Απέχουμε λίγες εβδομάδες από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των stress tests και η συζήτηση για το μέλλον των ελληνικών τραπεζών «ανάβει». Σύμφωνα με παράγοντες με γνώση των διεργασιών σε Φρανκφούρτη και Βρυξέλλες, η πανευρωπαϊκή άσκηση θα αποτελέσει την αφετηρία για μία νέα φάση στην οποία εισέρχονται οι ελληνικοί πιστωτικοί όμιλοι.
Είναι η φάση της πραγματικής εξυγίανσης των ισολογισμών τους με στόχο να αφήσουν πίσω τους τα... πέτρινα χρόνια των μνημονίων, των ανακεφαλαιοποιήσεων, της συρρίκνωσης εργασιών και της τρομακτικής αύξησης των «κόκκινων» δανείων. Σε αυτή τη διαδικασία οι κίνδυνοι είναι αρκετοί και κάθε κίνηση θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεχτική.
Παρ' όλα αυτά, στην κυβέρνηση συνεχίζουν να... ποντάρουν στο χαρτί της «καθαρής» εξόδου χωρίς να συνυπολογίζουν τους κινδύνους για τις τράπεζες, θυμίζοντας το πρώτο εξάμηνο του 2015 όταν για όλα έφταιγε η ΕΚΤ. Το ερώτημα που κυριαρχεί είναι ένα και γύρω από αυτό υπάρχει μία σειρά ζητημάτων με σοβαρές προεκτάσεις για την οικονομία: Θα χρειαστούν κεφάλαια και, αν ναι, πόσα και πότε θα πρέπει να τα αντλήσουν;
Χθες, ο Γιάννης Στουρνάρας πρόσθεσε άλλο ένα ζήτημα στο τραπέζι, αφήνοντας, για πρώτη φορά, ανοιχτό το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί εντέλει ένας ή περισσότεροι φορείς στην Ελλάδα για την κεντρική διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Και βέβαια, το θέμα είναι ποιος θα βάλει τα λεφτά για την κεντρική bad bank. Μία λύση θα μπορούσε να είναι το απόθεμα ασφαλείας για τις συστημικές τράπεζες, το οποίο, σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, για να είναι διαθέσιμο και μετά τον Αύγουστο του 2018, θα πρέπει να υπάρχει προληπτική γραμμή στήριξης. Όμως, κάθε λύση που προβλέπει χρήση κεφαλαίων από τον ESM συνεπάγεται προφανώς και αντίστοιχη επιβάρυνση του χρέους, πληρώνουν δηλαδή οι φορολογούμενοι.
Αν κληθούν να συμμετάσχουν και ιδιώτες τότε μεγάλο ρόλο θα παίξει το timing και η πρόοδος που θα έχει σημειωθεί στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Γιατί για να μπουν ιδιωτικά κεφάλαια σε ένα τέτοιο εγχείρημα θα πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρο και αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης των δανείων που θα μεταφερθούν στην bad bank.
Πέρα από αυτή την αναφορά, ο διοικητής της ΤτΕ στην Έκθεση για το 2017, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο να προκύψει απόκλιση 9 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2019. Ο κίνδυνος συνδέεται κατά κύριο λόγο με τις επιδόσεις των τραπεζών στην επιθετική και ενεργητική διαχείριση των δανείων.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να τρέξουν και μάλιστα με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πρόσφατα η ΕΚΤ έκανε ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα, ζητώντας περισσότερες πωλήσεις. Οι τράπεζες καλούνται να πουλήσουν δάνεια ύψους 11,6 δισ. ευρώ, ποσό που είναι κατά 5 δισ. ευρώ υψηλότερο από τους αρχικούς στόχους. Θα πρέπει, επίσης να προχωρήσουν οι πλειστηριασμοί σε ολόκληρη την επικράτεια και με πολύ μεγαλύτερη ένταση και εδώ αρχίζουν τα σοβαρά προβλήματα.
Σύμφωνα με την Έκθεση του Διοικητή για το 2017, η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών την επόμενη διετία «δεν αρκεί για να οδηγήσει σε αρνητικό πρόσημο τους καθαρούς ρυθμούς αθέτησης». Εκτιμάται δε, ότι αν οι τράπεζες δεν κάνουν τα απαραίτητα υπάρχει κίνδυνος και μάλιστα σοβαρός για την ίδια τους την επιβίωση.
Αν η επιλογή της εξόδου από το μνημόνιο χωρίς προληπτική γραμμή αλλά μόνο με δανεισμό ύψους 20 δισ. ευρώ δεν πείσει τους επενδυτές, τότε θα ξεσπάσει ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων. Οι τράπεζες θα έχουν ήδη χάσει το waiver – λόγω της μη ύπαρξης προληπτικού προγράμματος – που σημαίνει ότι δεν θα μπορούν να δανείζονται φθηνά από την ΕΚΤ. Την ίδια ώρα, οι επενδυτές θα προσφέρουν πολύ χαμηλές τιμές για να αγοράσουν «κόκκινα» δάνεια, εκτός και αν οι πλειστηριασμοί είναι μαζικοί και ο νόμος Κατσέλη παρελθόν. Έτσι, οι τράπεζες ακόμη και αν επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι και η ανάπτυξη εμφανίζει σημάδια αναθέρμανσης, κινδυνεύουν να βρεθούν με «τρύπα» έως και 9 δισ. ευρώ, είτε εξαιτίας των πωλήσεων σε πολύ χαμηλές τιμές, είτε λόγω των υπόλοιπων παραγόντων που μπλοκάρουν την ομαλή μείωση των «κόκκινων» δανείων.
Αυτό θα είναι, σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, το μήνυμα των stress tests και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο οι προβλέψεις για περιορισμένες κεφαλαιακές ανάγκες στο δυσμενές σενάριο για κάποιες τράπεζες δεν αποκλείονται. Όπως έχει επισημανθεί οι τράπεζες θα αποτελέσουν το επίκεντρο των όσων θα δούμε τους επόμενους μήνες και χρόνια και πολλά θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις τις κυβέρνησης μετά τον Αύγουστο. Δεν ήταν τυχαία, άλλωστε, η δήλωση της Daniele Nouy, ότι οι καταθέτες και οι αγορές θα έχουν την Ελλάδα συνεχώς υπό επιτήρηση...