Το 1878, με το συνέδριο του Βερολίνου, τερματίστηκαν για την Κύπρο τριακόσια χρόνια κυριαρχίας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, καθως ο Σουλτάνος συμφωνησε να παραδόσει την Κύπρο στην Αγγλία. Είχε προηγηθεί το 1876 η Διάσκεψη της Κωνσταντινούπολης κατά την οποία η Οθωμανική αυτοκρατορία ανέλαβε δεσμεύσεις προς αλλες μεγάλες δυνάμεις τις οποίες δεν κατάφερε να εκπληρώσει, οπόταην η Ρωσία της κύρηξε πόλεμο το 1877. Εν μέσω αναταραχών στα Βαλκάνια και της πίεσης απο την Ρωσία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρεδωσε την Κύπρο στους Βρετανούς με αντάλλαγμα την υποστήριξη τους. To συνέδριο του Βερολίνου άρχισε στις 13 Ιουνίου 1878, κράτησε ένα μήνα και ο οικοδεσπότης Μπίσμαρκ ανέλαβε χρέη προέδρου.
Το συνέδριο άλλαξε τα συνορα της Βαλκανικής καθώς η Μεγάλη Βουλγαρία διασπάστηκε στα τρία, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία ανεξαρτητοποιήθηκαν, η Ρωσία κράτησε τα περισσότερα εδάφη που κατέκτησε, αν και ορισμένα επιστράφηκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ενώ η Κύπρος θα κατέληγε στην Αγγλία με καθεστώς εκμίσθωσης. Αντιπολιτευτικά μέσα στην Βρετανία έκαναν λόγο για δυσβάστακτο κόστος συμφωνίας, ενώ η Κύπρος ήταν ένα μικρό νησί χωρίς λιμάνια και με ελονοσία. Η κυβέρνηση απάντησε ότι η κατοχή της Κύπρου δεν αφορούσε τη μεσόγειο, αλλά τις Ινδίες. Στις 12 Ιουλίου οι Βρετανοί ανέλαβαν τη διοίκηση του νησιού και στις 15 Ιουλίου υψώθηκε η βρετανική σημαία στη Λάρνακα και στις 20 Ιουλίου στην Αμμόχωστο.
Με την υπογραφή της μετάβασης της Κύπρου στην Τουρκία, οι Βρετανοί δέχτηκαν να πληρώνουν φόρο υποτέλειας στον Σουλτάνο. Λόγω του Κριμαϊκού πολέμου, η Τουρκία αντιμετώπιζε οικονομικες δυσκολίες και δεν μπορουσε να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς Αγγλία και Γαλλία. Με σκοπο να βοηθήσει την Τουρκία, η Αγγλία αποδέκτηκε να αποδίδει στην Οθωμανική αυτοκρατορια τα καθαρά κέρδη απο τα εσοδα της στην Κύπρο. Το ποσό αυτό δεν του το απέδιδαν, αλλά το κατακρατούσαν ως αποπληρωμή των τόκων του οθωμανικού δανείου, στο οποίο ητανε εγγυητές. Το συνολικό ποσό το οποίο έφευγε απο την Κύπρο και κατέληγε στους βρετανούς ήταν περίπου 92 χιλιάδες στερλίνες, το μισό του προϋπολογισμού της Κύπρου.
Απο τα πρώτα χρόνια της οθωμανοκρατίας, η Ορθόδοξη Εκκλησία ανέκτησε την πολιτική της δύναμη, αφου οι καθολικοι απομακρύνθηκαν. Τον 17ο αιώνα, ο Αρχιεπίσκοπος αναγνωρίστηκε επίσημα από την Υψηλή Πύλη ως μιλετ μπασί, και έκτοτε ήταν ο πολιτικός ηγέτης (εθνάρχης) των Ελλήνων. Η εκκλησία συνεργαζόταν με τους Οθωμανούς σε μια σειρα διοικητικών μέτρων όπως για παράδειγμα στη συλλογή των φόρων.Έτσι κατα την έλευση της Αγγλοκρατίας, η εκκλησία είχε σημαντική οικονομική και πολιτική δύναμη, ενώ είχε επιπλέον και αρκετή κτηματική περιουσία.