Στο ρωσικό θέρετρο του Σότσι στη Μαύρη Θάλασσα συναντώνται σήμερα οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν και Αλεξάντρ Λουκασένκο.
Την ίδια ώρα η ώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζει κυρώσεις στο Μινσκ ως απάντηση για την αναγκαστική εκτροπή της πτήσης της Ryanair που είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου της Λευκορωσίας, Ρομάν Προτασέβιτς.
Χαρακτηρίζοντας τους δύο ηγέτες σαν «άβολους συμμάχους», οι Financial Times αναφέρουν πως η συνάντηση αποτελεί μια κρίσιμη δοκιμασία για τον Λουκασένκο ο οποίος επιθυμεί να δείξει στους δυτικούς και εγχώριους αντιπάλους ότι η Λευκορωσία μπορεί άνετα να ξεπεράσει την αυξανόμενη διεθνή απομόνωση.
Να σημειωθεί ότι χθες η Ρωσία αρνήθηκε την είσοδο σε δύο ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες, επειδή σχεδίαζαν να αποφύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας για να φτάσουν στη Μόσχα. Η Air France και η Austrian Airlines έπρεπε να ακυρώσουν τις πτήσεις τους μετά την απόρριψη των σχεδίων πτήσης τους από τη Ρωσία. Πολλές είναι οι αεροπορικές εταιρείες που αποφεύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας εις ένδειξη διαμαρτυρίας για την «κρατική αεροπειρατεία» στο αεροσκάφος της Ryanair την Κυριακή.
«Εάν η Ρωσία δεν τους υποστήριζε πολιτικά, δεν υπήρχε περίπτωση να δρούσε με αυτό τον τρόπο η Λευκορωσία - όχι μόνο δεν θα προσγείωνε το αεροπλάνο, αλλά. . . ούτε καταστολές (δεν θα έκανε) στο εσωτερικό της χώρας εναντίον της αντιπολίτευσης», εκτίμησε ο ειδικός στο Συμβούλιο Διαλόγου για τις Διεθνείς Σχέσεις του Μινσκ, Dzianis Melyantsou.
Ο Λουκασένκο έχει κατηγορηθεί για τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων κατά της 27χρονης κυριαρχία του, η οποία έφτασε σε νέα ύψη αυτήν την εβδομάδα με τη σύλληψη Προτάσεβιτς και της φίλης του Σοφίας Σαπέγκα, ως «κυρίαρχο δικαίωμα» της Λευκορωσίας.
Ωστόσο, παρόλο που η ΕΕ προετοιμάζει μια σειρά πιθανών απαγορεύσεων στις εξαγωγές της Λευκορωσίας, αυτή η κυριαρχία του Λουκασένκο εξαρτάται όλο και περισσότερο από την υποστήριξη της Μόσχας η οποία τον έχει ενθαρρύνει περαιτέρω, αναφέρουν οι FT.
«Ακόμα και όταν η Λευκορωσία συμπεριφέρεται εξωφρενικά και φαίνεται ότι η Ρωσία δεν έχει λόγο να τη στηρίξει, η Ρωσία εξακολουθεί να δείχνει ότι είναι ο βασικός της σύμμαχος. Έτσι, ο Λουκασένκο είναι πολύ πιο σίγουρος από ό, τι θα ήταν χωρίς αυτό », πρόσθεσε ο Melyantsou.
Η ατζέντα της συνάντησης στο Σότσι
Στην ημερήσια διάταξη της συνάντησης στο Σότσι αναμένεται να βρεθούν «τα επίκαιρα ζητήματα της περαιτέρω ανάπτυξης των διμερών σχέσεων, η υλοποίηση των κοινών σχεδίων στον εμπορικό-οικονομικό, ενεργειακό και πολιτιστικό-ανθρωπιστικό τομέα, καθώς και τα θέματα προώθησης της ενοποίησης στο πλαίσιο του Ενωσιακού κράτους», σύμφωνα με την υπηρεσία Τύπου του Κρεμλίνου.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, δεν προβλέπονταν να γίνουν δηλώσεις ή ανακοινώσεις των δύο ηγετών στα ΜΜΕ. Στις σχετικές μέχρι χθες ανακοινώσεις δεν υπήρξε καμία αναφορά σε τυχόν συζήτηση της υπόθεσης του συλληφθέντος στο Μινσκ Ρομάν Προτάσεβιτς, ενώ το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών έχει ανακοινώσει ότι βρίσκεται σε επαφή και παρέχει προξενική υποστήριξη στη σύντροφό του, Ρωσίδα υπήκοο, Σοφία Σαπέγκα.
Ο ίδιος ο Λουκασένκο, ερωτηθείς από το λευκορωσικό πρακτορείο «Μπέλτα», είπε ότι δεν θα ήθελε να κατονομάσει συγκεκριμένα θέματα, αλλά «κυρίως λόγος θα γίνει για την οικονομία».
Το χρονικό της σχέσης
Οι δύο ηγέτες είχαν μεταξύ τους επικοινωνία τρεις φορές από τη στιγμή που ξέσπασαν οι διαμαρτυρίες τον Αύγουστο μετά την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του Λουκασένκο.
Η Λευκορωσία είχε προηγουμένως προσπαθήσει να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο, εξερεύνησε την αποκατάσταση των δεσμών με τις ΗΠΑ, απέλασε τον πρέσβη της Μόσχας, κατέσχεσε μια κρατική ρωσική τράπεζα και συνέλαβε 32 Ρώσους μισθοφόρους.
Από το περασμένο καλοκαίρι, ωστόσο, η Μόσχα προσέφερε δάνεια αξίας δισ. δολαρίων στο Μινσκ, υπερασπίστηκε το δικαίωμα της Λευκορωσίας να παρακολουθεί το αεροπλάνο της Ryanair, δεν ζήτησε την απελευθέρωση της Σαπέγκα παρόλο που είναι ρωσίδα πολίτης και κράτησε στάση αναμονής καθώς οι υπηρεσίες ασφαλείας της Λευκορωσίας παρενοχλούσαν τους αντιφρονούντες.
Η μυστική υπηρεσία FSB της Ρωσίας συνέλαβε ακόμη και δύο πρόσωπα της αντιπολίτευσης στη Μόσχα τον περασμένο μήνα και τα παρέδωσε στην KGB της Λευκορωσίας για αυτό που ισχυρίστηκε ο Πούτιν ότι ήταν μια συνωμοσία δολοφονίας που υποστηρίζεται από τη Δύση εναντίον του Λουκασένκο.
Ο κοινός «εχθρός»
Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, εν τω μεταξύ, υποστηρίζει ότι οι εξόριστοι μπλόγκερ, όπως ο Προτάσεβιτς, αποτελούν μέρος μιας προσπάθειας που χρηματοδοτείται από τις ΗΠΑ για απόπειρες ανατροπής του Πούτιν.
«Ο Λουκασένκο έχει ένα συναρπαστικό επιχείρημα: η Ρωσία και η Λευκορωσία έχουν κοινό εχθρό στα δυτικά. Έτσι, είτε με υποστηρίζεις είτε τελικά χάνεις τη Λευκορωσία στα δυτικά», δήλωσε ο διευθυντής του Κέντρου Carnegie Moscow, Ντμίτρι Τρένιν.
«Δεν έρχεται στο Σότσι για να ζητήσει συγγνώμη ή να παραδώσει τη Λευκορωσία στη Ρωσία. Θέλει να συνεχίσει το παιχνίδι του να κάνει τη Μόσχα να πληρώσει για ό, τι κάνει », πρόσθεσε ο Τρένιν. «Πολλοί στη Ρωσία εξοργίζονται με αυτό. Αλλά δεν έχουν καλύτερη επιλογή υπό τις τρέχουσες συνθήκες», είπε.
Ο Πούτιν έχει από καιρό προσπαθήσει να ενσωματώσει τις οικονομίες των δύο χωρών και ενθάρρυνε τον Λουκασένκο να διεξαγάγει δημοψήφισμα για να τον βοηθήσει να εντοπίσει έναν διάδοχο. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες έχουν σταματήσει, χάρη στην οπισθοδρόμηση και την προθυμία του Λουκασένκο να φλερτάρει με τη Δύση, αναφέρουν οι FT.
«Το πρόβλημα για τον Πούτιν είναι ότι ο Λουκασένκο είχε καταργήσει τυχόν πιθανούς διαδόχους για τον εαυτό του που θα ήταν φιλικοί προς τη Μόσχα. Οι μόνοι που απομένουν είναι όλοι δυτικοί », είπε ο Τρένιν.
Ακόμα και μετά την εκτροπή της πτήσης, ο Λουκασένκο πρότεινε να συνεχίσει να αγωνίζεται με τη Μόσχα εναντίον των άλλων εταίρων της Λευκορωσίας.
«Έχουμε μια πολύπλευρη εξωτερική πολιτική», δήλωσε ο Λουκασένκο την Τετάρτη, προσθέτοντας ότι θα στοχεύει στην εμβάθυνση των σχέσεων με την Κίνα, την Ινδία ή «οποιαδήποτε άλλη κατεύθυνση όπου έχουμε οικονομικά συμφέροντα».
«Ο Λουκασένκο δεν θεωρεί τον εαυτό του ως κάποιον που οφείλει τίποτα στη Ρωσία», δήλωσε η Τατιάνα Στάνοβαγια, ιδρύτρια της R. Politik. Στην πραγματικότητα, το περιστατικό της Ryanair μπορεί να κάνει τη Λευκορωσία περισσότερο προβληματικό σύμμαχο για τη Ρωσία από ό, τι πριν, πρόσθεσε η Στάνοβαγια.
«Είναι άλλο πράγμα όταν κάνεις ένα έργο ολοκλήρωσης με μια χώρα που σέβονται όλοι οι άλλοι. Και είναι ένα άλλο πράγμα όταν αγκαλιάζεις μια κατάσταση που κανένας άλλος δεν αναγνωρίζει ως νόμιμη», κατέληξε.