Ο Ομιλος Βάγκνερ, ο οποίος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ασφαλείας στον κόσμο και έχει ως επικεφαλής έναν στενό συνεργάτη του Βλαντίμιρ Πούτιν, έχει γίνει ο βασικός μοχλός για την εκ νέου εμπλοκή της Ρωσίας στην αφρικανική ήπειρο, τα τελευταία πέντε χρόνια, με φόντο την αντιπαράθεση και την ένταση με τη Δύση.
Αρχίζει άραγε, αναρωτιέται η γαλλική εφημερίδα «Le Monde», μια νέα «Ρωσαφρική» που θα υποστηρίζει την «Κιναφρική» σε μια αντιδυτική συνωμοσία; Ή πρόκειται για υπερβολές και οπορτουνιστικές κινήσεις που συχνά αποδεικνύονται εύθραστες; Η άφιξη των ρώσων εργολάβων και παραστρατιωτικών από την ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας Βάγκνερ, η οποία συνεργάζεται στενά με το Κρεμλίνο, στο Μάλι, γύρω στα τέλη του 2021, εντείνει τα ερωτήματα από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες για τα σχέδια της Μόσχας στην Αφρική. Μέσω του πολλαπλασιασμού των αμυντικών συμφωνιών και των δραστηριοτήτων του Ομίλου Βάγκνερ, η Ρωσία κατάφερε να παρέμβει σε αρκετές αφρικανικές χώρες: Μάλι, Λιβύη, Σουδάν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Μοζαμβίκη.
Με την ανάπτυξη αυτών των μισθοφόρων η Μόσχα πιστώνεται μια προβολή ισχύος που είναι ευεργετική για την προπαγάνδα της. Το Κρεμλίνο δεν σχολιάζει τίποτα σχετικά. Ο επιχειρηματίας της Πετρούπολης ο οποίος βρίσκεται κοντά στον Βλαντίμιρ Πούτιν και είναι το αφεντικό του Ομίλου είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία ή την ενίσχυση φημών σχετικά με την παρουσία αυτών των ρώσων παραστρατιωτικών στην αφρικανική ήπειρο.
Το πραξικόπημα της 24ης Ιανουαρίου στην Μπουρκίνα Φάσο το έδειξε καλά. Ο Πριγκόζιν χειροκρότησε αμέσως ένα πραξικόπημα που εμπίπτει σε μια «νέα εποχή αποαποικιοποίησης», ενώ ένας από τους συγγενείς του, ο Αλεξάντερ Ιβανόφ, έσπευσε να προσφέρει τις υπηρεσίες «ρώσων εκπαιδευτών» στον στρατό της χώρας.
Επειτα από 30 χρόνια μαζικής αποδέσμευσης από διάφορα σημεία του κόσμου, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, το 2017 ξεκίνησε η επιστροφή της Ρωσίας στην Αφρική στο Σουδάν.
Ο δικτάτορας Ομάρ αλ Μπασίρ, ο οποίος έγινε στόχος δύο ενταλμάτων σύλληψης για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και για γενοκτονία που εκδόθηκαν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο το 2010, στράφηκε στη Μόσχα.
Στο Σουδάν, η αρχική αποστολή ρώσων εκπαιδευτών και εξοπλισμού για την εκπαίδευση σουδανικών στρατευμάτων συνοδεύθηκε αμέσως από παραχωρήσεις για την εκμετάλλευση χρυσωρυχείων, από την κυβέρνηση του Χαρτούμ στην εταιρεία M Invest – που συνδέεται με τον Πριγκόζιν. Ο επικεφαλής του σουδανικού κράτους ήταν εκείνος που εξυπηρετούσε την πολιτική της Μόσχας στη Μέση Ανατολή – ήταν ο πρώτος άραβας ηγέτης που επισκέφθηκε τον Μπασάρ αλ Ασαντ στη Δαμασκό τον Δεκέμβριο του 2018. Ολα αυτά βέβαια δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν την κατάρρευση του σουδανικού καθεστώτος τον Απρίλιο του 2019. Παρ’ όλα αυτά η διάδοχη κατάσταση, ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, θέλησε να διατηρήσει τη συνεργασία.
Μία εβδομάδα αφότου ανήλθε στην εξουσία, η Μόσχα και το Χαρτούμ υπέγραψαν δύο νέες στρατιωτικές συμφωνίες. Τον Νοέμβριο του 2020 το Κρεμλίνο έδωσε το πράσινο φως στην κατασκευή ναυτικής βάσης βορείως του Πόρτο Σουδάν, στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας.
Οταν ολοκληρωθεί, θα πρόκειται για την πρώτη ρωσική στρατιωτική βάση στην Αφρική από τη διάλυση της ΕΣΣΔ, κοντά στα στρατηγικά στενά Μπαμ αλ Μπαντέμπ, απ’ όπου περνά το 10% του παγκόσμιου εμπορίου διά θαλάσσης. Η συμφωνία πάγωσε πέρσι τον Απρίλιο, από τις πολιτικές αρχές της χώρας όμως τέθηκε και πάλι στο τραπέζι μετά το πραξικόπημα του Οκτωβρίου. Το Νο 2 της χούντας, ο στρατηγός Χεμέτι, αρχιτέκτονας της βίαιης καταστολής των δημοκρατικών διαδηλώσεων, είναι επικεφαλής των Δυνάμεων Γοργής Υποστήριξης, οι οποίες επωφελούνται από την άμεση στήριξη του Ομίλου Βάγκνερ.
Εντονη είναι η παρουσία των μισθοφόρων της ρωσικής εταιρείας και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Ολα δείχνουν πως η Ρωσία έχει στραφεί προς την Αφρική. Η επιθυμία αυτή φάνηκε με τη διοργάνωση της πρώτης ρωσοαφρικανικής συνόδου κορυφής τον Οκτώβριο του 2019 στο Σότσι, με την παρουσία περίπου 50 εκπροσώπων αφρικανικών κρατών. Οι αναλυτές έκαναν λόγο για μια «επίθεση γοητείας» της Μόσχας, η οποία εμφανίστηκε ως προστάτις των κρατών απέναντι στον νεοαποικισμό, ως ανάχωμα απέναντι στην αποσταθεροποίηση.
Η διείσδυση στην Αφρική επιτρέπει στη Ρωσία να ανακτήσει το κύρος της ως παγκόσμιας δύναμης, σε μια περίοδο έντασης με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Υπάρχει μεγάλη σύγκρουση στον χώρο αυτόν με τη Γαλλία, ιδιαίτερα σε περιοχές παραδοσιακής γαλλικής επιρροής όπως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι.
Η Ρωσία έχει την εικόνα απελευθερώτριας χώρας, ιδιαίτερα διότι κάθε χρόνο τα ρωσικά πανεπιστήμια είναι ανοιχτά σε χιλιάδες φοιτητές από τις υποσαχάριες χώρες. Το γαλλόφωνο πρόγραμμα των δύο ρωσικών τηλεοπτικών δικτύων RT και Sputnik μεταδίδεται σε όλη την Αφρική μεταφέροντας τις απόψεις του Κρεμλίνου σε κάθε άκρη της ηπείρου.