Στον Κεραμεικό, το Μεταξουργείο και το Γκάζι του σήμερα, με τους πολύβουους δρόμους, τα λιτά στέκια μα και τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, που βρίθουν από περαστικούς, τουρίστες, γλεντοκόπους της Αθήνας και του Πειραιά, με το χρώμα του παλιού, τα ποικίλα καθημερινά προβλήματα και τις τόσες αντιθέσεις, μπορείς, άλλοτε να διακρίνεις και άλλοτε να φανταστείς, κομμάτια της ιστορίας της παλιάς Αθήνας – Εποχών, είτε δυσκολότερων, είτε ρομαντικότερων, είτε απλώς πολύ διαφορετικών από τη σημερινή.
Τα νεοκλασικά σπίτια κρύβουν τα δικά τους μυστικά, όπως και σχεδόν καθετί στην περιοχή που ξεπηδά από κάποιο μακρινό παρελθόν: Ένα εκκλησάκι, μιαν αυλή βγαλμένη από τα χρόνια των Πομάκων και φυσικά το παλιό εργοστάσιο του φωταερίου, με τα χαρακτηριστικά του καζάνια, που σήμερα στέκουν ακόμα επιβλητικά στην Τεχνόπολη. Ας κάνουμε όμως την περιήγησή μας, με όσα μας χάρισε ο φωτογραφικός φακός…
Ασωμάτων 45 (Ψυρρή): Το σπίτι με τις Καρυάτιδες που έγινε πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη και φωτογράφησε ο Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν – Χαρακτηριστικό δείγμα του αθηναϊκού νεοκλασικισμού και της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής – Οι Καρυάτιδες που κοσμούν την πρόσοψη, είναι έργο του γλύπτη και ιδιοκτήτη του σπιτιού, Ιωάννη Καρακατσάνη – Σήμερα το κτίριο φιλοξενεί τον Σύλλογο Ελλήνων Ολυμπιονικών
Θερμοπυλών & Π. Τσαλδάρη (Μεταξουργείο) – Από το 1856, στο οικόπεδο που σήμερα στέκεται το συγκρότημα κατοικιών της φωτογραφίας, υπήρχε το Ίδρυμα Χατζηκώνστα: Ορφανοτροφείο, για του οποίου τη στέγαση παραχώρησαν την οικεία τους οι κληρονόμοι του Κ. Βράνη. Στη θέση εκείνη παλαιότερα διατηρούσε εξοχική κατοικία η Δούκισσα της Πλακεντίας, η οποία κατεστράφη από πυρκαγιά το 1847. Από το 1945 χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή. Κατεδαφίστηκε το 1963.
Ναός Αγίου Γεωργίου Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα – Θερμοπυλών & Αγησιλάου – ανεγέρθη μεταξύ των ετών 1899-1901 στο εσωτερικό του περιβόλου του ορφανοτροφείου, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ – Εκκλησία του λεγόμενου «νεο-ρωμανικού» ρυθμού, με τους χαρακτηριστικούς πυργίσκους στις εξωτερικές ακμές
Νεοκλασικό κτίριο στην οδό Πειραιώς
Πειραιώς 51 – Δημοτικό Βρεφοκομείο – Δεσπόζει στο άκρο της πλατείας Ελευθερίας (γνωστότερης ως πλατείας Κουμουνδούρου) προς την οδό Πειραιώς – Οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1872-1874, με κληροδότημα του ομογενούς Ι. Κοντογιαννάκη, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Παναγή Κάλκου. Ανακαινισμένο από το 1982, στεγάζει πλέον τη Δημοτική Πινακοθήκη.
Νεοκλασικό κτίριο – Πειραιώς και Κλεομβρότου
Πειραιώς: Δύο από τις σημαντικότερες πύλες της πόλης, το Δίπυλο και η Ιερά Πύλη, διέκοπταν στο σημείο αυτό το Θεμιστόκλειο τείχος. Από την Ιερά Πύλη ξεκινούσαν οι μύστες των Ελευσινίων Μυστηρίων την πομπή τους προς την Ελευσίνα. Από το Δίπυλο διερχόταν η επίσημη οδός των ξένων πρεσβειών. Ανάμεσα στους δρόμους που διέρχονταν από τις πύλες αναπτύχθηκε το κυριότερο νεκροταφείο της πόλης, το «Δημόσιον Σήμα». Εδώ φέρεται να εκφώνησε τον περίφημο Επιτάφιο λόγο του ο Περικλής για τους πεσόντες Αθηναίους του Πελοποννησιακού πολέμου – Πέρασμα Ηριδανού (ποταμός της Αρχαίας Αθήνας)
Λαχαναγορά 1930 – Γκάζι – Χθες και Σήμερα
Νεοκλασικό κτίριο – Ιερά Οδός και Ιεροφάντων
Νεοκλασικό κτίριο Ευπατρίδων και Ιάκχου
Νεοκλασικό κτίριο – Αρτεμισίου και Κεραμεικού
Νεοκλασικό κτίριο στην οδό Αρτεμισίου
Νεοκλασικό κτίριο στην οδό Αρτεμισίου
Αγίου Όρους και Παραμυθίας
Νεοκλασικό κτίριο, Ευρυμέδοντος και Παραμυθίας: Τρύπες στους τοίχους από σφαίρες και όλμους – Δεκεμβριανά 1944
Κεραμεικού 104: Τρύπες στους τοίχους από σφαίρες και όλμους – Δεκεμβριανά 1944
Αγησιλάου 77: Αρχηγείο Άγγλων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Νεοκλασικό κτίριο – Μυκάλης 7
Γκάζι α) Παλιό εργοστάσιο φωταερίου: *Το 1857 ο δήμος Αθηναίων παραχωρεί στον Γάλλο Φραγκίσκος Φεράλδι το προνόμιο εκμετάλλευσης του φωταερίου για 50 χρόνια. *Το 1887 ο Ιωάννης Σερπιέρι αναλαμβάνει τη διοίκηση του εργοστασίου. Μια περίοδος ακμής αρχίζει για τη μικρή μονάδα φωταερίου της Αθήνας. Αεριοφυλάκια, ατμολέβητες, ατμομηχανές, μονάδες καθαρισμού και άλλα κτίρια ξεπηδούν σταδιακά μέσα στο οικόπεδο έκτασης περίπου 30 στρεμμάτων. *Το 1938 η επιχείρηση περιέρχεται στο δήμο Αθηναίων. *Το 1952 ιδρύεται η Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών (ΔΕΦΑ). Μεταπολεμικά το φωταέριο χάνει συνεχώς έδαφος εν σχέσει με τον ηλεκτρισμό και τις νέες μορφές ενέργειας. *Οι φούρνοι του εργοστασίου φωταερίου έσβησαν οριστικά το 1984.
β) Ο Αθήνα 9.84 είναι ο Δημοτικός Ραδιοφωνικός Σταθμός της Αθήνας, ο οποίος αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό της Ελεύθερης Ραδιοφωνίας
Τεχνόπολη, Αποθήκες Γκαζιού
α) Φουγάρα και σωλήνες αερίου (φωταέριο)
β) Κάθετοι σωλήνες (ψυχραντήρια)
γ) Μεγάλοι οριζόντιοι σωλήνες (απ’ όπου περνούσε το αέριο)
δ) Κτίριο ρύθμισης της πίεσης
Πώς ήταν παλιά το εργοστάσιο φωταερίου α) Μικρό κτίριο: Αεροφυλάκιο 2
β) Μεγάλο κτίριο: Αεροφυλάκιο 1
Γκάζι – Παλιό εργοστάσιο φωταερίου
Παλιά: Καθαρτήρια – Σήμερα: Σταθμός πρώτων βοηθειών
Φουγάρο
Γκαζοχώρι
Καζάνι (αυθεντικό)
α) Οδός Βουτάδων – Μάντρα Γκαζιού β) Οδός Βουτάδων, φωτογραφία από τη δεκαετία 1950 – Πρώτη ύλη για την παραγωγή του αερίου ήταν ο λιθάνθρακας
α) Βουτάδων β) Παλιά σπίτια με αυλή – Πάροδος Βουτάδων