Η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Οδηγήτριας τιμάται από την Εκκλησία μας στις 20 Ιουνίου.
Η Εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας, είναι ιστορικά η πρώτη εικόνα της Εκκλησίας, ιστορηθείσα από τον Ευαγγελιστή Λουκά, όπως μαρτυρεί και το σχετικό Μεγαλυνάριο του Παρακλητικού Κανόνος προς την Υπεραγία Θεοτόκο: «Ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν, τῶν μή προσκυνούντων τήν Εἰκόνα Σου τήν σεπτήν, τήν ἱστορηθεῖσαν ὑπό τοῦ Ἀποστόλου Λουκᾶ ἱερωτάτου, τήν Ὁδηγήτριαν». Κατά την συναξαριστική παράδοση ο Ιερός Ευαγγελιστής φιλοτέχνησε την εικόνα ζώσης της Υπεραγίας Θεοτόκου και εκείνη την δέχθηκε μετά μεγάλης χαράς και την ευλόγησε λέγουσα: «Ἡ χάρις τοῦ παρ’ ἐμοῦ τεχθέντος εἴη μετ’ αὐτῆς».
Η Εικόνα αυτή διασωθείσα στην Παλαιστίνη, στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη, επί βασιλείας Θεοδοσίου Β’ του Μικρού, από την Αυτοκράτειρα Ευδοκία, ως δώρο στην αδελφή του Θεοδοσίου Αγία Πουλχερία και κατετέθη υπ’ αυτής στην Μονή των Οδηγών, της οποίας ήταν κτιτόρισσα. Η Εικόνα επετέλεσε αναρίθμητα θαύματα (όπως την διάσωση της Κωνσταντινούπολης το 717 μ.Χ., από τους Άραβες) και τελικά καταστράφηκε από τους Οθωμανούς κατά την Άλωση του 1453 μ.Χ.
Αντίγραφο της εικόνας βρίσκεται στη Μονή Ξενοφώντος του Αγίου Όρους.
Η Παναγία Οδηγήτρια επέλεξε μόνη της τη μόνιμή της εγκατάσταση!
Για την εικόνα της Παναγίας της Οδηγητρίας διηγούνται τα ακόλουθα στις ιερές μονές Ξενοφώντος και Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.
Η Θεομητορική αυτή εικόνα βρισκόταν από απομνημονεύτων χρόνων εντός του Καθολικού (του κεντρικού ναού) της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, επί της κολώνας του αριστερού χορού.
Το 1730, όμως, κατά παράδοξο τρόπο, ενώ ο ναός ήταν κλειδωμένος, η εικόνα εξαφανίστηκε από την Μονή και για τον λόγο αυτό οι Βατοπαιδινοί Πατέρες το θεώρησαν αυτό ως ιεροσυλία.
Και ενώ άρχισαν να την αναζητούν εντός του χώρου της Ιεράς Μονής, ξαφνικά έμαθαν, ότι η εικόνα βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, η οποία απέχει τρεις ώρες με τα πόδια από τη Μονή Βατοπαιδίου. Χωρίς καμιά καθυστέρηση, οι Βατοπαιδινοί μοναχοί έστειλαν ανθρώπους να μεταφέρουν πίσω την εικόνα.
Όταν την έφεραν την τοποθέτησαν στη ίδια θέση ξανά, και έλαβαν αυστηρότερα μέτρα για την ασφάλεια και την προφύλαξη της.
Και πάλιν, όμως, η εικόνα έφυγε από τη θέση της, και μάλιστα χωρίς να θιγεί η ασφάλεια του ναού, δηλαδή χωρίς να παραβιαστούν οι πόρτες και οι σφραγίδες οι οποίες έμειναν άθικτες.
Όταν το διαπίστωσαν αυτό οι Πατέρες της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, διαβεβαιώθηκαν πλέον για την εκούσια και θαυμαστή αναχώρηση της θαυματουργής εικόνας της Θεοτόκου από το μοναστήρι τους. Και όταν πληροφορήθηκαν πως για μια ακόμη φορά η εικόνα βρέθηκε πάλιν στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, δεν έκριναν εύλογο να εναντιωθούν στην απόφαση της Παναγίας να διαλέξει η ίδια τον μόνιμο τόπο διαμονής της.
Για τον λόγο αυτό, πήγαν όλοι μαζί στην νέα της κατοικία μόνο για να την προσκυνήσουν. Αυτό μάλιστα έκαναν για πολλά χρόνια οι Πατέρες της Μονής Βατοπαιδίου, προσφέροντας κεριά και λάδι σε ανάμνηση της θαυματουργίας αυτής.
Η αγία εικόνα της Παναγίας της Οδηγητρίας βρίσκεται εντός του Καθολικού της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος, επί της κολώνας του αριστερού χορού, όπως ακριβώς βρισκόταν και στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου.
Διασκευή από τον «Μέγα Συναξαριστή της Εκκλησίας», τόμος 6ος, μήνας Ιούνιος.