Back to top

Καλλιρρόη Παρρέν η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια

06/06/2021 - 14:16

Η Καλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν ήταν λογία και δημοσιογράφος από την Κρήτη. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία του φεμινιστικού κινήματος και στην προώθηση των δικαιωμάτων της γυναίκας στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η Παρρέν διεκδικεί παράλληλα και τον τίτλο της πρώτης Ελληνίδας δημοσιογράφου και εκδότριας, εκδίδοντας το 1888 την εβδομαδιαία εφημερίδα «Εφημερίς των Κυριών», με συντάκτες και παραλήπτες αποκλειστικά τις γυναίκες.

Η Καλλιρρόη Παρρέν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατοχύρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις γυναίκες

Η Καλλιρρόη Σιγανού γεννήθηκε το 1861 στα Πλατάνια Αμαρίου, στο Ρέθυμνο. Το 1867 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στην Αθήνα, όπου ο πατέρας της Στυλιανός Σιγανός ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κρητών Προσφύγων. Σπούδασε στη Σχολή Σουρμελή και στη Γαλλική Σχολή Καλογραιών στον Πειραιά και αποφοίτησε από το Αρσάκειο με δίπλωμα δασκάλας το 1878. Αμέσως ανέλαβε τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου της ελληνικής Κοινότητας στην Οδησσό, όπου παρέμεινε για δύο χρόνια.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα παντρεύτηκε τον Ιωάννη Παρρέν, γαλλοαγγλικής καταγωγής δημοσιογράφο από την Κωνσταντινούπολη, πρώτο γενικό διευθυντή του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ).

Η γνωριμία της με σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής και το πάθος της για ενημέρωση πάνω σε πνευματικά, πολιτικά και κοινωνικά θέματα, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία της.

«Παρακολουθούσα τας συζητήσεις των δημοσιογράφων και σιγά σιγά εξύπνησε μέσα μου και πάλιν ο πόθος να γράψω, όπως αυτοί, όχι μόνον για τον εαυτόν μου αλλά και για τους άλλους»

Η «Εφημερίδα των Κυριών»

Στις 8 Μαρτίου 1887 αποφάσισε να εκδώσει την εβδομαδιαία εφημερίδα «Εφημερίς των Κυριών», η οποία αποτελούσε το πρώτο γυναικείο έντυπο στην ελληνική επικράτεια και την καθιέρωσε ως την πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και εκδότρια.

Η πρώτη γυναικεία εφημερίδα γνώρισε τη μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου, φτάνοντας τα 5.000 αντίτυπα, εντός και εκτός Ελλάδος, το 1892, ενώ πρωτοστάτησε σε κινήματα υπέρ των γυναικών, με αποκορύφωμα την υποβολή στην κυβέρνηση Τρικούπη 2.850 υπογραφών γυναικών υπέρ της γυναικείας εκπαίδευσης, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, με συμμετοχή στη διεθνή εκστρατεία για τον πόλεμο του 1897.

Η κυκλοφορία της εφημερίδας, η οποία κυκλοφορούσε δύο φορές το μήνα, συνεχίστηκε χωρίς διακοπή για 31 χρόνια, μέχρι την απότομη διακοπή της το Νοέμβριο του 1917, λόγω των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν στο ελληνικό προσκήνιο.

Η ίδια η Καλλιρόη Παρρέν εξορίστηκε στην Ύδρα από τον Μάρτιο του 1917 μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της».

Πνευματική και φεμινιστική δράση

Διαπιστώνοντας τη μεγάλη ανάγκη για εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των γυναικών και για την ανακούφιση των απόρων και αναξιοπαθούντων, η Καλλιρρόη Παρρέν ίδρυσε σειρά εκπαιδευτικών και κοινωφελών ιδρυμάτων και οργανώσεων, όπως το Σχολείον της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίων (1890), το Άσυλον των Ανιάτων Γυναικών (1896), την Ένωσιν Ελληνίδων (1896) και τον Πατριωτικόν Σύνδεσμον (1898), ο οποίος μετεξελίχθηκε στο ΠΙΚΠΑ.Προτομή της Καλλιρρόης Παρρέν στο Ρέθυμνο

Στις 19 Φεβρουαρίου 1911 ίδρυσε το Λύκειον των Ελληνίδων, με σκοπό την «εξυπηρέτησιν της προόδου του φύλου των γυναικών» και την «αναγέννησιν και διατήρησιν των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων».

Πολυγραφότατη άφησε πίσω της, ως κληρονομιά, ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, με σημαντικότερα έργα της την «Ιστορία της γυναικός» χωρισμένη σε τρεις τόμους, «Η χειραφετημένη» που δημοσιεύτηκε το 1900 και αργότερα μεταφράστηκε και παρουσιάστηκε στα γαλλικά στη «Journal de débats» το 1907, «Το νέον συμβόλαιον» (1902), το οποίο δημοσιεύθηκε και στα γαλλικά στη «Revue littéraire» και τέλος, το τρίπρακτο δράμα «Η νέα γυναίκα», το οποίο παίχτηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη το 1907.

Συμμετείχε ενεργά σε διεθνή γυναικεία συνέδρια ανά τον κόσμο και διακήρυττε την ανάγκη εξασφάλισης παιδείας και εργασίας για τις γυναίκες, ως βασικές προϋποθέσεις για την πνευματική και πολιτική τους ισοτιμία και χειραφέτηση.

Μετά από δικά της διαβήματα, η κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη επέτρεψε τη φοίτηση των γυναικών στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, όταν πλέον αυτό είχε γενικευθεί στην Ευρώπη.

Επίσης, η Παρρέν ήταν η πρώτη που κίνησε το θέμα της παραχώρησης δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες, ήδη από τη δεκαετία του 1890, που όμως καμία κυβέρνηση δεν αποδέχτηκε, ούτε του Βενιζέλου, ούτε του Παπαναστασίου, μέχρι που κατέληξε να γίνει πραγματικότητα μετά από 70 χρόνια.

Η κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες άργησε πολύ να χορηγηθεί και η Καλλιρόη Παρρέν είχε τη ατυχία να μην δει ποτέ το όνειρό της για τη γυναικεία χειραφέτηση να γίνεται πραγματικότητα στην πολιτική σκηνή της χώρας

Το τέλος

Στις 15 Ιανουαρίου 1940, η σπουδαία αυτή αγωνίστρια του γυναικείου κινήματος έφυγε από τη ζωή, αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, έχοντας πριν τιμηθεί με το «Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Β’».

Το έργο της αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θέλησε να αποδώσει φόρο τιμής στη μνήμη της, τοποθετώντας το 1992 προτομή της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Η Καλλιρρόη Παρρέν φαίνεται να έφυγε πλήρης και ευτυχισμένη από την αγωνιστική της πορεία, ενώ πριν το θάνατό της είχε δηλώσει:

«Είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον».