Back to top

1 Αυγούστου 1798- Ναυμαχία του Νείλου, γνωστή και ως Ναυμαχία του Κόλπου του Αμπουκίρ

01/08/2020 - 14:00

Η Ναυμαχία του Νείλου (γνωστή και ως Ναυμαχία του Κόλπου του Αμπουκίρ, αγγλικά: Battle of Aboukir Bay‎, ήταν σημαντική ναυμαχία μεταξύ του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού και του Ναυτικού της Γαλλικής Δημοκρατίας στον Κόλπο του Αμπουκίρ στην Μεσογειακή ακτή κοντά στο Δέλτα του Νείλου στην Αίγυπτο μεταξύ της 1ης και της 3ης Αυγούστου 1798. Η ναυμαχία αποτέλεσε το αποκορύφωμα ναυτικής εκστρατείας που εκτάθηκε κατά μήκος της Μεσογείου κατά τους τρεις προηγούμενους μήνες, μιας και μεγάλη γαλλική νηοπομπή έπλευσε από τη Τουλόν στην Αλεξάνδρεια μεταφέροντας εκστρατευτική δύναμη υπό τον Στρατηγό Ναπολέων Βοναπάρτη. Ο βρετανικός στόλος οδηγήθηκε σε μάχη με τον υποναύαρχο Σερ Οράτιο Νέλσον, πραγματοποιώντας αποφασιστική νίκη κατά των Γάλλων του αντιναύαρχου Φρανσουά-Πολ Μπρουέ ντ’Αιγκαλιέ.

Ο Βοναπάρτης επιδίωξε να εισβάλει στην Αίγυπτο ως το πρώτο του βήμα σε εκστρατεία κατά της Βρετανικής Ινδίας, μέρος μιας μεγαλύτερης προσπάθειας να απομακρύνει την Βρετανία από τους Πολέμους της Γαλλικής Επανάστασης. Καθώς ο στόλος του Βοναπάρτη διέσχιζε την Μεσόγειο, καταδιώχθηκε από βρετανική δύναμη υπό το Νέλσον ο οποίος είχε σταλεί από τον βρετανικό στόλο στον Τάγο για να ενημερωθεί για τον σκοπό της γαλλικής εκστρατείας αλλά και για να την καταβάλλει. Καταδίωξε τους Γάλλους για πάνω από δύο μήνες, στις περισσότερες περιπτώσεις χάνοντας τους για λίγες ώρες. Ο Βοναπάρτης ήταν ενήμερος για την καταδίωξη του Νέλσον και επέβαλλε πλήρη μυστικότητα σχετικά με τον προορισμό του. Μπόρεσε να καταλάβει την Μάλτα και έπειτα να αποβιβαστεί στην Αίγυπτο χωρίς να διακοπεί από τις βρετανικές ναυτικές δυνάμεις.

 Με τον γαλλικό στρατό στην ξηρά, ο Γαλλικός στόλος αγκυροβόλησε στον Κόλπο του Αμπουκίρ, 32 χιλιόμετρα (20 μίλια) βορειοανατολικά της Αλεξάνδρειας. Ο Διοικητής Αντιναύαρχος Φρανσουά-Πωλ Μπρουαί ντ’Αιγκαλιέ θεωρούσε πως κατείχε μια εξαιρετική αμυντική θέση. Ο βρετανικός στόλος έφτασε στα ανοιχτά της Αιγύπτου τη 1η Αυγούστου και ανακάλυψε τις διατάξεις του Μπρουαί, με το Νέλσον να διατάζει άμεση επίθεση. Τα πλοία του αναπτύχθηκαν στην γαλλική γραμμή και διαχωρίστηκαν σε δύο τμήματα καθώς πλησίαζαν. Ένα από αυτά έτμησε την κεφαλή της γραμμής και πέρασε διαμέσου των αγκυροβολημένων γαλλικών πλοίων και της ακτής, ενώ τα υπόλοιπα ενεπλάκησαν με την εξωτερική πλευρά του γαλλικού στόλου. Έχοντας παγιδευτεί σε διασταυρούμενα πυρά, τα κύρια γαλλικά πολεμικά πλοία αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μετά από βίαιη τρίωρη μάχη, ενώ το κεντρικό τμήμα κατάφερε να αντικρούσει την αρχική βρετανική επίθεση. Όταν έφτασαν οι βρετανικές ενισχύσεις, το κέντρο βρέθηκε εν μέσω νέας επίθεσης και στις 22:00 η γαλλική ναυαρχίδα Orient εξερράγη. Το οπίσθιο τμήμα του γαλλικού στόλου προσπάθησε να διαφύγει από τον κόλπο, με τον Μπρουαί να σκοτώνεται και την εμπροσθοφυλακή και το κέντρο του να ηττώνται. Μόνο δύο πλοία γραμμής και δύο φρεγάτες από τα συνολικά 17 εμπλεκόμενα πλοία της Γαλλίας, κατάφεραν να διαφύγουν.
 
Η ναυμαχία αντέστρεψε τη στρατηγική θέση των δυνάμεων των δύο εθνών στην Μεσόγειο και εδραίωσε το Βασιλικό Ναυτικό στην κυρίαρχη θέση την οποία διατήρησε για το υπόλοιπο του πολέμου. Επίσης ενθάρρυνε και άλλα ευρωπαϊκά έθνη να πολεμήσουν κατά της Γαλλίας, και ήταν παράγοντας του ξεσπάσματος του Πολέμου του Δεύτερου Συνασπισμού. Ο στρατός του Βοναπάρτη παγιδεύτηκε στην Αίγυπτο και η κυριαρχία του Βασιλικού Ναυτικού στα ανοικτά των Συριακών ακτών συνέβαλε σημαντικά στην ήττα του στην Πολιορκία της Άκρας το 1799 η οποία προηγήθηκε της επιστροφής του Βοναπάρτη στην Ευρώπη. Ο Νέλσον τραυματίστηκε στη ναυμαχία, αλλά αναγορεύθηκε ήρωας σε όλη την Ευρώπη και στη συνέχεια ονομάστηκε Βαρόνος Νέλσον—αν και ο ίδιος δεν ήταν ικανοποιημένος με τις βραβεύσεις του. Οι πλοίαρχοι του έλαβαν επίσης εγκωμιαστικά σχόλια και συνέχισαν με τη δημιουργία του πυρήνα της θρυλικής Αδελφότητας του Νέλσον. Ο θρύλος της μάχης παρέμεινε σε προεξέχουσα θέση στην λαϊκή συνείδηση, με την πιθανώς πιο γνωστή αναπαράσταση της να είναι το ποίημα Casabianca της Φελίσια Χέρμανς το 1826.