Η Πουλχερία ήταν εγγονή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μεγάλου, κόρη του αυτοκράτορα Αρκαδίου και αδελφή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του λεγομένου Μικρού.
Ήταν σοφότατη και ευσεβέστατη και υποσχέθηκε στο Θεό την δια βίου παρθενία της και γι’ αυτό αναφέρεται ως Πουλχερία η Παρθένος. Βαπτίσθηκε δε από τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Ανέλαβε τη μόρφωση και διαπαιδαγώγηση στην ευσέβεια του μικρότερου αδελφού της μέχρι της ενηλικιώσεώς του, αλλά και αργότερα υπήρξε το δεξί χέρι του και ο πραγματικός κυβερνήτης της Αυτοκρατορίας.
Υπερασπιζόταν πολύ την Ορθοδοξία και βοήθησε την Εκκλησία. Οι Πατριάρχες, ο λοιπός κλήρος και ο λαός την σέβονταν και την τιμούσαν πολύ. Τιμήθηκε όσο ελάχιστοι άλλοι βασιλείς για την ευλάβεια, τη σύνεση, τις πολλές αρετές και τις αμέτρητες αγαθοεργίες της. Με ειλικρινή και άπειρο σεβασμό αναφέρονταν σε αυτήν και την επευφημούσαν ως νέα Αγία Ελένη.
Το 450 απεβίωσε ο αδελφός της αυτοκράτορας Θεοδόσιος και η διακυβέρνηση του Κράτους απέμεινε σε αυτήν. Κατανόησε ότι η διακυβέρνηση χρειαζόταν στιβαρότερα χέρια και, καθ’ υπόδειξη και της Συγκλήτου, έλαβε σύζυγο τον ευλαβέστατο και ενάρετο συγκλητικό Μαρκιανό τον οποίο κατέστησε βασιλέα, υπό τον όρο ότι θα φυλάξει ως τέλους την παρθενία της.
Το 451, μαζί με το Μαρκιανό, συνεκάλεσαν την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία αναθεμάτισε τον Ευτυχή και το Διόσκορο και γενικά τον μονοφυσιτισμό.
Τιμήθηκε ακόμη και εν ζωή ως Αγία από όλους τους Επισκόπους και τους Πατριάρχες και ιδιαίτερα από τον Άγιο Λέοντα Πάπα Ρώμης. Είναι εκ των ευλαβεστέρων Βασιλισσών οι οποίες τίμησαν την Εκκλησία. Προς αυτήν απηύθυνε ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας θεολογικότατες επιστολές του, με τις οποίες αποδεικνύει την δυσσέβεια της αίρεσης του Νεστορίου.
Αυτή πρώτη θέσπισε δια νόμου το «περί του Ελληνιστί διατίθεσθαι», να χρησιμοποιείται δηλ. η Ελληνική ως επίσημη γλώσσα του Κράτους, ενώ πριν χρησιμοποιόταν η Λατινική.
Η Αγία Πουλχερία επί Πατριαρχείας Αγίου Πρόκλου, στις 27 Ιανουαρίου του 438, συνήργησε στην επαναφορά του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου από τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη και των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.
Πολλά είναι τα ευαγή ιδρύματα, οι Σχολές, τα Νοσοκομεία, οι Ναοί και οι Μονές, τα οποία οικοδόμησε και πλούτισε ποικιλοτρόπως με προσόδους, προνόμια και άλλα αγαθά, ώστε να μένουν εις δόξαν Θεού και μνημόσυνό της.
Η Πουλχερία σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας έκτισε, προς τιμήν της Θεοτόκου, τον περίφημο ναό των Βλαχερνών. Στόλισε επίσης ολόκληρη την αυτοκρατορία με πολλούς ναούς και μοναστήρια μεταξύ των οποίων είναι η Ιερά Μονή Εσφιγμένου, στην οποία Μονή το όνομά της φέρει και ένα από τα πολυτιμότερα κειμήλιά της, ο πολυτιμότατος και ανεκτίμητος ομώνυμος Σταυρός, καθώς την Ιερά Μονή Ξηροποτάμου αλλά και τη Μονή του «Χειμάρρου» .
Η παράδοση επίσης λέει ότι η Πουλχερία κέντησε με χρυσή κλωστή την Τιμία Ζώνη της Παναγίας διακοσμώντας την. Η χρυσή αυτή κλωστή είναι ευδιάκριτη και σήμερα στο τμήμα της Αγίας Ζώνης που φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου.
Ίδρυσε ακόμη ξενοτάφεια για την ταφή των απόρων ξένων καθώς και πολλά ευαγή ιδρύματα όπως ξενώνες, πτωχοτραφεία, γηροκομείο (το λεγόμενο Πράσινο) στα οποία παρείχε αφειδώλευτα την χριστιανική αγάπη.
Πέθανε το 453 σε ηλικία 54 ετών, αφήνοντας όλη την περιουσία της στους φτωχούς. Ολόκληρη η αυτοκρατορία θρήνησε τον θάνατό της. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ανακήρυξε αγία την Πουλχερία. Η μνήμη της τιμάται στις 10 Σεπτεμβρίου. Επίσης η Αγία Πουλχερία η βασίλισσα εορτάζει την 17η Φεβρουαρίου, μαζί με τον σύζυγό της Μαρκιανό.