Ο Νίκος Ταπούρης δεν είναι εύκολη περίπτωση συνομιλητή. Ανήκει στις δυσεύρετη κατηγορία ανθρώπων που έχουν ακλόνητη πίστη, χωρίς να είναι φανατικοί, είναι βαθειά θεοσεβούμενος, αλλά όχι θεοφοβούμενος, και η σκέψη και ο λόγος του έχουν ευγενική επιμονή τόση, ώστε να μην προσβάλουν ή καταπιέζουν τα διαφορετικά από τα δικά του πιστεύω και πειθώ μεγάλη, τόση όση να έχει τη δύναμη να κλονίσει τη δική σου απιστία. Η δίωρη συνομιλία μας έγινε μεταξύ Νέας Υόρκης και Δάφνης, ενός μικρού οικισμού του Αγίου Ορους στη νότια ακτή της Αθωνικής χερσονήσου, που χρησιμοποιείται κυρίως σαν λιμάνι και σημείο εισόδου στο μοναστικό κράτος του Αθωνικού.
Από τα «Μοναστηριακά», τον χώρο που δημιούργησε στη Δάφνη με αντικείμενο την προώθηση, πώληση και προβολή προϊόντων που παράγονται κυρίως στο Αγιο Ορος, έχουν περάσει αρχηγοί κρατών, πρωθυπουργοί, υπουργοί και μια στρατιά από ανθρώπους από όλο τον κόσμο, που θέλουν να γυρίσουν στον τόπο τους, με ένα μέλι από καστανιά ή ένα αρωματικό κομπολόι με άρωμα μοσχοκάρυδου ή ένα από τα εκατοντάδες προϊόντα που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη.
Ο Νίκος Ταπούρης γεννήθηκε στον Κάμπο της Θεσσαλονίκης, σπούδασε Εφαρμοσμένη Υδρογεωλογία και τα τελευταία 14 χρόνια στράφηκε στο εμπόριο των προϊόντων που παράγουν οι μοναχοί, από μια βαθειά αφοσίωση στο Περιβόλι της Παναγίας και αγάπη για όλα όσα γεννιούνται στην ευλογημένη αυτή γη. Απάντησε στις ερωτήσεις και στις αντιθέσεις μου με περισσή ηρεμία, καλοσύνη και σοφία, τόση που αναρωτιόμουν αν τελικά συνομιλούσα με λαϊκό η κληρικό. Τον ρώτησα πώς με τα μάτια του Αγιορείτη κοσμικού βλέπει εμάς στην Αμερική: «Εσείς εκεί κινείστε με υπερβολική ταχύτητα και παθαίνετε τοv vertigo (ίλιγγο) που παθαίνουν οι πιλότοι των μαχητικών αεροσκαφών. Χάνουν κάποια στιγμή την αίσθηση, του ποιος είναι ο ουρανός και ποια είναι η θάλασσα και καρφώνουν το αεροπλάνο στα βάθη της. Μην αρνείστε να δείτε τα μικρά πράγματα γύρω σας. Εχετε τα μάτια και τα αυτιά σας ανοιχτά, για να μπορείτε να βλέπετε τα θαύματα, που συμβαίνουν κάθε στιγμή».
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την εμπορία των προϊόντων του Αγίου Ορους;
Η επαγγελματική μου αυτή δραστηριότητα ξεκίνησε από την αγάπη μου για το περιβόλι της Παναγίας, για τον τόπο που παράγονται όλα αυτά τα προϊόντα με τόσο μόχθο και μοναδική ποιότητα. Ολες οι επιχειρήσεις που εδρεύουν στο Αγιο Ορος νοικιάζουν από το μοναστήρι στο οποίο ανήκει το ακίνητο ένα συγκεκριμένο χώρο και εδράζουν τις επιχειρήσεις τους εκεί. Υπάρχουν όλων των ειδών τα μαγαζιά, από φαρμακεία μέχρι μπακάλικα και υλικά οικοδομών. Τα μοναστήρια έχουν πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα σε ετήσια βάση, εξαιρουμένης της περιόδου του κορωνοϊού, αλλά είναι χιλιάδες οι επισκέπτες και προσκυνητές που έρχονται εδώ καθε χρόνο.
Πόσοι «λαϊκοί» ασκούν εμπορική δραστηριότητα στο Αγιο Ορος;
Σύμφωνα με το μετοχολόγιο οι πατέρες είναι γύρω στις 2000. Για εμάς τους λαϊκούς δεν μπορώ να κάνω πλήρη αποτίμηση, αλλά πρέπει να είμαστε γύρω στα 1000 άτομα που δουλεύουμε μόνιμα εδώ. Το Αγιο Ορος είναι μία κανονική πολιτεία.Σκεφτείτε ότι έχει δύο λιμενικούς σταθμούς, περίπου 12 αστυνομικούς σταθμούς, Πυροσβεστική υπηρεσία, Κέντρο Υγείας με πάρα πολύ φιλότιμους και καταρτισμένους γιατρούς που βοηθάνε κάτω από αντίξοες συνθήκες, ένα παράρτημα με εκπρόσωπο και διοικητικούς υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών και άλλες υπηρεσίες.
Πόσα προϊόντα παράγονται στο Αγιο Ορος;
Υπάρχουν συστηματικές εκτεταμένες καλλιέργειες, πρότυπες, βιολογικές από αμπελώνες, ελαιόδεντρα, μελίσσια και ιχθυοκαλλιέργειες. Πέρα από αυτά παρασκευάζονται παραφαρμακευτικά προϊόντα, εργόχειρα, αγιογραφίες, εκκλησιαστικά είδη, βιβλία, κοσμήματα ακόμα και χειροποίητα μαχαίρια. Είναι εκατοντάδες τα προϊόντα που παράγονται στο Αγιο Ορος και παράγονται με συνθήκες δύσκολες και πολύ μόχθο, γιατί εδώ πέρα δεν υπάρχει ούτε οδικό δίκτυο, ούτε ρεύμα.Το ρεύμα που έχουμε στη διάθεσή μας, είναι κυρίως από γεννήτριες, δεν υπάρχει ρεύμα του εθνικού δικτύου, που σημαίνει ότι εξαρτόμαστε κατά πολύ από τις καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα μία σφραγίδα πρόσφορου, η οποία θα χρησιμοποιηθεί, για να παραχθεί ο άρτος που θα δοθεί στην Θεία Κοινωνία, φτιάχνεται στη Σκήτη του Αγίου Βασιλείου, κατεβαίνει με μουλάρια μέχρι το πλησιέστερο αρσανά και από εκεί θα έρθει σε εμάς, στο κεντρικό λιμάνι του Αγίου Ορους. Είναι κάποια πράγματα, τα οποία ο μέσος καταναλωτής δεν μπορεί να καταλάβει πόσο δύσκολα είναι. Υπάρχουν πολλές δυσκολίες στην παραγωγή, οι οποίες όμως με πίστη, με θέληση και με τη βοήθεια της Παναγίας ξεπερνιούνται και κατορθώνουν να επιβιώνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι.
Ποια προϊόντα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση από όσα εμπορεύεστε;
Τα πλέον περιζήτητα προϊόντα του Αγίου Ορους είναι το θυμίαμα, που είναι μοναδικό και το αγοράζουν εκτός από τους ορθόδοξους, οι καθολικοί και οι βουδιστές, γιατί το θεωρούν εξαιρετικής ποιότητος. Επίσης, τα κρασιά, τα οποία είναι άριστης ποιότητας και κάποια από αυτά έχουν βραβευτεί, το λάδι και τα παραφαρμακευτικά προϊόντα των μονών. Εδώ πρέπει να προσθέσω, πως συνεργαζόμαστε και με άλλα μοναστήρια, εντός και εκτός Ελλάδας, από τα οποία άλλα παράγουν προηγμένης τεχνολογίας παραφαρμακευτικά προϊόντα, άλλα έχουν κτηνοτροφικές μονάδες και παράγουν εξαιρετικά τυροκομικά προϊόντα. Τα μοναστήρια αυτά δεν ανήκουν απαραίτητα στο Αγιο Ορος. Μπορεί να ανήκουν πνευματικά στο Πατριαρχείο ή στη Μητρόπολη. Από ένα γυναικείο μοναστήρι της Γαλλίας, η οποία έχει τα περισσότερα ορθόδοξα μοναστήρια στη δυτική Ευρώπη, έχουμε στη διάθεσή μας μια κρέμα καρυδιού μοναδική στη νοστιμιά, στην ποιότητα, αλλά και τη θρεπτική αξία, φτιαγμένη από καρύδια σπασμένα στο χέρι και χτυπημένα με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να ισορροπεί το λάδι τους με τη μαύρη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο και κάποια αρωματικά. Ενα εξαιρετικό έδεσμα.
Τα μη φαρμακευτικά προϊόντα που παρασκευάζονται στις μονές πόσο αποτελεσματικά είναι;
Είναι σημαντικό ο καταναλωτής να ξέρει γιατί αγοράζει ένα προϊόν, να διαβάζει τις λεπτομέρειες του προϊόντος και να παίρνει τη συγκατάθεση από τον γιατρό του. Υπάρχουν βότανα για πάρα πολλές παθήσεις, τα οποία βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, υπάρχει ο βασιλικός πολτός, μείγματα με βασιλικό πολτό και με γύρη, αλλά δεν είναι μαγικά όλα αυτά. Δεν κρύβουν μέσα τους το μαγικό ραβδί του Χάρυ Πότερ που τα μεταμορφώνει όλα. Αν κάποιος κάνει μία ταραγμένη ζωή, αν δεν είναι καλά με τον εαυτό του και με την περιβάλλον που ζει, όποιο βότανο ή συμπλήρωμα και να πάρει, δεν θα έχει καμιά δράση. Η ολιστική θεώρηση του ανθρώπου, απαιτεί να έχεις μία ισορροπημένη ζωή. Τα παραφαρμακευτικά σκευάσματα είναι επικουρικά και βοηθούν το πρόβλημα, δεν το λύνουν. «Συν Αθηνά και χείρα κίνει»! Πρέπει και εμείς να βοηθήσουμε τον εαυτό μας.
Οι παρασκευαστές των μη φαρμακευτικών προϊόντων είναι επιστήμονες;
Ανάμεσα στους μοναχούς που φτιάχνουν μια αλοιφή για παράδειγμα, υπάρχουν και φαρμακοποιοί, ή χημικοί και άλλοι επιστήμονες. Ομως οι συνταγές αυτές βασίζονται σε μια αποθησαυρισμένη γνώση αιώνων πάνω στη χρήση των ουσιών αυτών. Σκεφτείτε, ότι με αυτά πορεύονται αιώνες τώρα τα μοναστήρια, τα οποία είναι «νοικοκυριά» αυτοσυντήρητα, που επιβιώνουν μόνα τους. Δεν κάνουν διάγνωση, ούτε εγχειρήσεις προφανώς, αλλά βασικά πράγματα της τέχνης της φυσικής ιατρικής, τα τηρούν με ευλάβεια. Οι ίδιοι ξέρουν να καλλιεργούν τη γη τους, να βγάζουν το κρασί τους, το λάδι τους, να φτιάχνουν την καρβουνόσκονη, τα φάρμακά τους, να συντηρούν τα τρόφιμά τους. Ολη αυτή η προσπάθεια αξίζει πραγματικά να ενισχυθεί αγοράζοντας μία αλοιφή ή ένα βότανο που με τόσο κόπο μαζεύουν για να την φτιάξουν, γιατί πίσω από αυτή την αλοιφή υπάρχει ενας μεγάλος παρασκηνιακός αγώνας, που δεν είναι γνωστός. Οι μοναχοί δεν θησαυρίζουν μέσα από αυτές τις παραγωγές. Ο,τι χρήματα κερδίζονται, γυρίζουν πάλι στην κοινωνία μέσα από τη σημαντική προσφορά του Αγίου Ορους.
Το δίκτυο πωλήσεων που έχετε, καλύπτει και χώρες του εξωτερικού;
Εμείς συνεργαζόμαστε με συγκεκριμένα μοναστήρια από τα οποία παίρνουμε και μετά πωλούμε τα προϊόντα και τα διαθέτουμε και στην ηλεκτρονική αγορά. Ο κόσμος αγοράζει πάρα πολύ τα προϊόντα των μοναστηριών. Ειδικά στην Αμερική έχουμε πάρα πολλούς πελάτες. Η Αμερική για μας είναι από τους σημαντικότερους προορισμούς των προϊόντων μας. Η μεταφορά τους είναι πανεύκολη με DHL. Στην Ανατολική Ακτή φτάνουνε μέσα σε πέντε με έξι μέρες, ενώ στη Δυτική Ακτή κάνουν λίγο περισσότερες μέρες. Σκεφτείτε, πως έχουμε πελάτες ακόμα και στον Αγιο Διομήδη (Διομήδιοι νήσοι) στην Αλάσκα στο βορειότερο σημείο της Αμερικής με πελάτες της φυλής Iñupiaq. Τα προϊόντα μας ταξιδεύουν ακόμα στην Αγία Τριάδα στην Ανταρκτική, στο Τόκιο, στην Αυστραλία, στη Ρωσία, στη Ν. Αφρική, στα νησιά Ορκάδες στη Β. Σκωτία, σε όλες τις Σκανδιναβικές χώρες, για να σας απαριθμήσω κάποιες από αυτές.
Πώς έχει επιδράσει ο χώρος του Αγίου Ορους και η επαφή σας με τους μοναχούς στη ζωή σας;
Εχω μάθει και εγώ από τους πατέρες να είμαι χαρούμενος, γιατί υπάρχω, αναπνέω. Ξυπνάω το πρωί, βλέπω, περπατάω, έχω τα χέρια μου, έχω τα μάτια μου, τα αυτιά μου, ακούω, μυρίζω, αισθάνομαι. Εφόσον έχω αυτά είμαι χαρούμενος, τα υπόλοιπα έρχονται. Αν όλοι οι άνθρωποι στον πλανήτη έχουμε ευχαριστιακή διάθεση μέσα μας, αν δεν γκρινιάζουμε, θα πάνε καλά τα πράγματα. Αυτό που λείπει από τον σύγχρονο άνθρωπο, είναι η ευχαριστιακή διάθεση, ένα δόξα τω Θεώ! Εχω προβλήματα; Ασφαλώς και έχω. Ποιος δεν έχει προβλήματα; Αν το πει κάποιος αυτό θα είναι ψεύτης. Και οι πατέρες έχουν προβλήματα στον καθημερινό τους αγώνα. Ολοι έχουμε.
Από την εμπειρία σας στο Αγιο Ορος τι σας εντυπωσιάζει περισσότερο;
Η προσφορά του Αγίου Ορους η οποία ξεκινάει και μόνο από το γεγονός ότι υπάρχει αυτό το αρχιτεκτονικό αριστούργημα μέσα σε ένα σπάνιο φυσικό κάλλος, με θησαυρούς γνώσης στις βιβλιοθήκες του, που έρχονται από όλο τον κόσμο να διαβάσουν τα σπάνια χειρόγραφα που φυλάσσονται σ' αυτές. Επιπλέον αρχιτέκτονες και μηχανικοί, χρόνια τώρα εκπαιδεύονται μέσα από την ιστορία σε μια αρχιτεκτονική αιώνων, συντήρησης και ανακατασκευής αυτών των μοναστηριών. Οι υποτροφίες που δίνονται από τα μοναστήρια, για να στηρίζουν φοιτητές και οικογένειες, είναι η άλλη αθέατη πλευρά του Αγίου Ορους. Μόνο το Βατοπέδιο, που αποτελεί το πιο εύρωστο οικονομικά μοναστήρι, στηρίζει εκατοντάδες οικογένειες. Η απαράμιλλη προσφορά του όμως δεν είναι μόνο υλική ή εκπαιδευτική, αλλά και ψυχολογική, γιατί στηρίζει ανθρώπους, που έρχονται σε απόγνωση και ζητούν βοήθεια. Κάθε χρόνο περίπου 200.000 άνθρωποι επισκέπτονται τα μοναστήρια. Ανάμεσα σε αυτούς υπάρχουν εκατοντάδες, που αντί να πάνε σε ψυχοθεραπευτές και ψυχολόγους έρχονται εδώ, σ' αυτόν το μοναχικό παράδεισο και βρίσκουν τη λύτρωση. Δεν είναι τυχαίο που είναι όνειρο ζωής για πολλούς ανθρώπους να έρθουν στο Αγιο Ορος.
Η πανδημία έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην ανθρωπότητα. Τι μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο σ' αυτές τις δύσκολες στιγμές από τη δική σας σκοπιά;
Μας επηρεάζει όλους αυτή η απομόνωση. Δεν είμαστε από πέτρα, αλλά είναι σημαντικό να έχουμε καλή σχέση με τον δικό μας μικρό κόσμο, αλλά και με τον έξω κόσμο, όσο το επιτρέπει ο εγκλεισμός μας. Το κύτταρο της οικογένειας και οι ξεκάθαροι ρόλοι μέσα στο σπίτι αυτή την εποχή, για το τι κάνει η μάνα, τι κάνει ο πατέρας και ποιος είναι ο ρόλος των παιδιών είναι η βασική μας στήριξη. Αυτή η απόλυτη σύγχυση των καιρών μας, που έχει αλλάξει τις σχέσεις των ζευγαριών, μόνο καταστροφή μπορεί να επιφέρει, πόσω μάλλον αν η οικογένεια δεν είναι δεμένη και ήρεμη, για να την αντιμετωπίσει. Η προσευχή, η περισυλλογή και η προσπάθειά μας να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, είναι μεγάλη πρόκληση σ' αυτή την πανδημία. Τα μοναστήρια δεν είναι τυχαίο ότι βρίσκονται σε αυτές τις θέσεις, γιατί αν μέσα σ' αυτήν την απίστευτη ομορφιά δεν αντιληφθείς το μεγαλείο του Θεού, δεν υπάρχει λόγος να βρίσκεσαι εκεί. Ακούστε πόσο όμορφα περιγράφει τη σχέση μας με τον Θεό ο Αγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, ο «Σέρβος Χρυσόστομος», και ένας πολύ μορφωμένος επίσκοπος, που η Σερβική Εκκλησία τον αναγνώρισε σαν Αγιο: «Δρόμος χωρίς τον Θεό δεν αντέχεται».