Στη Χίο, λοιπόν, υπάρχει ένα χωριό το οποίο λέγεται Άγιο Γάλα. Παλιότερα θα το άκουγες να το ονομάζουν και Άγιο Θαλελαίο. Λέει, λοιπόν, ο θρύλος ότι σε εκείνη την περιοχή είχε βρεθεί εξόριστη με εντολή του αυστηρού πατέρα της μία πολύ όμορφη αλλά άτυχη πριγκίπισσα. Έπασχε από τη νόσο του Χάνσεν και γι’ αυτό εκδιώχθηκε.
Κατάφερε έτσι να βρει μοναδικό καταφύγιο στο σπίτι μιας γυναίκας η οποία την φρόντιζε σαν μάνα της. Κάποιο βράδυ η γυναίκα που την περιποιόταν όλο αυτό το διάστημα σαν μάνα της, είδε ένα παράξενο όραμα και αμέσως έτρεξε να το πει στην πριγκίπισσα. Της είπε, λοιπό, ότι θα έπρεπε να πάει στο σπήλαιο και να πιει νερό από την πηγή του για να γίνει καλά. Όντως η θλιμμένη πριγκίπισσα την πίστεψε και το έκανε. Σαν από θαύμα από τη στιγμή που ήπιε το νερό, θεραπεύτηκε.
Η κοπέλα μετά από αυτό το θαύμα έτρεξε γρήγορα στην αγκαλιά του βασιλιά πατέρα της. Του ζήτησε μάλιστα να χτίσει μια εκκλησία δίπλα στο σημείο που πήγαζε το θεραπευτικό νερό. Ο πατέρας της χαρούμενος δέχτηκε και έδωσε εντολή να ξεκινήσουν οι εργασίες. Ωστόσο το σημείο δεν ήταν ομαλό και οι εργάτες αποφάσισαν να αλλάξουν τη θέση της εκκλησίας και να την χτίσουν στην απέναντι πλευρά. Δε θα τα κατάφερναν όμως.
Κάθε πρωί που πήγαιναν οι τεχνίτες να δουν τι συμβαίνει, έβλεπαν ότι τα εργαλεία τους είχαν μετακινηθεί στο σημείο που είχε αρχικά υποδείξει η νεαρή κοπέλα για το χτίσιμο της εκκλησίας. Έτσι και έγινε και το εκκλησάκι χτίστηκε τελικά στην είσοδο του σπηλαίου. Όσον αφορά το όνομά του, ονομάστηκε Παναγία Αγιογαλούσαινα λόγω του λευκού σταλακτικού υγρού που πηγάζει από σταλακτίτη σε σχήμα μαστού, το οποίο μοιάζει με γάλα. Πολλοί λένε, μάλιστα ότι αυτό το υγρό έχει θεραπευτικές ιδιότητες, δηλαδή πρόκειται για αγίασμα.
Ο προϊστορικός οικισμός και η ιστορία του
Με βάση το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα οι κάτοικοι της περιοχής ονομάζονται Αγιογαλούσοι και Αγιογαλούσαινες. Και μπορεί περίπου το 2010 το χωριό να μετρούσε κάτι λιγότερο από 40 μόνιμους κατοίκους, η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή χρονολογείται κάπου στο 6000 π.Χ. Στο σπήλαιο είναι, μάλιστα, ακριβώς κάτω από την τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα το χωριό υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν άνθρωποι κατά την πρώιμη Νεολιθική εποχή.
Δείτε το βίντεο
exploringgreece