Τα τροποποιημένα άρθρα του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την καταπολέμηση ενδοοικογενειακής βίας προβλέπουν ρητά την «ατομική αξιολόγηση του θύματος», τη «διαχείριση του κινδύνου» και τη λήψη των «κατάλληλων μέτρων άμεσης προστασίας του θύματος». Τίποτα όμως από τα παραπάνω δεν φαίνεται να ακολουθήθηκε το βράδυ της 1ης Απριλίου στην περίπτωση της Κυριακής, που βρήκε τραγικό θάνατο, δίπλα από το φυλάκιο του σκοπού του αστυνομικού τμήματος των Αγίων Αναργύρων. Οι αστυνομικοί, σε άλλες περιπτώσεις, αγνόησαν επιδεικτικά τις οδηγίες και τους Δικονομικούς Κώδικες και σε άλλες τις ακολούθησαν με… υπερβολικό ζήλο, αφήνοντας στο τέλος αβοήθητη την 28χρονη. Τις προτεινόμενες ερωτήσεις, όπως «τι ακριβώς συνέβη;», «με ποιον τρόπο συνέβη;», «είναι σημαντικό να μπορέσουμε να σας βοηθήσουμε» αντικατέστησαν οι φράσεις «Κάνε μήνυση», «το περιπολικό δεν είναι ταξί».
Εκτίμηση κινδύνου
«Ατομική αξιολόγηση του θύματος, με σκοπό την εκτίμηση κινδύνου να υποστεί επανάληψη της βίας ή δευτερογενή θυματοποίηση και διαχείριση του κινδύνου, με τον προσδιορισμό των κατάλληλων μέτρων άμεσης προστασίας του θύματος, προκειμένου να αποτραπούν η επανάληψη της βίας και η δευτερογενής θυματοποίηση». Αυτό προβλέπει το άρθρο όσον αφορά στην υποδοχή και τη διαχείριση των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας από τις αστυνομικές αρχές, τις κοινωνικές υπηρεσίες, τις υπηρεσίες Υγείας και τις εξειδικευμένες δομές υποστήριξης.
Όσον αφορά στην ατομική αξιολόγηση, οι αστυνομικοί οφείλουν να συγκεντρώνουν λεπτομερώς πληροφορίες για το ιστορικό προηγούμενης θυματοποίησης, αλλά και τη σχέση του θύματος με τον δράστη, τον βαθμό βλάβης του θύματος, το είδος, τη σοβαρότητα και τη συχνότητας της βίας. Παράλληλα, οι Αρχές προβλέπεται να εξετάζουν όλους τους παράγοντες επικινδυνότητας που συντρέχουν στο πρόσωπο του δράστη, «όπως ιδίως απειλές για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα του θύματος, την κατοχή πυροβόλου όπλου, προηγούμενες καταδίκες για ενδοοικογενειακή βία, εξακολουθητική παρακολούθηση, εξαρτήσεις από αλκοόλ ή άλλες ουσίες».
Στην κατάθεση της αξιωματικού Υπηρεσίας του αστυνομικού τμήματος Αγίων Αναργύρων, όπου περιγράφονται οι ενέργειες και οι συνομιλίες που έγιναν με την 28χρονη το βράδυ της Δευτέρας, δεν φαίνεται σε καμιά περίπτωση να έχουν εξεταστεί αυτοί οι παράγοντες επικινδυνότητας, με τη συζήτηση να περιορίζεται σε λιγοστές λεπτομέρειες για το παρελθόν του δράστη και του θύματος.
«Το αστυνομικό προσωπικό που θα υποδεχθεί το θύμα πρέπει να ενεργεί πάντοτε με κατανόηση, υπομονή, ευαισθησία, επαγγελματισμό και υπευθυνότητα», αναφέρει, όσον αφορά στην υποδοχή θυμάτων στα αστυνομικά τμήματα, το εγχειρίδιο ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛ.ΑΣ. Ο οδηγός 21 σελίδων δημιουργήθηκε το 2022, από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, με στόχο την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων των αστυνομικών, με ενιαία και συντονισμένη διαχείριση των σχετικών υποθέσεων.
Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει διευκρινίσεις για βασικά σημεία της νομοθεσίας για την ενδοοικογενειακή βία, καθώς και ειδικότερες δικονομικές και υπηρεσιακές ενέργειες, στις οποίες ενδείκνυται να προβαίνει το αστυνομικό προσωπικό, κατά περίπτωση.
Μέσα σ’ αυτές τις σελίδες αναγράφονται οδηγίες προς τους αξιωματικούς Υπηρεσίας που θα βρίσκονται αντιμέτωποι με περιστατικά όπως αυτό που κατήγγειλε η 28χρονη Κυριακή ζητώντας φοβισμένη βοήθεια το βράδυ της Δευτέρας.
«Ο αξιωματικός Υπηρεσίας, λαμβάνοντας υπόψη την ψυχική κατάσταση του θύματος, πρέπει να παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο, ώστε να βρεθεί σε κατάσταση ηρεμίας, πριν ξεκινήσει να υποβάλει ερωτήσεις για το περιστατικό» αναφέρει, στις πρώτες ενδεικτικές και ενδεδειγμένες ενέργειες που πρέπει να εκδηλώνονται κατά την υποδοχή του θύματος στο αστυνομικό τμήμα.
«Κάνε μήνυση»
«Κάνε μήνυση», φέρεται να είπαν οι τρεις γυναίκες αστυνομικοί που υποδέχθηκαν την Κυριακή, στα περίπου 15 λεπτά ανούσιων συνομιλιών, αγνοώντας τις προτροπές των πρωτοκόλλων για υπονομευτική και ευαίσθητη διαχείριση. Η αξιωματικός Υπηρεσίας δεν κράτησε την 28χρονη στο Τμήμα για να ειδοποιήσει η ίδια την Άμεση Δράση προκειμένου να τη συνοδεύσουν στο σπίτι της, αλλά αρκέστηκε στην προθυμία του θύματος να το κάνει. Δεν ενημέρωσε ούτε τον διοικητή της για την καταγγελία, αλλά το έκανε όταν η 28χρονη ήταν νεκρή δίπλα στην σκοπιά του Τμήματος. Αντίστοιχη απουσία ευαισθησίας επέδειξε και η υποδιοικητής του Α.Τ, αστυνόμος, η οποία εκτελούσε χρέη επόπτριας τη συγκεκριμένη νύχτα. Βρισκόταν εκεί το περιπολικό, καθώς και η οδηγός, προκειμένου να τη μεταφέρει σε τμήματα ευθύνης της για την εποπτεία τους, όμως δεν φαίνεται να ασχολήθηκε με το περιστατικό, παρότι ήταν σε γνώση της, ούτε προθυμοποιήθηκε να μεταφέρει ή να συνοδεύσει την 28χρονη προς το σπίτι της.
Την ίδια ώρα στο εγχειρίδιο δεν φαίνεται να αναγράφονται σημαντικές λεπτομέρειες για την αλληλουχία ενεργειών που ενδεχομένως θα είχαν αποβεί σωτήριες. Αγκυλωμένες σε μια αδικαιολόγητη τυπολατρία, οι τρεις αστυνομικοί δεν προχώρησαν σε κανενός είδους πρωτοβουλία με σκοπό να προστατέψουν και να βοηθήσουν τη φοβισμένη Κυριακή, που έφυγε άπραγη από το τμήμα.
«Πρέπει ο τηλεφωνητής ή η τηλεφωνήτρια να διαχειρίζεται την κλήση με κατανόηση και υπομονή, επιδεικνύοντας ευσυνειδησία, ψυχραιμία και επαγγελματισμό», αναφέρει το εγχειρίδιο στην ενότητα για το τηλεφωνικό κέντρο της Άμεσης Δράσης και τη διαχείριση των κλήσεων από θύματα ενδοοικογενειακής βίας.
Σε άλλο σημείο τονίζεται: «Κάθε συνομιλία που πραγματοποιείται με τους εμπλεκόμενους ή/και μάρτυρες του περιστατικού πρέπει να γίνεται με την επίδειξη της προσήκουσας ευγένειας και σεβασμού. Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, τις περισσότερες φορές, βρίσκονται σε κατάσταση φόβου, με αποτέλεσμα να καθίστανται δυσχερής η αποτελεσματική επικοινωνία με αυτά. Γι’ αυτό, το αστυνομικό προσωπικό πρέπει να τα καθησυχάζει, να παρέχει επαρκή χρόνο, να εξασφαλίσει περιβάλλον που θα συμβάλλει στην επίτευξη κατάστασης ηρεμίας και να τα ενθαρρύνει να περιγράψουν αυτό που συνέβη. Δεν είναι δεδομένο ότι όλοι οι πολίτες γνωρίζουν τη νομοθεσία και τις συνήθειες διαδικασίες που ακολουθεί η αστυνομία. Γι’ αυτό: Πρέπει ο τηλεφωνητής ή η τηλεφωνήτρια να επιδεικνύει κατανόηση».
Όλες τις παραπάνω οδηγίες φέρεται να αγνόησε, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου, ο τηλεφωνητής, που με απάθεια είπε στην Κυριακή: «Το περιπολικό δεν είναι ταξί, θα στείλω άμα θέλετε στο σπίτι σας».