Να είναι, λέτε, ένα απλό πανάρχαιο ξύλινο όργανο ή μήπως η πραγματική δύναμη του πιστού και μάλιστα του Έλληνα Ορθοδόξου Χριστιανού, για τον οποίο έκανε τόσους και τόσους αγώνες στην μακραίωνη πορεία του, ώστε να απολυτρωθεί σωματικά και ψυχικά από τη δυναστεία τόσων και τόσων τυράννων του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας;
.jpg)
«Σταύρωση»: έργο του Καβαλιέρε ντ’ Αρπίνο.
Ο σταυρός, για να κάνουμε μία μικρή ιστορική αναδρομή, είναι ένα πανάρχαιο
Πανάρχαιο ξύλινο όργανο βασανισμού που κατασκευαζόταν με δύο δοκάρια το ένα κάθετο καρφωμένο στη γη και το άλλο οριζόντιο. Τα πιο συνηθισμένα σχήματα των σ. ήταν τρία: το κύριο σταυρικό, όπου το κάθετο δοκάρι ξεπερνούσε σε ύψος το οριζόντιο· το σχήμα Τ και το σχήμα X.
Γενικά, σταύρωση λέγεται η ανάρτηση σε σταυρό, ο σταυρικός θάνατος. Η θανατική καταδίκη με σταυρό γινόταν με τον ακόλουθο τρόπο: Αρχικά μαστίγωναν τον κατάδικο και μετά τον υποχρέωναν να σηκώσει το σταυρό και να τον μεταφέρει ως τον τόπο της θανατικής του ποινής. Όταν έφτανε εκεί τον έγδυναν και τα ρούχα του τα έπαιρναν οι δήμιοι. Οι Εβραίοι συνήθιζαν να προσφέρουν στους μελλοθάνατους αυτούς ένα ισχυρό κρασί για να ναρκώνονται και να πονούν λιγότερο. Ανέβαζαν έπειτα τον κατάδικο στο σταυρό και τον δένανε σ’ αυτόν από τα πόδια και τα χέρια. Τις περισσότερες όμως φορές κάρφωναν στο σταυρό τα χέρια του και, σπανιότερα, και τα πόδια. Στο κάτω μέρος του κάθετου ξύλου του σ. υπήρχε συνήθως μια μικρή σανίδα, στην οποία πατούσε ο σταυρωμένος και έτσι το βάρος του δεν έπεφτε όλο στα χέρια, οπότε πέθαινε γρήγορα και επομένως βασανιζόταν λιγότερο χρόνο. Στην κορυφή του σταυρού κάρφωναν ένα σανίδι στο οποίο ήταν γραμμένη η αιτία της καταδίκης του. Η επιγραφή αυτή παραλειπόταν όταν υπήρχε κήρυκας, που έλεγε στο πλήθος την αιτία.
Τους κατασπάραζαν ζωντανούς!..
Οι σταυροί για τις καταδίκες του είδους δεν ήταν ψηλοί, γι’ αυτό σε πολλές περιπτώσεις, τη νύχτα, καθώς οι σταυρώσεις γίνονταν σε ερημικές τοποθεσίες, τα άγρια θηρία κατασπάραζαν τους σταυρωμένους, ζωντανούς ακόμα. Κανονικά, οι σταυρωμένοι πέθαιναν την τρίτη ή τέταρτη μέρα και σπανιότερα την πέμπτη ή την έκτη, από ασιτία και εξάντληση. Σε μερικές όμως περιπτώσεις ο θάνατος από συγκοπή ήταν ζήτημα μερικών μόνο ωρών.
.jpg)
Βυζαντινός σταυρός
Ο σταυρός στη χριστιανική εκκλησία
Στη χριστιανική εκκλησία, όπως συμπεραίνουμε από τα ευαγγελικά κείμενα, η σταυρός του Ιησού λένε ότι έγινε κατά το εβραϊκό σύστημα, ενώ στην πραγματικότητα, στην σταύρωση του Ιησού δόθηκε «όξος» αντί «οίνου». Ο θάνατος εξάλλου του Ιησού φαίνεται να ήταν αποτέλεσμα της συσσώρευσης αίματος στην καρδιά, που οδήγησε σε συγκοπή. Η σταύρωση του έχει εμπνεύσει στους χριστιανούς καλλιτέχνες, ιδιαίτερα στους ζωγράφους, πολλά έργα τους, σε όλες τις εποχές.
Η Αν. Ορθόδοξη Εκκλησία έχει καθιερώσει πέντε γιορτές για το σταυρό. Οι γιορτές αυτές είναι:
1. Η «εύρεση του τιμίου Σταυρού» (6 Μαρτίου). Αναφέρεται στη μετάβαση της μητέρας του Μ. Κωνσταντίνου στην Ιερουσαλήμ όπου, κατά τη χριστιανική παράδοση, βρήκε το σ. που μαρτύρησε ο Ιησούς.
2. Η «ύψωσις του τιμίου Σταυρού» (14 Σεπτεμβρίου). Αναφέρεται στην «ύψωση» του σ. που μαρτύρησε ο Ιησούς στην Ιερουσαλήμ, μετά την ανεύρεση του, από τον επίσκοπο της πόλης.
3. Η «μνήμη του εν ουρανώ φανέντος σημείου του τιμίου Σταυρού, επί Κυρίλλου Ιεροσολύμων», (7 Μαΐου).
4. Η Σταυροπροσκύνηση, (τρίτη Κυριακή των Νηστειών).
5. Η «εκ των ανακτόρων της Κωνσταντινουπόλεως έξοδος του τιμίου Σταυρού» (14 Αυγούστου).
Βασικές παραλλαγές του χριστιανικού σταυρού είναι ο αγκυλωτός, ο ανθεμωτός, ο αγκυρωτός, ο ραβδωτός και ο οφιοειδής, υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι.
Ο αιγυπτιακός σταυρός, που έχει σχήμα Τ με μικρό κύκλο στην κορυφή του, θεωρείται σύμβολο γονιμότητας και με το χαρακτήρα αυτό τον είχαν υιοθετήσει και διάφοροι ασιατικοί λαοί. Στην Ινδία ιδιαίτερα υπάρχει θρησκευτική αίρεση, που λατρεύει μεγάλα ομοιώματα σταυρού σε σχήμα Τ, τα οποία και θεωρεί απεικόνιση των αντρικών γεννητικών οργάνων. Τα ομοιώματα αυτά είναι από ξύλο ή λαξευμένη πέτρα.
.jpg)
Ο Σταυρός του Βατικανού
«Ιησούς Χριστός: Ελληνισμός-Χριστιανισμός»
Διαβάζοντας κανείς το έργο μας: «Ιησούς Χριστός: Ελληνισμός-Χριστιανισμός» μεταξύ άλλων θα δει ότι γράφουμε και τα εξής:
Η ΣΤΑΥΡΩΣΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ: ΕΝΑ ΠΑΝΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΙΜΟ
Ένα θέμα το οποίον ετέθη υπ' όψιν των ρωμαϊκών Αρχών ασφαλώς και θα ήτο ο τρόπος σταυρικού θανάτου του Ιησού Χριστού, δεδομένου ότι, τελικώς, η εκτέλεσις της ποινής έγινε κατά ρωμαϊκόν τρόπον, όπως είναι η σταύρωσις και ουχί δια του εβραϊκού τρόπου, όπως είναι ο λιθοβολισμός ή του ελληνικού τρόπου όπως είναι το κώνειον. Και μόνο το γεγονός τούτο αποδεικνύει τον προβληματισμόν που δύναται να έχη έκαστος περί καταγωγής του Ιησού Χριστού.
Εις το μνημειώδες έργον του Τακτικού καθηγητού της Ιστορίας των θρησκευμάτων της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Λεωνίδου Ιω. Φιλιππίδου: «Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης εξ απόψεως παγκοσμίου και πανθρησκειακής» καταχωρούνται 82 σελίδες με θέμα την ποινήν της σταυρώσεως!
Αν μη τι άλλο ο ως άνω Καθηγητής αποδεικνύει με περίτρανον τρόπον ότι η ποινή της σταυρώσεως δεν ήταν μόνο ρωμαϊκή αλλά και ένα πανάρχαιο ελληνικό έθιμο! Και όχι μόνον…88
Από της εποχής του Ομήρου89 και εξής «σταυροί εκαλούντο οι ξύλινοι πάσσαλοι, οι οποίοι τοποθετούμενοι εις το έδαφος, εχρησίμευον προς περίφραξιν (σταύρωσις, σταύρωμα) χώρου, όπως είναι των οικιών, στρατοπέδων, κτημάτων, κήπων, στάβλων ή και ναυστάθμων».
Ο Σουΐδας στο Λεξικόν του εις την λέξιν «σταυρός» αναφέρει: «τα ορθά πεπηγότα ξύλα».
Ο Ησύχιος εις την λέξιν «σταυρός» γράφει «οι καταπεπηγότες σκόλοπες χάρακες και πάντα τα εστώτα ξύλα από του εστάναι».
Ο Ηρόδοτος90 μας πληροφορεί ότι κάποια στιγμή φέρονται κομιζόμενοι σταυροί «εξ ούρεος, το όνομα έστι ΄Ορβηλος». Από του χωρίου τούτου συνάγεται ότι οι σταυροί ή πάσσαλοι υπό την ανωτέρω έννοιαν και προς την λεχθείσαν χρήσιν ήσαν κλάδοι ή και κορμοί δένδρων.
Εις τον Θουκυδίδη91 διαβάζομεν: «Ο δε Ισοκράτης… ετείχιζε τοιώδε τω τρόπω (τον ιερόν του Απόλλωνος) τάφρον μεν κύκλω περί το ιερόν και των νεών έσκαπτον, εκ δε του ορύγματος ανέβαλλον αντί τείχους τον χουν και σταυρούς παρακαταπηγνύντες…» Παρόμοια χωρία από την αρχαία ελληνική γραμματεία υπάρχουν πάμπολλα.
Κοντολογίς, επειδή οι έννοιες «σταυρός- δένδρον» εμφανίζονται εις την ανθρωπότητα ως ένα είδος μαρτυρίου, δεδομένου ότι σκοπός ήτο να συνδυάζη όσο το δυνατόν σφοδρότερους πόνους με τον όσο το δυνατόν μεγαλύτερον εξευτελισμόν, ο κορμός του δένδρου είναι το αρχαιότατο σχήμα του σταυρού ως θανατικού οργάνου. Υπ’ αυτήν την έννοιαν ως σταύρωσιν πρέπει να εκλάβωμεν το μαρτύριον του Προμηθέως ή της Ανδρομέδας.
Ο Δαρείος, μετά την κατάκτησιν της Βαβυλώνος, «των ανδρών τους κορυφαίους μάλιστα εις τρισχιλίους ανεσκολόπισε» όπως μας αναφέρει ο Ηρόδοτος (3, 159). Στοιχεία δηλαδή που ίσως να είχαν δανεισθή από τους Έλληνες. Ο Όμηρος επί παραδείγματι, αναφέρει ότι ο Έκτωρ εσκόπευε να αποκεφαλίση τον Πάτροκλο και να τον κρεμάση επί ξύλου («πήξαι ανά σκολόπεσσι») με την κεφαλήν του!... 92
Και μιας περί Περσών να μην λησμονήσωμεν να αναφέρωμεν εδώ ότι οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν την σταύρωσιν και ως μεταθανάτιον ανάρτησιν επί ξύλου προς παραδειγματισμόν και ως τρόπον θανατώσεως.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο ανεσταυρώθησαν νεκροί:
α) Επί Κύρου, ο τύραννος της Σάμου Πολυκράτης! 93
β) Επί Δαρείου, ο Ιστιαίος. 94
γ) Επί Ξέρξη ο ήρωας των Θερμοπυλών Λεωνίδας95 κ.λ.π.
Οι Έλληνες εγνώριζαν την σταύρωσιν και υπό την αρχαίαν μορφήν θανατώσεως δια της επί μονοξύλου αναρτήσεως96 και υπό την μορφήν ανασκολοπισμού, πιθανότατα από του 6ου αιώνος π.Χ. εις την Μικράν Ασίαν.
Εις τον Σοφοκλή ο βασιλεύς Κρέων απειλεί την φρουράν του πτώματος του Πολυνείκους:
«ουχ υμίν ΄Αιδης μούνος αρκέσει, πριν αν
ζώντες κρεμαστοί τήνδε δηλώσηθ’ ύβριν». 97
Αλλά και εις τον Ευρυπίδη ο Ρήσος λέει προς τον Έκτορα περί του Οδυσσέως:
«τούτον.. ζώντα συλλαβών εγώ
πυλών επ’ εξόδοισιν αμπείρας ράχιν
στήσω πετεινοίς γυψί θοινατήριον
ληστήν γαρ όντα και θεών ανάκτορα
συλώντα δει νιν τώνδε κατθανείν μόρω». 98
Από το παραπάνω εδάφιο του Ευρυπίδη συνάγεται:
α) ότι η δι’ ανασκολοπισμού, ήτοι διαπερονήσεως, διαπεράσεως σκόλοπος δια μέσου του σώματος (σουβλίσματος) 99 θανάτωσις, ήταν τότε γνωστή, επιφυλασσομένη εις τους ιεροσύλους και τους ληστές˙
β) ότι εξετελείτο έξω της πόλεως («πυλών επ’ εξόδοισιν») και
γ) ότι το θύμα αφήνετο έκθετο εις βοράν των ορνέων για να θυμηθώμεν και τον Προμηθέα.
Σταύρωσις υπό τον αρχαίον τύπον, θανάτωσις δι’ αναρτήσεως επί μονοξύλου, αναφέρεται η υπό του Αθηναίου στρατηγού Ξανθίππου διαταχθείσα για τον σατράπην της Περσίας Αρταΰκτην εις την Μικράν Ασίαν, διότι ο άνθρωπος αυτός είχε βεβηλώσει ελληνικόν ναόν! 100
«Πληροφορίαν, ότι η σταύρωσις περιελαμβάνετο εν τη νομοθεσία του Σόλωνος ως θανατική ποινή, δεν ηδυνήθην να ελέγξω» λέει ο Λεων. Ιω. Φιλιππίδης εις το βιβλίο του.
Ωστόσο, ακόμη και ο Μ. Αλέξανδρος με σταύρωσιν ετιμώρησε τους υπερασπιστές των οχυρών πόλεων μετά την αλωσίν τους, όπως μας πληροφορεί ο Κούρτιος Ρούφος. 101 Ιδιαιτέρως δε εξεμάνη κατά των επί εξάμηνον υπερασπισάντων ανδρείως την γενέτειραν αυτών Τύρον μαχητών, όπου εσταύρωσε δισχιλίους!
Αλλά και οι Θράκες εγνώριζαν, ίσως δε και εφήρμοζον, την σταύρωσιν. Ο Ευρυπίδης ομιλεί περί σταυρώσεως την οποίαν ήθελε να επιβάλη ο βασιλεύς της Θράκης Θόας εις τον Ορέστην και τους συνταξιδιώτες του:
«λαβόντες αυτούς ή κατά στύφλου πέτρας
ρίψωμεν ή σκόλοψι πήξωμεν δέμας» 102
Όλα αυτά, εν περιλήψει, αποδεικνύουν ότι ο σταυρικός θάνατος του Ιησού Χριστού δεν ήταν μόνον ένα ρωμαϊκό έθιμο, αλλά και μία ελληνική (αλλά και μάλιστα πανάρχαια) συνήθεια, η οποία μας προβληματίζει γιατί ο Ιησούς εθανατώθη δι’ αυτού του ελληνικού τρόπου και ουχί δια λιθοβολισμού, όπως ήταν η εβραϊκή συνήθεια.
.jpg)
ΟΙ ΕΠΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΣΤΑΥΡΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Για να κατανοήσουν καλύτερα οι αναγνώστες μας τους τρόπους με τους οποίους οι Ρωμαίοι εσταύρωσαν τους καταδίκους, μεταξύ των οποίων και ο Ιησούς, θα αναφέρωμεν τις επτά πιο γνωστές μεθόδους θανατικής ποινής, δια σταυρώσεως, έτσι όπως ακριβώς έχουν σχεδιασθή από τον Fulda.
Οι εικόνες, λοιπόν, δείχνουν:
1. Μίαν ανάρτησιν επί κορμού δένδρου προς βαθμιαίαν θανάτωσιν (Εικών Α)
2. Ένα σταυρικό θέαμα σταυρωθέντων ανθρώπων σύμφωνα με μια μαρτυρία του Μινούκιου Φήλικα (Εικών Β)
3. Την γνωστήν μας «φούρκα» (Furca). Ακόμη και σήμερα λέμε ότι «ο άνθρωπος αυτός φουρκίστηκε» (Εικών Γ)
4. Ένα θύμα που πεθαίνει κάτω από το βάρος της φούρκας (Εικών Δ)
5. Ένα θύμα που πεθαίνει κάτω από το βάρος του μετά την μαστίγωσιν, χλεύην, περιφρόνησιν, εξευτελισμόν κ.λ.π. (Εικών Ε)
6. Η γνωστή σταύρωσις του Ιησού (Εικών ΣΤ)
7. Διάφορους τρόπους ομαδικών σταυρώσεων και αυθαιρεσίες ως προς την μεταχείρισιν των θυμάτων (Εικών Ζ)
Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΕΩΣ ΚΑΙ Η ΥΨΩΣΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Λίαν περιγραφικός είναι ο Ιάκωβος (Γεώργιος) Πηλίλης, Επίσκοπος Κατάνης, ο οποίος στο βιβλίο του «Τι είναι Χριστιανισμός;» για το θέμα της Σταυρώσεως λέει τα εξής αξιοσημείωτα:
«Περιγραφή της Σταυρώσεως: Η Σταύρωσις του Χριστού περιγράφεται εις απάσας τας Ευαγγελικάς αφηγήσεις με απόλυτον συντομίαν. Η πορεία η οποία ηκολουθήθη, γενικώς κατ’ αυτήν ήτο το Ρωμαϊκόν έθιμον, αν και υπήρξαν μερικά κοινά χαρακτηριστικά. Ο χλευασμός του Ιησού ήτο, υπερβολικός, οφειλόμενος εις τας αξιώσεως Του, και η απογύμνωσίς Του και η διαίρεσις των ενδυμάτων Του υπό των εκτελεστών Του, αν και δεν ήτο μία άγνωστος πράξις, δεν ήτο κοινόν πράγμα. Υπάρχουν κατά την Σταύρωσιν μερικά σημαντικά Ιουδαϊκά χαρακτηριστικά, το αναισθητικόν ποτόν εξ’ οίνου μεμιγμένον με μύρον, «εδίδουν πιείν εσμυρνισμένον οίνον» (Μάρκ. 15:23) προοριζόμενον να ελαττώση τους εκ της Σταυρώσεως πόνους εκ των πληγών των ήλων (καρφίων) των χειρών και των ποδών και την μετακίνησιν του Σώματος κατά την εσπέραν της Παρασκευής «ίνα κατεαγώσιν αυτών τα σκέλη και αρθρώσιν» ( Ιωάν. 19:31 Δευτερ. 21:22-23).
Η Ύψωσις επί του Σταυρού: κατά την ανύψωσιν του Ιησού επί του Σταυρού, συνεσταυρώθηκαν μετ’ Αυτού έτεροι δύο λησταί εξ εκατέρας πλευράς Αυτού, το οποίον αναφέρουν άπαντες οι Ευαγγελισταί. Αν και το κρασπέδωμα επί του Σταυρού ήτο περισσότερον κοινόν, την εποχήν αυτήν, ο Ιησούς εκαρφώθη επί του Σταυρού, «ίδετε τας χείρας μου και τους πόδας μου» (Λουκ. 24:39) και αλλαχού «εάν μη ίδω τον τύπον των ήλων» (Ιωάν.. 20:25). Εξ όλων των Ευαγγελιστών, ο Ιωάννης, μόνον, αποδίδει θεολογικήν σημασίαν εις το γεγονός, ότι ο Ιησούς «υψωθείς» ( Ιωάν.3:14) επί του Σταυρού και με τον ευπειθή θάνατόν Του υπήρξεν το πρώτον βήμα προς την εξύψωσιν και μεγαλωσύνην Του, η δε Σταύρωσίς Του ήτο εν ορατόν σύμβολον της ανυψώσεώς Του ταύτης (Ιωάν. 8:28, 12:32-34).Ο Ιωάννης, μόνον, αναφέρει επίσης, το περιστατικόν της λόγχης «είς των στρατιωτών λόγχη αυτού την πλευράν ένυξεν» (Ιωάν. 19:34) και «ευθέως εξήλθεν αίμα και ύδωρ» (Ιωάν. 19:34). Ούτω, η έγχυσις του αίματος του Ιησού ήτο έν σημείον ότι ο Ιησούς ήτο πράγματι νεκρός, και εκ τούτου δεδοξασμένος, και η ροή του ύδατος ήτο έν σημείον του πνεύματος δι’ ο και η προφητεία του Ιησού εν σχέσει με το πνεύμα (Ιωάν. 7:38-39) εξεπληρώθη τελείως. Μερικοί ηξίωσαν ότι η νύξις δια της λόγχης υποδεικνύει τον θάνατον του Ιησού με διάρρηξιν της καρδίας ανεξαρτήτως του Σταυρού.
Αλλ’ η ρομαντική αυτή ιδέα δεν ευρίσκει ανταπόκρισιν διότι η αυτόματος διάρρηξις της καρδίας δεν είναι άγνωστος, αλλά τούτο δεν συμβαίνει υπό την πίεσιν ισχυράς διανοητικής και μεγάλης, ηθικής και συγκινητικής ταραχής. Η διάρρηξις είναι αποτέλεσμα μιας προϋπάρχουσας ασθένειας της καρδίας, δια το οποίον εις την περίπτωσιν του Ιησού δεν έχομεν οιανδήποτε ένδειξιν».
Και πιο κάτω:
«Εν σχέσει δε με το ερώτημα περί ευθύνης δια την Σταύρωσιν του Χριστού ουδείς εκ των Ευαγγελιστών προσπαθεί να δικαιολογήση τας Ρωμαϊκάς αρχάς δια την εγκληματική ενοχήν των περί του θανάτου του Ιησού, και ουδείς προσπαθεί επίσης όπως αποκρύψη το γεγονός ότι τούτο ήτο μία Ρωμαϊκή Σταύρωσις. Οι Ευαγγελισταί αναφέρουν, επίσης, την περιπλοκήν μερικών εκ των Ιουδαϊκών αρχών, αρχιερέων, ιερέων, και γραμματέων εις την δίκην και καταδίκην του Ιησού, και όπως οδηγήσουν την περίπτωσιν αυτήν εις τον θάνατον του Ιησού…»
Αλήθεια, προς τι η περιπλοκή μερικών εκ των Ιουδαϊκών Αρχών για την Δίκην και καταδίκην του Ιησού;
Προς τι;
ΤΙ «ΔΗΛΩΝΕΙ» Η ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ;
Ως γνωστόν επί του Τιμίου Σταυρού εγράφησαν τα αρχικά τριών γλωσσών:
α) Εβραϊκής ως υποδηλούσης το θρήσκευμα.
β) Ελληνικής, ως υποδηλούσης την ελληνικήν καταγωγήν, η οποία ανεγνωρίζετο υπό της εβραϊκής αριστοκρατίας και της ρωμαϊκής ηγεμονίας και
γ) Ρωμαϊκής ως υποδηλούσης την υπηκοότητα.
Τα παραπάνω ισχυρίζεται ο ΑΛΕΞ. Χ. ΔΡΕΜΠΕΛΑΣ (Ταξίαρχος Χωροφύλακας ε.α.) εις το βιβλίο του υπό τον τίτλον: «Το Ελληνικό Αστυνομικό Πρόβλημα» όπως θα διαπιστώση ο αναγνώστης εάν ανοίξη εις την σελίδα 407 του εν λόγω βιβλίου…
Να έχη – άραγε- δίκιο;