Ως το 1833, χρονιά ανακήρυξης της Αθήνας σε πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους, η περιοχή γύρω από τον άγιο Γεώργιο Καρύτση ήταν... αδόμητη. Βρισκόταν, όμως, στο εσωτερικό του οθωμανικού τείχους του Χασεκή που οριοθετούσε τη μεσαιωνική πόλη και στο μεγαλύτερο μέρος της ανήκε στην οικογένεια Λέκκα, που είχε πάρει ενεργά μέρος στην Επανάσταση.
Το 1840 αναγράφεται ως τμήμα Λέκκα και είναι ένας από τους συνολικά τέσσερις τομείς της Αθήνας, μαζί με αυτούς της Πλάκας, του Ψυρρή και των Γύφτικων.
Είχε επίσης το προνόμιο να διαθέτει μία από τις βρύσες που υδροδοτούσαν την Αθήνα, η οποία βρισκόταν στη συμβολή της σημερινής Λέκκα με την Κολοκοτρώνη, η οποία τότε ήταν η οδός Ανακτόρων. Είχε πάρει τη συγκεκριμένη ονομασία γιατί διέθετε ένα μεγάλο σπίτι που προοριζόταν να φιλοξενήσει προσωρινά τον Οθωνα, ο οποίος όμως προτίμησε να στεγαστεί στο αρχοντικό Κοντόσταυλου, λίγο πιο πάνω, στο μεγάλο, όπου αργότερα κατασκευάστηκε η σημερινή Παλαιά Βουλή.
Ηταν ένα από τα ελάχιστα νεόκτιστα σπίτια της Αθήνας, καθώς οι πολύχρονοι και σκληροί αγώνες για την απελευθέρωση της Αθήνας είχαν μετατρέψει σε ερείπια τα περισσότερα σπίτια και η πλειονότητα των κάτοικων της είχε αναζητήσει καταφύγιο σε γειτονικές περιοχές.
Η ανοικοδόμηση δεν ήταν εύκολη υπόθεση, καθώς έλειπαν εργατικά χέρια και υλικά, ακόμη και για κτίρια που προορίζονταν να στεγάσουν δημόσιες υπηρεσίες.
Στη βρύση του Λέκκα
Το διώροφο κτίριο δίπλα στη βρύση του Λέκκα ήταν ένα από τα καλύτερα της Αθήνας και ως πρώτος ιδιοκτήτης του αναφέρεται ένας Κωνσταντινίδης, για τον οποίο δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία. Γνωστό είναι μόνο ότι γιος του ήταν ο Θεόδωρος (1829-1893), που άλλαξε το όνομά του σε Αρεταίος, έγινε σπουδαίος γιατρός και άφησε ολόκληρη την περιουσία του στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Από τη σπουδαία δωρεά του κατασκευάστηκε το πρώτο πανεπιστημιακό νοσοκομείο στη Β. Σοφίας, που φέρει τιμητικά το όνομά του.
Το 1835 το σπίτι που απέρριψε ο Οθωνας έμελλε να στεγάσει τον Θόδωρο Κολοκοτρώνη, ο οποίος μόλις είχε αποφυλακιστεί από την Ακροναυπλία, όπου παρέμεινε για μια διετία μαζί με τον Πλαπούτα, καταδικασμένοι και οι δύο για εσχάτη προδοσία! Σε αυτό έζησε τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής του και άφησε την τελευταία του πνοή τον Φεβρουάριο του 1843.
Είχε πάντα στο πλευρό του τη σύντροφό του Μαργαρίτα, την οποία γνώρισε το 1825 στην Υδρα, κατά την πρώτη φυλάκισή του έπειτα από εμφύλια διαμάχη που έθεσε σε κίνδυνο την έκβαση της Επανάστααης. Η Μαργαρίτα Βελισσάρη ήταν τότε μοναχή και τον περιποιόταν στη φυλακή. Την ερωτεύθηκε και απέκτησαν εκτός γάμου τον Παναγιώτη, το τελευταίο του παιδί, το οποίο περιέλαβε στη διαθήκη του, που συνέταξε δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του.
Ηταν μια γενναία κίνηση για τα δεδομένα της εποχής, αφού το αναγνώρισε ως ισότιμο με τα άλλα τρία εν ζωή παιδιά του, που είχε αποκτήσει με τη σύζυγό του Αικατερίνη, κόρη του προεστού Δημητρίου Καρούτσου, την οποία παντρεύτηκε το 1790, αλλά την έχασε το 1820.
Τελευταίο καταφύγιο
Δέκα χρόνια αργότερα, ο αποφυλακισμένος Θόδωρος Κολοκοτρώνης με την οικογένειά του εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα και γρήγορα το σπιτικό τους στην οδό Ανακτόρων αναδείχθηκε σε τοπόσημο για τους πολίτες αλλά και τους επίσημους προσκεκλημένους που έφθαναν κατά καιρούς στην πρωτεύουσα. Ηταν η «ρούγα του Γέρου», όπως την αποκαλούσαν όλοι, ακόμα και η διοίκηση, επομένως ήταν αναμενόμενο να αλλάξει όνομα και από το 1920 να γίνει επίσημα η σημερινή οδός Κολοκοτρώνη, ένα από τα πιο δυναμικά στέκια του αναγεννημένου κέντρου της πρωτεύουσας.
Το 1837 μια ομάδα αγωνιστών ένωσαν τις δυνάμεις τους γύρω από το αίτημα να τιμηθεί για πρώτη φορά η επέτειος της Επανάστασης του 1821. Συνηγορούσε και ο τότε δήμαρχος Αθήνας Δημήτρης Καλλιφρονάς, που ενημέρωσε τον αντιβασιλέα Ιγνάτιο Ρούντχαρντ, ο οποίος έδωσε την άδεια, αλλά διαμήνυσε ότι δεν μπορεί να διαθέσει χρήματα για τον γιορτασμό!
Οι οργανωτές δεν κάμφθηκαν και, με μια επιλογή με πολλούς συμβολισμούς, αποφάσισαν να τιμήσουν το γεγονός μπροστά στο σπίτι του Θόδωρου Κολοκοτρώνη, του κορυφαίου στρατιωτικού και πολιτικού στον οποίο η σύγχρονη Ελλάδα οφείλει την απελευθέρωσή της.
Εξω από την πόρτα του Γέρου του Μοριά στήθηκε μια αψίδα από μυρτιές και δάφνες, πάνω στην οποία τοποθετήθηκαν όπλα και ενδυμασίες των αγωνιστών. «Μετατράπηκε σε πραγματικό πανηγύρι, όπου επικράτησε πρωτοφανής τάξις», αναφέρει ο Ρήγας Παλαμήδης, ένας από τους αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα, που περιγράφει τον πρώτο ανεπίσημο εορτασμό και σημειώνει ότι επικεφαλής της πομπής ήταν ο Κολοκοτρώνης, ενώ έδωσαν το «παρών» οι αρχές.
Η συμμετοχή επέβαλε την επόμενη χρονιά την έκδοση βασιλικού διατάγματος, με το οποίο καθιερώθηκε επίσημα η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου, που αυτή τη φορά γιορτάστηκε στην πλατεία Κλαυθμώνος.
1. Το τριώροφο
Στη δεκαετία του 1920 η κατοικία του Θόδωρου Κολοκοτρώνη κατεδαφίστηκε και στη θέση της κατασκευάστηκε ένα τριώροφο κτίριο, που διασώζεται σε καλή κατάσταση, με εξαίρεση τις αλλοιώσεις στην πρόσοψη του ισογείου. Τα σχέδια υπογράφει ο σπουδαίος αρχιτέκτονες της εποχής Βασίλειος Κουρεμένος (1875-1957), απόφοιτος της γαλλικής Ecole des Beaux-Arts. Είχε ενταχθεί στην ομάδα των νέων δημιουργών που αμφισβητούσαν το νεοκλασικό στιλ το οποίο κυριαρχούσε στην Αθήνα από τα μέσα του 19ου αιώνα.
2. Στοά Πραξιτέλους
Το κτίριο στην Κολοκοτρώνη 25, πολύ κοντά στα γραφεία της «Εφ.Συν.», έχει πολιτογραφηθεί ως Στοά Πραξιτέλους, από το όνομα του τρίτου δρόμου που ξεκινά λίγο πιο κάτω από τη διασταύρωση με την Λέκκα. Στους ορόφους διατηρούνται οι ορθομαρμαρώσεις, που του δίνουν στοιχεία ελληνικότητας, ενώ η είσοδος της Στοάς οδηγεί σε εσωτερικό αίθριο, στοιχείο που υπάρχει και σε άλλα κτίρια του ίδιου δρόμου που κατασκευάστηκαν στον Μεσοπόλεμο.
3. Αντίγραφο
Στη συμβολή της Κολοκοτρώνη με τη Σταδίου ώς τα μέσα της δεκαετίας του 1950 υπήρχε πλατεία στην οποία κυριαρχούσε το άγαλμα του έφιππου ήρωα και αντίγραφό του βρίσκεται στην πλατεία Αρεως στην Τρίπολη. Για λόγους εξυπηρέτησης της κυκλοφορίας, η πλατεία καταργήθηκε και το άγαλμα μετακόμισε στην πλευρά της Σταδίου, λίγο πιο κάτω από την είσοδο της Παλαιάς Βουλής.