Για ισλαμοφοβική ρητορική, ενέργειες που δεν συμβάλλουν στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, φρικτή επίθεση αλλά και για επίθεση που στοχεύει τους μουσουλμάνους, κάνει λόγο το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών στην ανακοίνωση που μπήκε στον κόπο να εκδώσει μετά την ρίψη μιας μολότοφ και την αναγραφή ενός συνθήματος στο τζαμί στην περιοχή Αγίου Αντωνίου στη Λεμεσό.
Για δεκαετίες οι ορθόδοξες εκκλησίες στα κατεχόμενα, υπέστησαν συνεχείς βανδαλισμούς, καταστράφηκαν, μετατράπηκαν σε τζαμιά. Η εικόνα των κοιμητηρίων, με τους σταυρούς να είναι διαλυμένοι, προκαλεί θλίψη. Οι Τούρκοι Αττίλες, αφού τελείωσαν με τη θηριωδία της εισβολής, έκαναν αυτό που ξέρουν να κάνουν καλύτερα από τον καθένα. Να λεηλατούν, να κλέβουν και να καταστρέφουν.
H Μονή βρίσκεται στο χωριό Καλογραία στην επαρχία Κερύνειας. Πρόκειται για βυζαντινή μονή με ναό, οκταγωνικού τύπου, που κτίστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα (είναι ο μοναδικός καλά σωζόμενος οκταγωνικός ναός της Κύπρου). Ολόκληρος ο ναός είναι αγιογραφημένος με εξαιρετικές τοιχογραφίες του 12ου και του 15ου αιώνα. Τούρκοι αρχαιοκάπηλοι κατέστρεψαν τα κεφάλια των δύο Αρχαγγέλων στην αψίδα του ναού.
Η φωτογραφία απεικονίζει ό,τι έχει απομείνει από το εξαιρετικής ομορφιάς ψηφιδωτό στην εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς, στη Λυθράγκωμη της Καρπασίας, έργο του πρώτου ήμισυ του 6ου αιώνα, της εποχής του Ιουστινιανού.
Ύστερα από τη βίαιη αποτοίχισή του, ένα ελάχιστο μέρος του ψηφιδωτού διασώζεται στην εκκλησία. Η καταστροφή είναι έκδηλη και στην τοιχογραφία που βρίσκεται εξωτερικά στο υπέρθυρο.
O Βυζαντινός ναός μονόκλιτος με τρούλο, του 13ου αιώνα, ναός του Αγίου Θεμωμιανού, βρίσκεται έξω από την κωμόπολη Λύση.
Συλήθηκε από τον τουρκικό στρατό κατά τα πρώτα χρόνια της εισβολής. Οι τοιχογραφίες του, που θεωρούνται ως ένα από τα πλέον σημαντικά έργα της περιόδου, έχουν αποτοιχιστεί μεθοδικά. Βρέθηκαν το 1983, επίσης, στο διαμέρισμα του Τούρκου αρχαιοκάπηλου Aydin Dikmen στο Μόναχο.
Ναός Αγίου Προκοπίου
Η εκκλησία του Αγίου Προκοπίου είναι Βυζαντινή εκκλησία του 11ου ή 12ου αιώνα. Βρίσκεται στο χωριό Σύγκραση στην επαρχία Αμμοχώστου. Ανήκει στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Βεβηλώθηκε κι αυτή μετά το 1974 από τα στρατεύματα κατοχής. Το εικονοστάσι έχει καταστραφεί και οι φορητές εικόνες έχουν κλαπεί. Πλήγμα αποτελεί η καταστροφή των αγιογραφιών.
Η κλοπή εικόνων
Τα παραδείγματα σύλησης και κλοπών εκκλησιών στα κατεχόμενα είναι αμέτρητα. Από το παρεκκλήσι Χρυσοκάβα στην Κερύνεια έχουν καταστραφεί τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον ένατο αιώνα, από τον Αρχάγγελο Μιχαήλ κλάπηκαν 13 εκκλησιαστικές εικόνες και από το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου στον Κουτσοβέντη, κλάπηκαν αρκετές εικόνες.
Στην Αλόα, η εκκλησία της Παναγίας της Αυγασίδας κατεδαφίστηκε από τον Τούρκικο στρατό τον Αύγουστο του 1974. Οι Τούρκοι εισβολείς με αυτόν τον τρόπο, όπως καταγράφεται από μαρτυρίες Τουρκοκυπρίων, ήθελαν να εκδικηθούν τον θάνατο 106 συμπατριωτών τους. Η εκκλησία κατεδαφίστηκε με διαταγή του Tούρκου στρατιωτικού διοικητή της περιοχής, σχεδόν αμέσως μετά την κατάληψη της περιοχής από τα τουρκικά στρατεύματα το 1974.
Εκκλησίες μετατράπηκαν σε στάβλους
Από το μοναστήρι της Παναγίας της Αψινθιώτισσας στο Συγχαρί κλάπηκαν εκκλησιαστικές εικόνες και, αφαιρέθηκαν βυζαντινές τοιχογραφίες. Η εκκλησία για χρόνια μετατράπηκε σε στάνη για πρόβατα. Σε στάνη για πρόβατα και κατσίκες, είχε μετατραπεί για χρόνια και η βασιλική της Αγίας Τριάδας στην Καρπασία. Οι Αττίλες είχαν μετατρέψει σε στάβλο και την εκκλησία του Αγίου Φωτίου στη Γιαλούσα.
Η εκκλησία που έγινε ξενοδοχείο
Στην κατεχόμενη Λάπηθο, η εκκλησία της Μονής της Αγίας Αναστασίας μετατράπηκε σε νυχτερινό κέντρο. Οι Τουρκοκύπριοι, το 1997, ανέγειραν ξενοδοχείο στον περίβολο της εκκλησίας, και το εκμίσθωσαν για 30 χρόνια.
Τα κελιά των μοναχών μετατράπηκαν σε δωμάτια του ξενοδοχείου και ο χώρος αποτελεί τουριστική ατραξιόν για τουρίστες.
Από την εκκλησία της Παναγίας της Περγαμηνιώτισσας στην Ακανθού αφαιρέθηκαν οι τοιχογραφίες. Το ίδιο συνέβη και στην εκκλησία του Αγίου Φιλωνα στα Αγρίδια ενώ στην Αγία Μαύρη οι κατοχικές αρχές πριν από δεκαετίες είχαν αφαιρέσει τα παράθυρα με αποτέλεσμα να μείνουν εκτεθειμένες οι τοιχογραφίες του ναού που χρονολογούνται στο 12ο αιώνα.
Ακόμα και τα κοιμητήρια στην κατεχόμενη Κύπρο υπήρξαν στόχος της καταστροφικής μανίας των επιδρομέων και των συνεργών τους. Βρετανός δημοσιογράφος, μέλος βρετανικού τηλεοπτικού συνεργείου, μαρτυρεί χαρακτηριστικά στην εφημερίδα «The Guardian», στις 6 Μαΐου 1976, ότι το συνεργείο επισκέφθηκε 26 χωριά, στην κατεχόμενη Κύπρο, όπου κατοικούσαν Ελληνοκύπριοι και δεν βρήκε ούτε ένα κοιμητήριο που να μην έχει βεβηλωθεί.
Σε ανταπόκρισή της, άλλωστε, από την Κύπρο, η βρετανική εφημερίδα «The Observer» γράφει, στις 29 Μαρτίου 1987, μεταξύ άλλων, ότι βάνδαλοι έχουν βεβηλώσει πλήθος βρετανικών τάφων στην κατεχόμενη Κύπρο, μερικοί από τους οποίους ανήκουν σε στρατιώτες του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Στο βρετανικό κοιμητήριο της Αμμοχώστου, συνεχίζει, έσπασαν όλους τους σταυρούς, ενώ σ΄αυτό της Κερύνειας άνοιξαν τους τάφους και κομμάτιασαν τις ταφόπετρες.
Στο βιβλίο του ο Δανός φωτογράφος και συγγραφές, Χένρικ Κλάουσεν, κατέγραψε την άθλια κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι ορθόδοξες εκκλησίες, χριστιανικά μνημεία και κοιμητήρια στα κατεχόμενα.
Από το 2011, συνολικά 55 τόποι πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν συντηρηθεί, έχουν στηριχθεί δομικά και έχουν προστατευθεί ή αποκατασταθεί σε ολόκληρη την Κύπρο από την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, με χρηματοδότηση κυρίως από την ΕΕ και με τεχνική υποστήριξη του UNDP.