Back to top

Μετέωρα: Η ιερή τοποθεσία που προκαλεί δέος

11/04/2019 - 15:20

Οι επιβλητικοί βράχοι των Μετεώρων δεσπόζουν στην Καλαμπάκα μεταξύ των βουνών Κόζιακα και Αντιχασίων. Αυτό το μεγαλούργημα της φύσης αποκαλύπτει όλο του το μεγαλείο αιώνες τώρα, καθώς αποτελεί ένα μοναδικό σε ομορφιά γεωλογικό φαινόμενο και ένα σημαντικό μνημείο της Ορθοδοξίας. Τα Μετέωρα έχουν χαρακτηριστεί το δεύτερο Άγιον Όρος και συνεχίζουν τη μοναστική παράδοση εδώ και έξι περίπου αιώνες.

Στην κεντρική Ελλάδα και συγκεκριμένα στο βορειοδυτικό τμήμα της Θεσσαλίας, ανάμεσα στα Χάσια βορειοανατολικά και την Πίνδο δυτικά, εκεί όπου τελειώνει η Θεσσαλική πεδιάδα, υψώνονται οι γιγάντιοι βράχοι που δημιουργούν ένα θέαμα μοναδικό -ίσως- στον κόσμο.

Στη θέα των ιερών βράχων ο επισκέπτης μένει έκθαμβος από την εντυπωσιακή μεγαλοπρέπεια αυτού του γιγαντιαίου πέτρινου συμπλέγματος. Τα ασκητικά παραπήγματα στους βράχους μαρτυρούν την αδιάψευστη παρουσία των πρώτων μοναχών που αφιερώθηκαν ψυχή τε και σώματι στο Θεό. Υπηρετούντες του Ιησού Χριστού κατέγραψαν την ασκητική τους πορεία στη μοναστική ζωή, βαδίζοντας στα μονοπάτια που οδηγούν από τη Γη στον ουρανό.

 

 

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι το φαινόμενο των βράχων δεν αναφέρεται ούτε στη μυθολογία ούτε από κάποιον Έλληνα ή ξένο ιστορικό. Εδώ και χίλια περίπου χρόνια άρχισαν να ασχολούνται οι ιστορικοί και οι γεωλόγοι με τη δημιουργία αυτών των βράχων, διατυπώνοντας διάφορες θεωρίες.

Η επικρατέστερη, είναι του Γερμανού γεωλόγου Φίλιπσον ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με την θεωρία του ένας μεγάλος ποταμός είχε τις εκβολές του στην περιοχή αυτή, που για εκατομμύρια χρόνια καλυπτόταν από ένα στενό και βαθύ θαλάσσιο τμήμα. Τα νερά του ποταμού εναποθέτουν στις εκβολές φερτές ύλες και πέτρες και γενικότερα διάφορα υλικά που μεταφέρονταν με τα νερά του από βορειότερα τμήματα της αρχέγονης κεντρικής Ευρώπης. Από τη συσσώρευση των υλικών αυτών σχηματίστηκαν δελτογεννείς κώνοι.

Πριν από 25-30 εκατομμύρια χρόνια, μετά από γεωλογικές μεταβολές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των αιώνων, ανυψώθηκε το κεντρικό τμήμα της σημερινής Ελλάδος και βυθίστηκε η περιοχή της Θεσσαλίας, η οποία αποτέλεσε μία λίμνη. Αργότερα δημιουργήθηκε το άνοιγμα των Τεμπών, με αποτέλεσμα τα νερά να χυθούν στο σημερινό Αιγαίο και να αποκαλυφθεί η θεσσαλική πεδιάδα.

 

 

Κατά την τριτογενή περίοδο στη διάρκεια των αλπικών πτυχώσεων, αποκόπηκαν οι συμπαγείς όγκοι των «βράχων» από την οροσειρά της Πίνδου που δημιουργήθηκε και με την πάροδο των αιώνων σχηματίστηκε ανάμεσά τους η κοιλάδα του Πηνειού ποταμού. Με τη συνεχή διάβρωση από τους ανέμους και τις βροχές, καθώς και από άλλες γεωλογικές μεταβολές, οι βράχοι αυτοί στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών πήραν την σημερινή τους μορφή.

Στις κοιλότητες των βράχων, στις σχισμές τους και στις κορυφές τους βρήκαν προστασία οι άνθρωποι της περιοχής από τις επιδρομές διαφόρων κατακτητών και αυτών που πέρασαν από την περιοχή. Στους βράχους αυτούς βρήκαν καταφύγιο και αρκετοί τολμηροί ερημίτες και αναχωρητές οι οποίοι αναζητούσαν ψυχική ηρεμία, γαλήνη και με την προσευχή επεδίωκαν τη χριστιανική τελειότητα. Στην αρχή, οι ασκητές ήταν απομονωμένοι και προσεύχονταν σε μικρά παρεκκλήσια, τα λεγόμενα «προσευχάδια», όχι μόνο για τη δική τους σωτηρία αλλά και για την σωτηρία όλων των ανθρώπων. Η ζωή τους ήταν λιτή και η εργασία επίπονη.

Το πότε ακριβώς κατοικήθηκαν οι βράχοι δεν είναι γνωστό, σύμφωνα όμως με τις γραφές που υπάρχουν, παρουσιάζεται ο μοναχισμός όταν πλέον είχε οργανωθεί. Σύμφωνα με τους βυζαντινολόγους, οι πρώτοι ασκητές πρέπει να είχαν καταφύγει στους βράχους προς το τέλος της πρώτης χιλιετίας. Ως πρώτος ασκητής αναφέρεται ο Βαρνάβας περί τα 950-970 μ.Χ., ο οποίος ίδρυσε τη Σκήτη του Αγίου Πνεύματος και ακολούθησε η ίδρυση της Σκήτης της Μεταμορφώσεως από τον Κρητικό μοναχό Ανδρόνικο στις αρχές του 1000 μ.Χ. Κατόπιν ιδρύεται η Σκήτη των Σταγών ή Δούπιανη περί τα 1150-1160 μ.Χ.

 

 

Τα πρώτα μοναστήρια χτίστηκαν με τεράστια προσοχή και αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία, κατά τον 14ο αιώνα. Με το πέρασμα των χρόνων, κάποια από αυτά ανακατασκευάστηκαν, ενώ σε άλλα χρειάστηκε να γίνουν σημαντικές επισκευές προκειμένου να συμπληρωθούν, και να δοθεί έτσι το τελικό αρχιτεκτονικό τους σχήμα. Έκτοτε ορθώνουν το ανάστημά τους στις κορυφές των βράχων δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι αποτελούν το φυσικό τους τελείωμα. Η ανάβαση παλαιότερα γινόταν με σκαλωσιές στηριγμένες σε δοκάρια σφηνωμένα μέσα στους βράχους, με δίχτυ, και λίγο αργότερα με ανεμόσκαλες. Σήμερα οι προσκυνητές-επισκέπτες χρησιμοποιούν τις σκάλες που λαξεύτηκαν στα βράχια, εξασφαλίζοντας έτσι μία άνετη και ασφαλή ανάβαση στα μοναστήρια.

Από τα 24 μοναστήρια σήμερα λειτουργούν τα έξι ενώ τα υπόλοιπα 15 είναι ακατοίκητα και ερειπωμένα. Οι Ιερές Μονές της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά, και του Βαρλαάμ είναι αντρικές ενώ η Ιερά Μονή Ρουσάνου και Αγίου Στεφάνου γυναικείες. Σήμερα οι έξι μονές οι οποίες είναι επισκέψιμες είναι η ανδρική μονή του Αγίου Νικολάου του Άσμενος ή Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, που χτίστηκε τον 16ο αιώνα, η οποία έχει ένα μικρό εκκλησάκι, διακοσμημένο από τον γνωστό Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρίτλη, το 1527. Ένας μοναχός κατοικεί εκεί από το 2015. Η Ιερά Μονή Ρουσάνου ή Αρσάνη, που ιδρύθηκε στα μέσα του 16ου αιώνα και διακοσμήθηκε το 1560 και σήμερα είναι ένα ανθηρό μοναστήρι με πάνω από 10 μοναχές. Η ανδρική μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, γνωστή και ως «Μεγάλο Μετέωρο», επί του υψηλότερου βράχου. Η μονή των Αγίων Πάντων ή Ιερά Μονή Βαρλαάμ. Η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος (Μετεώρων) και η γυναικεία Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου (Μετεώρων).

 

 

Μοναχοί, ιερείς αλλά και σπουδαίοι αγιογράφοι της εποχής, όπως ο Θεοφάνης και ο Φράγκος Κατελάνος, φιλοτέχνησαν με τοιχογραφίες τους ναούς των Μετεώρων. Η Παναγία η Θρηνωδούσα, ο Εσταυρωμένος, η Γέννηση του Χριστού, τα Μαρτύρια των Αγίων, είναι από το θαυμάσιο εικονογραφικό πρόγραμμα των τοιχογραφιών που κοσμούν το εσωτερικό των ναών. Έχουν πλούσιο χρωματισμό άλλοτε ζωηρό και άλλοτε απαλό, αποδίδεται ζωή και φυσικότητα στα εκφραστικά πρόσωπα και στις κινήσεις τους, και τα θέματα είναι εμπνευσμένα κυρίως από τον χριστολογικό και τον αγιολογικό βίο. Κάποιες τοιχογραφίες όμως, υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές από επιδρομές βανδάλων που δεν σεβάστηκαν την ιερότητα του εκκλησιαστικού χώρου, και άλλες πάλι φέρουν πάνω τους τα ανεξίτηλα σημάδια φθοράς του χρόνου. Τεχνοτροπικά οι τοιχογραφίες εντάσσονται στην τελευταία Παλαιολόγεια βυζαντινή περίοδο.

Στα Μετέωρα σώζονται θησαυροί, κειμήλια και πολλά έργα μικροτεχνίας. Αντιπροσωπευτικό δείγμα μικροτεχνίας είναι το αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο που βρίσκεται στο καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου. Φορητές εικόνες οι παλαιότερες από τις οποίες σήμερα φυλάσσονται στα σκευοφυλάκια των ναών, Σταυροί με Τίμιο Ξύλο, αρχιερατικοί ράβδοι, χρυσοποίκιλτα ιερατικά άμφια, χειρόγραφα, Ευαγγέλια, σκεύη για λειτουργικούς σκοπούς, μολυβδόβουλλα, αργυρές λειψανοθήκες είναι κάποια από τα μουσειακά εκθέματα, που ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει. Από ιστορικής πλευράς μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πάνω από χίλιοι χειρόγραφοι κώδικες, καθώς και οι πολύτιμες σε αξία σειρές βυζαντινών και μεταβυζαντινών εγγράφων που σώζονται και φυλάσσονται στα αρχειοφυλάκια των μοναστηριών. Στην Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου φυλάσσεται και η Θαυματουργός Κάρα του Άγιου Χαράλαμπου, ενώ στη Μονή Βαρλαάμ υπάρχει το Ευαγγέλιο που αποδίδεται στον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο.

 

 

Σήμερα, τα Μετέωρα έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ και την UNESCO ως Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Μέσα απ’ αυτή την κληρονομιά οι μοναχοί-ασκητές πορεύονται αιώνες τώρα ακολουθώντας τα βήματα των πρώτων οικιστών Πατέρων τους, σμιλεύοντας την πίστη τους με την υπακοή, την ακτημοσύνη, την ταπεινοσύνη, τη νηστεία και την αδιάλειπτη προσευχή στον Ύψιστο Δημιουργό. Μετά από διακόσια περίπου χρόνια, στα μέσα περίπου του 14ου αιώνα (1340-1350 μ.Χ.), ιδρύεται η Ι. Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος από τον όσιο Αθανάσιο, ο οποίος έδωσε στον μεγάλο βράχο «Πλατύ Λίθο» το όνομα Μετέωρο και από τότε όλοι οι βράχοι φέρουν αυτό το όνομα.

Στη συνέχεια, έχουμε την δημιουργία πολλών ιερών μονών σε διάστημα δύο αιώνων (14ο – 15ο), περίοδο μεγάλης ακμής του μοναχισμού στα Μετέωρα. Ο αριθμός τους τότε φτάνει τα 24. Στα μέσα του 14ου αιώνα αναπτύσσει μεγάλη δράση ο καθηγούμενος της Σκήτης των Σταγών (Δούπιανης) ιερομόναχος Νείλος, ο οποίος είναι ιδρυτής και κτήτορας της Ι. Μονής Αναλήψεως (σήμερα Ι. Μ. Υπαπαντής) στην οποία φιλοτεχνήθηκαν πολύ σημαντικές τοιχογραφίες. Οι πρώτοι ασκητές αναρριχήθηκαν στους βράχους χρησιμοποιώντας σκαλωσιές που τις στήριζαν σε δοκάρια σφηνωμένα σε τρύπες μέσα στον βράχο. Αργότερα χρησιμοποίησαν τις ανεμόσκαλες και το δίχτυ, μέχρι που στις αρχές του 20ού αιώνα λαξεύτηκαν οι πρώτες σκάλες.

 

 

Με το πέρασμα των αιώνων και κάτω από διάφορες δυσκολίες των καιρών, όπως οι διάφοροι κατακτητές της περιοχής, οι επιδρομές ληστών και άλλοι παράγοντες, οδήγησαν πολλές από τις ακμάζουσες Ιερές Μονές στην εγκατάλειψη και καταστροφή (περίοδος παρακμής μετά τον 17ο αιώνα). Σήμερα συνεχίζουν χωρίς διακοπή την παράδοση της ορθοδοξίας για πάνω από 600 χρόνια η Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (ή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος), η Ιερά Μονή Βαρλαάμ, η Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου, η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος, η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά και η Ιερά Μονή Ρουσάνου.

Επίσης, με τις φιλότιμες προσπάθειες των μοναχών, του μητροπολίτου Σταγών και Μετεώρων κ. Σεραφείμ και τη συνδρομή του Κράτους, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαφόρων πολιτών, έχουν συντηρηθεί και αναστηλωθεί οι ιερές μονές του Αγίου Νικολάου Μπάντοβα (Μετόχι της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος) και της Υπαπαντής (Μετόχι της Ι. Μονής Μεταμορφώσεως ή Μεγάλου Μετεώρου).

 

 

Η UNESCO έχει χαρακτηρίσει τα Μετέωρα ως διατηρητέο μνημείο της Ανθρωπότητας και κατ’επέκταση δεν ανήκουν μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο. Το ίδιο ισχύει για το Άγιον Όρος, τον Μυστρά, την Ι. Μονή του Οσίου Λουκά κ.α. Συνεπώς, τα μοναστήρια των Μετεώρων συγκαταλέγονται στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, γιατί αποτελούν ένα μοναδικό αρμονικό συνταίριασμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής και φυσικής ομορφιάς. Τα κτίσματα των μονών φαίνονται σαν μία συνέχεια των βράχων, σαν μια φυσική απόληξή τους. Επίσης γιατί είναι ένας ανεκτίμητος καλλιτεχνικός και κειμηλιακός θησαυρός. Ακόμη, η παρουσία πολλών μοναστηριών σε έναν τόσο μικρό χώρο, καθώς και η ορθόδοξη πνευματική ζωή και άσκηση προκάλεσαν τον θαυμασμό των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Τέλος, επειδή τα μοναστήρια είναι φορείς πολιτισμού, που –όπως γνωρίζουμε– δεν περιορίζεται σε καμιά πατρίδα.

Ακόμη, τα Μετέωρα αποτελούν μια Μοναστική Πολιτεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε μια ενιαία περιοχή, που διατηρείται από τη δημιουργία της αναλλοίωτη. Τα μοναστήρια των Μετεώρων λειτουργούν ως κοινόβια, τα πάντα δηλαδή είναι κοινά. Υπάρχει κοινή τράπεζα (φαγητό) για όλους τους μοναχούς. Κανένας δεν έχει χρήματα. Το ταμείο είναι κοινό, αλλά υπεύθυνος γι’ αυτό είναι ο ηγούμενος, που φροντίζει με αγάπη για όλη τη αδελφότητα του μοναστηριού. Για καθετί που κάνει ο μοναχός ζητά την άδεια και την ευλογία του ηγουμένου, στον οποίο λέει κάθε σκέψη του και δέχεται από αυτόν πνευματική καθοδήγηση, προκειμένου στο τέλος της ζωής του να αγιαστεί.

 

 

Οι μοναχοί προσπαθούν να τηρήσουν με ακρίβεια τρεις βασικούς κανόνες του μοναχισμού: την αγνότητα, την ακτημοσύνη και την υπακοή. Ξυπνάνε στις 3.30 π.μ. και προσεύχονται ο καθένας χωριστά στο κελί του μέχρι τις 5.00 π.μ. Από τις 5.00 π.μ. μέχρι τις 7.30 π.μ. γίνονται στον ναό οι ακολουθίες του Μεσονυκτίου, του Όρθρου και των Ωρών. Προσεύχονται και νηστεύουν σύμφωνα με τους κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Φροντίζουν για τη σωτηρία της ψυχής τους, αλλά ταυτόχρονα νοιάζονται για τον πλησίον τους και προσπαθούν να τον βοηθήσουν με πολλούς τρόπους. Όταν κάποιος νέος ή κάποια νέα καταφύγει στα μοναστήρια για να γίνει μοναχός ή μοναχή αντίστοιχα, δοκιμάζεται πρώτα για τρία χρόνια δόκιμος και μετά την άδεια του μητροπολίτη γίνεται μοναχός, αφού πρώτα βέβαια ο ηγούμενος κρίνει ότι είναι κατάλληλος για τη μοναχική ζωή.

Οι μοναχοί και οι μοναχές πρακτικά εγκαταλείπουν τον κόσμο και έρχονται στα μοναστήρια για να αγιαστούν. Έτσι, το πρώτο μέλημά τους είναι η προσευχή. Την προσευχή τη συνδυάζουν με την εργασία, για να ζήσουν πνευματικά και σωματικά. Οι εργασίες που αναλαμβάνουν οι μοναχοί λέγονται διακονήματα, γιατί γίνονται με πνεύμα αγάπης και θυσίας, αλλά και με πολλή ευλάβεια και προσευχή. Υπάρχουν διακονήματα που εναλλάσσονται κάθε εβδομάδα (της εκκλησίας, του ξενώνα, της κουζίνας κ.α.) και αυτά που μένουν σταθερά (αγιογραφίες, εργόχειρα, χρυσοκεντήματα, ράψιμο, παρασκευή θυμιάματος και κεριών). Λόγω του, τουρισμού οι μοναχοί είναι υποχρεωμένοι να ασχολούνται με την υποδοχή του κόσμου (αρχοντάρης), την ξενάγηση κ.α., ώστε όσοι έρχονται στα Μετέωρα να αποκομίζουν πολλά από την Ορθόδοξη Παράδοση και τη ζωντανή πίστη των μοναχών.

 

 

Η συμβολή των μοναστηριών των Μετεώρων στην πολιτιστική κληρονομιά είναι πολύ σημαντική σε όλα τα επίπεδα (τοπικό,εθνικό,παγκόσμιο). Οι Μετεωρίτες Πατέρες δεν ξεκινούσαν για να δημιουργήσουν πολιτισμό πάνω στους αφιλόξενους αυτούς βράχους. Ο πολιτισμός ήταν φυσικό επακόλουθο της αγάπης τους προς τον Θεό. Έτσι η εργατικότητα, η αυτοθυσία, η πνευματικότητα και η φιλοκαλία τους έχουν προσδώσει στα μοναστήρια των Μετεώρων εξαιρετικό αρχιτεκτονικό κάλλος ομορφιά , αριστουργηματικές τοιχογραφίες, θαυμάσια χρυσοκέντητα και άλλα έργα τέχνης. Ο μεγαλύτερος όμως θησαυρός που διασώζουν είναι τα ιερά λείψανα των αγίων μας και η εν Χριστώ ζωή.

Επίσης, η συμβολή των μετεωρίτικων μοναστηριών σε θέματα παιδείας είναι πολύ μεγάλη. Οι Μετεωρίτες Πατέρες με δικά τους χρήματα ίδρυσαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και μετά ιερά εκπαιδευτήρια. Έτσι, μέσα στα μοναστήρια με τη λατρευτική ζωή διατηρήθηκε μαζί με την Ορθόδοξη Πίστη μας και η ελληνική γλώσσα, αυτή που επέτρεπε στους σκλαβωμένους να διατηρούν την εθνική τους συνείδηση και τον πόθο για τη λευτεριά. Επίσης, τα χειρόγραφα, τα έντυπα και τα έγγραφα που σώζονται στα μοναστήρια αποτελούν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών, τόσο για την εκκλησιαστική όσο και για την εθνική μας ιστορία. Έτσι στους δύσκολους καιρούς που περνάμε σώζουν την ιστορία μας, την εθνική μας συνέχεια, την παράδοσή μας και την αυθεντική γνήσια μορφή του ευαγγελικού βίου, που αναζητά η Ευρώπη και που έμεινε απαράλλακτη στην πορεία των 2000 χρόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αφού τα Άγια Μετέωρα είναι οι γνήσιοι συνεχιστές του Βυζαντινού πολιτισμού.

 

 

Οι επισκέπτες, πραγματικά ενθουσιάζονται. Νιώθουν σαν κάτι να τους κυριεύει. Μένουν πολλή ώρα στον ναό, προσέχουν το καθετί και πολλοί -ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους- γονατίζουν και προσεύχονται. Έχουν πολλές απορίες και ζητούν από τους μοναχούς να τους υποδείξουν έναν νέο τρόπο ζωής χωρίς άγχος κοντά στον Θεό. Δεν είναι πάντα σε θέση να κατανοήσουν τις δικές μας αξίες, αλλά το θέλουν πολύ και προσπαθούν να το πετύχουν.

Στα Μετέωρα περίπου από το 1920 υπήρξε και πάλι μια άνθηση, γιατί κατασκευάστηκαν στους βράχους λαξευτές σκάλες και γέφυρες. Έτσι έφταναν περισσότεροι επισκέπτες και προσκυνητές, μιας και ο παλιός τρόπος ανάβασης με το δίχτυ, που ήταν μια καθημερινή αναμέτρηση με τον θάνατο, αποτελούσε πια παρελθόν. Το 1948 έγινε η κατασκευή ασφαλτοστρωμένου δρόμου και καταργήθηκε το άβατο για τις γυναίκες. Σήμερα, αν και τα Μετέωρα είναι μια τουριστική περιοχή, υπάρχει άνθηση του μοναχισμού και πολλοί νέοι ευλαβείς και μορφωμένοι προσέρχονται για να μονάσουν στα 6 μοναστήρια που σώζονται και λειτουργούν.

 

 

Πολλές ζημιές έγιναν κατά τη διάρκεια της Ιταλό-Γερμανικής κατοχής (1941-1944) και του εμφυλίου Πολέμου (1946-1949), όχι μόνον από τους κατακτητές, αλλά και από Έλληνες που χρησιμοποίησαν τα μοναστήρια των Μετεώρων ως πολεμικά καταφύγια ή ορμητήρια. Για παράδειγμα, οι γερμανικοί όλμοι κατέστρεψαν τον αγιογραφημένο με τον Παντοκράτορα και τους τέσσερις Ευαγγελιστές τρούλο του νέου καθολικού του ναού του Αγίου Χαραλάμπους της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου. Επίσης στο ίδιο μοναστήρι αλλά στο παλιό καθολικό, (ναός Αγίου Στεφάνου) τα πρόσωπα και ιδίως τα μάτια όλων των Αγίων καταστράφηκαν.

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά άρχισαν σοβαρές αναστηλωτικές και οικοδομικές εργασίες στις Ι. Μονές των Μετεώρων. Οι εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης των μετεωρίτικων μνημείων συνεχίζονται μέχρι σήμερα με τη συμπαράσταση του μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων κ. Σεραφείμ, τους κόπους των ηγουμένων και μοναχών, τις μελέτες και κατασκευές του αρχιτέκτονα κ. Σωτηρίου Τζήμα και την επίβλεψη και βοήθεια του προϊσταμένου της 7ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Αρμόδιας Αρχαιολογικής υπηρεσίας της Περιοχής) κ. Λάζαρου Δεριζιώτη. Έχουν στερεωθεί οι τοιχοποιίες, έγιναν αρμολογήσεις, ενέσεις τσιμέντου, αναπαλαιώσεις κτισμάτων, συντήρηση και καθαρισμός τοιχογραφιών και τέμπλων. Επίσης, έχουν αναστηλωθεί δύο ερειπωμένες μονές, η Ι. Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβα, που ιδρύθηκε γύρω στο 1400 και είναι μετόχι της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος και η Ι. Μονή Υπαπαντής, που ιδρύθηκε γύρω στο 1366, έχει τοιχογραφίες σε άριστη κατάσταση και είναι μετόχι της Ι. Μονής Μεταμορφώσεως (Μεγάλου Μετεώρου).

 

 

Η πόλη-πύλη προς τα Μετέωρα είναι η Καλαμπάκα. Το εμπορικό και τουριστικό κέντρο της περιοχής. Εδώ θα βρεί κανείς πολλά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες που θα φροντίσουν να κάνουν τις διακοπές του ονειρεμένες. Αξίζει να κάνει μία βόλτα στην παλιά πόλη (Σπωτός), η οποία έχει αναπλαστεί και να επισκεφθεί τη μοναδική στην Ελλάδα Σχολή Ξυλογλυπτικής καθώς και παραδοσιακά χαλκουργεία, όπου υπάρχουν σπάνια χειροποίητα χάλκινα είδη. Το Καστράκι είναι το ωραιότερο χωριό στην περιοχή, φωλιάζει ανάμεσα στους βράχους και παράλληλα αποτελεί το ορμητήριο των αναρριχητών. Έχει εστιατόρια, μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς και καταστήματα με τουριστικά είδη. Το Παλιό Καστράκι έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.

Τέλος, η αναρρίχηση στα Μετέωρα δεν σταμάτησε ποτέ. Οι μοναχοί και ασκητές σκαρφάλωναν στις μονές και στις σκήτες τους με σχοινιά, με δίχτυα ή με γυμνά χέρια. Η αναρρίχηση στους βράχους των Μετεώρων συνεχίζεται και σήμερα. Αποτελεί όνειρο ζωής για πολλούς λάτρεις του σπορ που έρχονται από κάθε γωνιά της γης. Οι αθλητές απολαμβάνουν κλασικές διαδρομές αναρρίχησης, δηλαδή μεγάλου μήκους και χωρίς περιττές ασφάλειες. Όλες έχουν χαραχθεί παραδοσιακά από κάτω προς τα πάνω. Στα μάτια των αμύητων φαντάζουν ακατόρθωτες, καθώς αρκετές από αυτές ορθώνονται σχεδόν κάθετα σε ύψος μισού χιλιομέτρου. 

Τα Μετέωρα σημαίνουν για τους περισσότερους ανθρώπους ό,τι και οι όροι «Άγιοι Τόποι» και «Άγιον Όρος», ενώ αποτελούν ταυτόχρονα και θρησκευτικά καθιδρύματα πνευματικής και ηθικής ακτινοβολίας, αλλά και πολιτιστικά μνημεία. Είναι μία τοποθεσία που με την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπειά της προκαλεί δέος -ανεξαρτήτως θρησκευτικών επιλογών- και θέτει υποψηφιότητα ως ένας προορισμός που αξίζει να επισκεφθεί κανείς έστω μία φορά στη ζωή του.

Πηγή: ellines.com