Με πρωτογενές πλεόνασμα 1,941 δισ. ευρώ, δηλαδή υπερδιπλάσιο από τα 877 εκατ. ευρώ που προέβλεπε και απαιτούσε το Μνημόνιο, έκλεισε το 2017.
Και αυτό παρότι, με βάση τα οριστικά στοιχεία για την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, τα καθαρά έσοδα στο 12μηνο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου ήταν τρία δισ. ευρώ λιγότερα από το 2016 (δηλαδή, πριν λάβει όλα τα έκτακτα νέα μέτρα που επιβλήθηκαν από 1.1.2017).
Για την ακρίβεια, το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν διπλάσιο, παρόλο που τα καθαρά κρατικά έσοδα ήταν 3,1 δισ. λιγότερα από όσα προέβλεπε ο προϋπολογισμός που είχε καταθέσει η κυβέρνηση για το 2017 (υπολόγιζε 54,529 δισ. ευρώ), αλλά και 719 εκατ. ευρώ από όσα προέβλεπε μετά την αναθεώρηση τον Νοέμβριο με τον νέο προϋπολογισμό για το 2018 (υπολόγιζε 51,142 δισ. ευρώ)
Από πού προήλθε τελικώς η υπέρβαση στο πρωτογενές πλεόνασμα των 1,1 δισ. ευρώ; Η κύρια αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στην άγρια περικοπή των κρατικών δαπανών. Οι πρωτογενείς δαπάνες ανήλθαν σε μόλις 43,532 δισ. ευρώ. Δηλαδή, η κυβέρνηση έκοψε 1,5 δισ. ευρώ δαπάνες σε σχέση με το 2016, που είχαν ανέλθει σε 45,095 δισ. ευρώ. Αλλά και σε σχέση με την αναθεώρηση που έκανε τον Νοέμβριο, όταν υπολόγιζε να δαπανήσει 44,514 δισ. ευρώ, «έπεσε έξω» στις προβλέψεις της κατά ένα δισ. ευρώ σε μόλις έναν μήνα!
Τα μισά εξ αυτών (800 εκατομμύρια ευρώ) η κυβέρνηση τα περιέκοψε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, δηλαδή από την Ανάπτυξη και έργα αποτροπής φυσικών καταστροφών (όπως πχ της Μάνδρας). Δαπάνησε μόλις 5,950 δισ. σε ένα χρόνο, όταν το 2017 είχε δαπανήσει 6,288 δισ. για δημόσιες επενδύσεις, ενώ ο προϋπολογισμός και το Μνημόνιο προέβλεπαν να δώσει 6,750 δισ. ευρώ.
Μάλιστα τα περισσότερα χρήματα (1,127 δισ. ευρώ) κόπηκαν από το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ που θα είχε πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για τη χώρα με την αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων. Για την ακρίβεια, έλειψαν από την χώρα κοινοτικά κονδύλια 1,213 δισ. ευρώ, τα οποία ειχαν προϋπολογιστεί.
Το κόλπο με τις παροχές
Μια άλλη πηγή εξοικονόμησης για το δημόσιο αποδείχθηκε... ο ΕΦΚΑ. Το 2016, για συντάξεις Δημοσίου, το κράτος είχε δαπανήσει 6,315 δισ. ευρώ. Για το 2017, που την δαπάνη την ανέλαβε ο ΕΦΚΑ, με τις περικοπές και τις καθυστερήσεις το Δημόσιο πλήρωσε σαν επιχορήγηση για συντάξεις Δημοσίου και μόνον, μόλις 5,161 δισ. ευρώ, δηλαδή 1,15 δισ. ευρώ λιγότερα από το 2016. Και ενώ μάλιστα το 2016 υπολόγιζε πως το 2017 θα δώσει 5,203 δισ. ευρώ και τον Μάιο (στα μέσα της χρονιάς) τα υπολόγιζε στο Μεσοπρόθεσμο σε 5,261 δισ. ευρώ.
Παρά την μείωση των κρατικών δαπανών, τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση μοίρασε παροχές ενός δισ. επιπλέον του προϋπολογιζομένου. Ωστόσο, τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι το «δωράκι» αυτό σε αναξιοπαθούντες, ξεπληρώθηκε με υπέρμετρες στερήσεις και λιτότητα, στην οποία υπέβαλε επί 11 μήνες η κυβέρνηση όσους βρίσκονταν σε έσχατη ανάγκη.
Τα στοιχεία εκτέλεσης για τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας δείχνουν ότι:
- Στον προϋπολογισμό του 2017 σχεδιαζόταν να δοθούν 2,216 δισ. ευρώ.
- Στα 3/4 της χρονιάς, μέχρι και τον Σεπτέμβριο, είχαν δοθεί μόλις 783 εκατομμύρια (δηλαδή το 1/3 των κονδυλίων), ενώ μέχρι τον Νοέμβριο δόθηκαν μόλις 1,151 δισ. ευρώ. Δηλαδή επί 11 μήνες η κυβέρνηση «παρακρατούσε» στα ταμεία της τα μισά χρήματα από όσα έπρεπε να έχει αποδώσει σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης για να (επι-) ζήσουν.
- Με ένα «σπριντ» στις ημέρες των εορτών όμως, στον τελευταίο μήνα του έτους, έδωσε μαζεμένα... 2,1 δισ. ευρώ, δηλαδή τα διπλάσια σχεδόν από όσα είχε δώσει επί 11 μήνες (ή σχεδόν όλα όσα προέβλεπε για το 2017 ο προϋπολογισμός). Έτσι, οι δαπάνες για κοινωνική προστασία έφτασαν τελικά στα 3,220 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας κάθε πρόβλεψη στον προϋπολογισμό ή στο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για το 2017.