Back to top

Αγίου Νικολάου: Έθιμα ανά την Ελλάδα

04/12/2018 - 19:06

Στις 6 Δεκεμβρίου τιμάται η μνήμη του Αγίου Νικολάου, επίσκοπου Μύρων της Λυκίας.

Σε αρκετά μέρη της Ελλάδας υπάρχουν έθιμα την ημέρα αυτή.

Στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, στην παραλιακή οδό Γαυρίου στην Ανδρο, γίνεται παρέλαση μαθητών με αναμμένες δάδες και με την συνοδεία της φιλαρμονικής μπάντας, προς τιμή του Αγίου Νικολάου, πολιούχου του Γαυρίου.

Στον λαϊκό πολιτισμό της «ιστορικής» αγροτοκτηνοτροφικής, αλλά και της αστικής Θράκης, οι φυσικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν από τα μέσα του Νοεμβρίου και καθ’ όλον τον Δεκέμβριο (το κρύο, η έλλειψη φωτός, το τέλος της σποράς), δεν μπορούσαν παρά να επιδράσουν στη λαϊκή και εθιμική λατρευτική παράδοση, που θεσπίζεται βάσει του γνωστού και συχνού σχήματος της παρετυμολογίας (παρετυμολογική σύνδεση του ονόματος του αγίου προς κάποια ενέργεια ή ιδιότητα, σύμφωνα με τους λαογράφους), το οποίο καθορίζει την επιλογή των αγίων, τον τρόπο με τον οποίον οι λαϊκοί τούς τιμούν και τις σχετικές τελετουργίες. Κατά τον λαογράφο Ν. Γ. Πολίτη, οι τρεις συνεχείς γιορτές της πρώτης εβδομάδας του Δεκεμβρίου (4-6 του μηνός) καλούνται περιληπτικώς «Νικολοβάρβαρα» και θεωρούνται ως οι ημέρες από τις οποίες αρχίζει να γίνεται δριμύς ο χειμώνας. Επικεντρώνουμε:

-στον λαϊκό λόγο εν σχέσει με τις δυναμικές και εξόχως αγαπητές στον λαό αγιακές μορφές που αυτός επιλέγει προς αρωγήν του έναντι του δυσχερούς χειμώνα, της παγωνιάς και του χιονιού στην αγιολατρεία της ευρύτερης περιόδου, η οποία εκτείνεται γύρω από τα «Νικολοβάρβαρα» (π.χ. του αγίου Ανδρέα στις 30 Νοεμβρίου, οπότε «αντριεύει» το κρύο, του αγίου Σάββα στις 5 Δεκεμβρίου, ο οποίος «σαβανώνει», καθώς την ημέρα της γιορτής του συνήθως η γη καλύπτεται από χιόνι), της θαλασσοταραχής (π.χ. του αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου με πλείστες αφηγήσεις σωτηρίας των ταξιδιωτών), των δύσκολων τοκετών (π.χ. του αγίου Ελευθερίου στις 15 Δεκεμβρίου που «ελευθερώνει») και των επιδημικών εξανθηματικών ασθενειών (π.χ. της αγίας Βαρβάρας στις 4 Δεκεμβρίου που «βαρβαρώνει», του αγίου Σπυρίδωνος στις 12 Δεκεμβρίου, οπότε «η μέρα μεγαλώνει σπυρί, σπυρί»), των ασθενειών των ζώων (π.χ. του αγίου Μοδέστου στις 16 Δεκεμβρίου που αγιογραφείται εν μέσω πληθώρας ζώων), και των λοιπών ειδικών συνθηκών εξαιρετικού κινδύνου π.χ. επίσης της αγίας Βαρβάρας έναντι του αστραπόβροντου, της πυρκαγιάς, του πολεμικού βομβαρδισμού, της καταπλάκωσης ορυχείων κλπ.