Για τους ξένους τουρίστες αλλά και για όσους από εμάς επισκεπτόμαστε την Κύπρο και θέλουμε να γνωρίσουμε την ιστορία του νησιού, μια επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Κουρίου θεωρείται must. Είναι επιβεβλημένη, θα λέγαμε, γιατί είναι ένας χώρος που κάποτε ήταν ένα από τα βασίλεια της Κύπρου και έχει μια μαγική ομορφιά.
Αν θα επισκεφθείτε την Κύπρο, Το Κούριον ήταν αρχαία πόλη, στα νοτιοδυτικά παράλια της Κύπρου, κοντά στην Επισκοπή και την πόλη της Λεμεσού. Υπήρξε ένα από τα πιο πλούσια και δυνατά βασίλεια της Κύπρου. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κύπρου και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ιδρύθηκε από Αχαιούς μεταξύ του 13ου και του 12ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με την μυθολογία, επώνυμος και οικιστής του Κουρίου ήταν ο Κουριεύς γιος του Κινύρα.
Το θέατρο αποτελείται από μια ημικυκλική ορχήστρα που περιβάλλεται από καθίσματα που χωρούσαν μέχρι και 3.500 θεατές. Γύρω στα τέλη του 2ου – αρχές 3ου αιώνα έγιναν κάποιες μετατροπές, όπως η τοποθέτηση μεταλλικού κιγκλιδώματος, για να μπορεί να δέχεται ένα δημοφιλές θέαμα της εποχής, τις θηριομαχίες. Σήμερα στο Θέατρο του Κουρίου γίνονται πολλές πολιτιστικές δραστηριότητες και θεατρικές παραστάσεις, ιδιαίτερα το καλοκαίρι.
Πέρα όμως από το πολύ γνωστό θέατρο, στο οποίο πολλοί σημαντικοί καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο έδωσαν συγκλονιστικές ερμηνείες, υπάρχουν κι άλλα σημαντικά μνημεία που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη και αξίζει κανείς να επισκεφθεί στο Κούριον. Αυτά είναι η Ρωμαϊκή Αγορά, η Επισκοπική Παλαιοχριστιανική Βασιλική, η Οικία του Αχιλλέα, η Οικία των Μονομάχων, η Οικία του Ευστολίου, το Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη, το Στάδιο, η Μικρή Βασιλική Εκτός των Τειχών και η Παράλια Βασιλική.
Η Οικία του Αχιλλέα είναι μια ρωμαϊκή οικία του 4ου αι. μ.Χ. Πολλά από τα δωμάτια της κοσμούνταν με ψηφιδωτά δάπεδα. Το πιο ενδιαφέρον από αυτά είναι το ψηφιδωτό που απεικονίζει τη σκηνή που ο Αχιλλέας αποκαλύπτει την ταυτότητά του στον Οδυσσέα.
Άλλη μια ρωμαϊκή οικία είναι αυτή των Μονομάχων που χρονολογείται στον 3ο αι. μ.Χ. και βρίσκεται λίγα μέτρα ανατολικά από την «Οικία του Αχιλλέα». Η οικία αυτή έχει μια κεντρική αυλή που κοσμείται από ψηφιδωτές παραστάσεις μονομάχων. Σήμερα σώζονται δύο παραστάσεις. Η Οικία του Ευστολίου βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του λόφου. Πρόκειται για μνημειακή οικία, που χρονολογείται στα τέλη του 4ου – αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ. Το κτήριο αυτό φαίνεται ότι είχε κτιστεί αρχικά ως ανακτορική οικία, η οποία μετατράπηκε σε δημόσιο χώρο.
Το Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη ήταν ένα από τα κυριότερα θρησκευτικά κέντρα της αρχαίας Κύπρου. Ο χώρος υπέστη πολλές επεκτάσεις και μετατροπές σε διαφορετικές περιόδους. Ο χώρος του αρχαϊκού ιερού διαταράχθηκε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Το Στάδιο βρίσκεται στα ανατολικά του ιερού του Απόλλωνα Υλάτη. Κτίστηκε το 2ο αι. μ.Χ. και παρέμεινε σε χρήση μέχρι το τέλος του 5ου αι. Μέρος των καθισμάτων έχει αναστηλωθεί για να μπορεί ο επισκέπτης να διακρίνει ότι υπήρχαν 7 σειρές καθισμάτων, πάνω από το επίπεδο του στίβου. Το στάδιο έχει χωρητικότητα 6.000 περίπου θεατών.
Σε μικρή απόσταση ανατολικά του σταδίου βρίσκεται μια τρίκλιτη μικρή βασιλική με νάρθηκα και περίστωο αίθριο που κτίστηκε γύρω στα τέλη του 5ου αι. μ.Χ.
Η Παράλια Βασιλική βρίσκεται, στην παραλία του Κουρίου. Χτίστηκε τον 6ο αι. μ. Χ. και τα δάπεδά της κοσμούν πολύχρωμα ψηφιδωτά με γεωμετρικά μοτίβα. Λόγω της θέσης και του προσανατολισμού της, εικάζεται ότι η βασιλική αυτή είχε κάποια σχέση με τη θάλασσα και ενδεχομένως με το λιμάνι του Κουρίου.