεδιάδες. Ένα βράδυ, απαγωγείς και θήτες περνούν λίγα μέτρα μακριά σε αντίθετη κατεύθυνση.
Ένας ηττημένος Κράιπε περιστοιχισμένος από τους απαγωγείς του
Στις 14 Μαΐου 1944 έρχεται η λύτρωση: μετά από 100 μίλια περιήγησης στα βουνά, η ομάδα επιβεβαιώνει ραντεβού με Βρετανικό σκάφος για την Παραλία Περιστερέ στο Ροδάκινο. Η Οδύσσεια είχε τελειώσει.
Επίλογος
Ο πόλεμος είχε τελειώσει για τον Στρατηγό Κράιπε. Η επιχείρηση που είχε γεννηθεί σε μία λέσχη ψαρέματος στο Κάιρο είχε στεφθεί με επιτυχία.
Για τον τοπικό πληθυσμό της Κρήτης, δεν υπήρξαν άμεσα αντίποινα. Ήταν αρκετά αργότερα, τον Αύγουστο του 1944, όταν το πλήρες Ναζιστικός μένος έπεσε στις πλάτες των Κρητών.
Δεκάδες χωριά (Ανώγεια, Γερακάρι, Άνω Μέρος, ακόμα και χωριά χωρίς άμεση συμμετοχή στην απαγωγή Κράιπε) κατακάηκαν και ισοπεδώθηκαν από Γερμανικές εφόδους κατά διαταγή του Στρατηγού Μίλλερ που είχε επιστρέψει στη θέση του διοικητή κατοχής στην Κρήτη.
Η βιαιότητα ήταν χαρακτηριστική του Μίλλερ – χαρακτηριστικός ήταν και ο κυνισμός της επίθεσης κατά των ντόπιου πληθυσμού: σε μία προσπάθεια να αποτρέψουν αντιστασιακές δράσεις κατά των Γερμανικών στρατευμάτων που θα υποχωρούσαν από το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο προς το φρούριο των Χανίων, οι Γερμανοί έκαναν στάχτη τα πάντα στο πέρασμά τους. Η πορεία του πολέμου είχε γυρίσει ανεπιστρεπτί εναντίον τους.
Με την βοήθεια σύσσωμου του τοπικού πληθυσμού, η ομάδα κατάφερε τελικά να σπάσει τον κλοιό των Γερμανικών περιπόλων στα νότια του νησιού και να φυγαδεύσει τον Κράιπε στο Κάιρο από την παραλία Περιστερέ στις 14 Μαΐου 1944.