Σημαντική πρόοδο στην εφαρμογή συγκεκριμένων δεσμεύσεων για μεταρρυθμίσεις στα τέλη του 2019 καταγράφει η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Κομισιόν για την Ελλάδα. Τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας καταγράφουν σημαντική βελτίωση, ωστόσο η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικούς κινδύνους λόγω του αδύναμου τραπεζικού κλάδου, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας (παρά τη σημαντική υποχώρηση), το υψηλό δημόσιο χρέος και την έλλειψη ξένων επενδύσεων. Τα συμπληρωματικά μέτρα που εφαρμόζονται ή ανακοινώνονται από την κυβέρνηση θα δώσουν τη δυνατότητα για ολοκλήρωση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα, εγκαίρως στο πλαίσιο της έκτης έκθεσης ενισχυμένης εποπτείας, το Μάιο.
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στον χρηματοοικονομικό τομέα, ζητώντας από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε πιο αποφασιστικά βήματα. Όπως τονίζεται, το ύψος των «κόκκινων» δανείων μειώθηκε στα 71,2 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2019, μειωμένα κατά 36 δισ. ευρώ σε σχέση με το Μάρτιο του 2016. Ωστόσο, όπως σημειώνεται στην έκθεση παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Παράλληλα η Κομισιόν ζητά να επιταχυνθεί η εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής», ενώ γίνεται αναφορά και στο νέο πτωχευτικό πλαίσιο που θα τεθεί σε εφαρμογή από το Μάιο, χωρίς να γίνεται κάποιο περαιτέρω σχόλιο γύρω από το τελευταίο ζήτημα καθώς η συζήτηση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.
Πρωτογενές πλεόνασμα 4% το 2019
Σε ό,τι αφορά την πορεία της ελληνικής οικονομίας, η έκθεση επισημαίνει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα το 2019 έφτασε στο 4% του ΑΕΠ παρά τα ευνοϊκά μέτρα που ελήφθησαν το προηγούμενο έτος, ξεπερνώντας το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για πέμπτο συνεχόμενο έτος. Επαναλαμβάνει τις εκτιμήσεις για ανάπτυξη στο 2,4% το 2020 και στο 2,2% το 2021 ενώ καταγράφει και τους κινδύνους με τους οποίους είναι αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία:
- τις γεωπολιτικές και πολιτικές εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή
- την υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (υπολογίζεται ότι δαπάνες ήταν χαμηλότερες κατά 1,1% του ΑΕΠ σε σχέση με την πρόβλεψη)
- τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για παλιά αναδρομικά, δώρα και επιδόματα.
Για το 2020 η Κομισιόν αναφέρει ότι η κυβέρνηση προβλέπει ότι θα υπάρξει δημοσιονομικός χώρος την άνοιξη προκειμένου να χρηματοδοτήσει νέα μέτρα όπως η περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, διευρύνοντας παράλληλα τη φορολογική βάση με τις νέες αντικειμενικές αξίες, η μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης αλλά και των ασφαλιστικών εισφορών. Ζητήματα τα οποία θα εξεταστούν με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2021-204 το Μάιο.
Τα αιτήματα της Αθήνας για πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο
Στην έκθεση ενισχυμένης εποπτείας επισημαίνεται ότι θα εξεταστεί το αίτημα της Ελλάδας για εξαίρεση δαπανών που πραγματοποιούνται για το μεταναστευτικό από τον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος. Όπως σημειώνεται είναι υπό έρευνα τα εμπόδια τα οποία δεν επιτρέπουν την πλήρη καταγραφή τους και παραπέμπει στην επόμενη έκθεση.
Αναφορά γίνεται και στις τεχνικές συζητήσεις που έχουν ξεκινήσει για την αλλαγή της χρήσης των κερδών από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες (SMP’s & ANFA’s) για συμφωνημένες επενδύσεις «με το αποτέλεσμα να συζητηθεί στο Eurogroup του Ιουνίου».
Όσον αφορά το θέμα του μηχανισμού εξομάλυνσης, σύμφωνα με τον οποίο δίνεται η δυνατότητα μεταφοράς μέρους του υπερπλεονάσματος από τη μία χρονιά στην επόμενη, η έκθεση σημειώνει ότι αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει να συζητηθεί στο Eurogroup και να ληφθούν υπόψη η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε. και την βιωσιμότητα του χρέους.
Μικρή επικαιροποίηση της έκθεσης βιωσιμότητας χρέους
Στην πέμπτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας περιλαμβάνεται επικαιροποίηση της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους, η οποία έχει δύο σενάρια:
- Με βάση το πρώτο σενάριο, το 2060 οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας φτάνουν περίπου στο 13% με το χρέος να παραμένει πάνω από το 100% του ΑΕΠ έως το 2040
- Με βάση το δεύτερο σενάριο, στο οποίο λαμβάνεται υπόψη και ο πρόσθετος αντίκτυπος από την μείωση των επιτοκίων, οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες δείχνει ότι βελτιώνονται κοντά στο 12% το 2060 με το χρέος να παραμένει ωστόσο πάνω από το 100% του ΑΕΠ έως το 2039.
Όπως τονίζεται στην έκθεση, σε εξέλιξη βρίσκεται η σύνταξη μιας πιο ολοκληρωμένης ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους η οποία θα περιλαμβάνεται στη 6η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας το Μάιο.
Όσον αφορά τις αγορές ομολόγων, η Κομισιόν κάνει αναφορά στην έκδοση του 15ετούς ομολόγου τον Ιανουάριο, ύψους 2,5 δισ. ευρώ, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «ήταν η πρώτη φορά μετά την κρίση που η Ελλάδα εξέδωσε ομόλογο σε ανοικτή δημοπρασία με τόσο μακρά διάρκεια λήξης. Επίσης είναι η πρώτη φορά που εκδίδεται ομόλογο που λήγει μετά το τέλος της περιόδου χάριτος των Ευρωπαϊκών Διευκολύνσεων Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μετά το 2032».
Παράλληλα, η έκθεση σημειώνει ότι με βάση τη στρατηγική χρηματοδότησης θα πρέπει να αναμένονται και νέες εκδόσεις ομολόγων, οι οποίες θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν περαιτέρω πρόωρες αποπληρωμένες οφειλές του επίσημου ή ιδιωτικού τομέα.
Αναφερόμενη η έκθεση στο ταμειακό «μαξιλάρι», σημειώνει ότι στο τέλος του 2019 ανέρχονταν σε 23,5 δισ. ευρώ, ποσό επαρκές για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών για πάνω από δύο έτη, εφόσον επιτευχθούν οι στόχοι του πρωτογενούς πλεονάσματος.