Σήμερα, 5 Δεκεμβρίου, τιμάται από τον εκκλησία ο Άγιος Σάββας ο Ηγιασμένος. Ποιος ήταν και πώς εορτάζεται η μνήμη του από την λαϊκή παράδοση.
Ο Άγιος Σάββας ο Ηγιασμένος
Ο Σάββας ο Ηγιασμένος γεννήθηκε το 439 στην Μουταλάσκη της Καππαδοκίας, σήμερα προάστιο της Καισάρειας. To όνομά του προέρχεται από την εβραϊκή λέξη sava, που σημαίνει γέρος. Ήταν γιος δυο ευσεβών γονέων, του στρατιωτικού Ιωάννη και της Σοφίας. Δεκαοκτώ ετών πήγε στην Ιερουσαλήμ. Εκεί ο Ευθύμιος ο Μεγάλος θα τον οδηγήσει στο κοινόβιο του Θεόκτιστου. Το 473 κι αφού πεθάνει ο Ευθύμιος ακολούθησε τον ερημιτισμό.
Στη συνέχεια και καθώς υποχρεώθηκε να γίνει κληρικός από τον Σαλλούστιο Ιεροσολύμων ανέλαβε και τη διοίκηση των κοινοβίων και λαυρών. Θα ιδρύσει διάφορα κοινόβια και λαύρες. Πιο γνωστά είναι το κοινόβιο της Μεγάλης Λαύρας (ή Mar Saba) ανατολικά της Βηθλεέμ, και αυτό του Σπηλαίου. Συνολικά θα ιδρύσει τέσσερις λαύρες, έξι μοναστήρια, και τέσσερα άσυλα.
Όταν έφτασε στην Κωνσταντινούπολη του απηύθυνε αίτημα να ενισχύσει οικονομικά την ανοικοδόμηση και αποκατάσταση των κατεστραμμένων από την Σαμαρειτική εξέγερση ναών. Ακόμη, να βοηθήσει τους χειμαζόμενους χριστιανικούς πληθυσμούς, να ιδρύσει νοσοκομείο στην Ιερουσαλήμ και να χτίσει κάστρο στην έρημο όπου θα προσέφευγαν για να προστατευτούν οι μοναχοί από τις ληστρικές επιθέσεις των Σαρακηνών.
Η μνήμη του και η εορτή του στη λαϊκή παράδοση
Μόλις επέστρεψε ο Σάββας από την τελευταία του επίσκεψη πέθανε σε ηλικία ενενήντα τεσσάρων ετών στις 5 Δεκεμβρίου του 532. Τα λείψανά του βρίσκονται στο μοναστήρι της Μεγάλης Λαύρας. Αρχικά είχαν μεταφερθεί από τους σταυροφόρους στη Βενετία και επέστρεψαν στο φυσικό τους χώρο στις 13 Οκτωβρίου 1965, με πρωτοβουλία του Πάπα Παύλου ΣΤ’ ως ένδειξη καλής θελήσεως προς τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Βενέδικτο Α’.
Στην ελληνική λαϊκή παράδοση η εορτή του Οσίου Σάββα είναι στο μέσο των λεγόμενων «Νικολοβάρβαρων». Το κρύο, που άρχισε της Αγίας Βαρβάρας δυναμώνει και οι καιρικές συνθήκες χειροτερεύουν. Σχετικές οι παροιμίες: «Η Βαρβάρα σαβανώνει κι ο Άι Σάββας σαβανώνει», «άε Βαρβάρα φύσα, άε Σάββα βρέξον, αε Νικόλα σόντσον (χιόνισε)» (ποντιακή).
Παλιά στην πατρίδα του Οσίου Σάββα στην Καππαδοκία τον τιμούσαν με θυσίες ζώων (κουρμπάνια) και όσοι πήγαιναν στο μοναστήρι του στα Ιεροσόλυμα (χατζήδες) έφερναν χουρμάδες από τα γύρω δέντρα, που τους πρόσφεραν σε άτεκνους ως μέσα θεραπευτικά της στειρότητας.
