Σε μάστιγα τείνει να εξελιχθεί το κυνήγι του... θησαυρού με λεία το αρωματικό φυτό primula veris, γνωστό και ως «λουλούδι του Δαρβίνου», που ευδοκιμεί, μεταξύ άλλων, στους ορεινούς όγκους της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας και είναι γνωστό για τις ευεργετικές ιδιότητές του αλλά και την τσουχτερή τιμή του (αναφορές κάνουν λόγο ακόμα και για κόστος που αγγίζει τις 50.000 ευρώ ανά κιλό, γεγονός που διαψεύδουν οι ειδικοί).
Το βράδυ της Τρίτης άνδρες του Τμήματος Συνοριακής Φύλαξης Μαστοροχωρίων πέρασαν χειροπέδες σε έναν υπήκοο Αλβανίας, ο οποίος είχε συλλέξει επτά κιλά του εν λόγω φυτού. Εις βάρος του σχηματίστηκε δικογραφία για παραβάσεις της δασικής νομοθεσίας και οδηγήθηκε στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Ιωαννίνων, ακολουθώντας μια διαδρομή που τους τελευταίους μήνες έχουν κάνει αρκετοί συμπατριώτες του που συλλέγουν παράνομα το «λουλούδι του Δαρβίνου» με σκοπό τη διακίνησή του στην ευρωπαϊκή αγορά. Μάλιστα, προ δύο εβδομάδων είχε προηγηθεί η επ' αυτοφώρω σύλληψη ακόμη τεσσάρων Αλβανών στην περιοχή του Γράμμου καθώς είχαν στην κατοχή τους 120 κιλά πρίμουλας.
Τα παραπάνω περιστατικά έρχονται να προστεθούν στη μακρά λίστα των πράξεων λεηλασίας της ελληνικής χλωρίδας, με τους επιστήμονες να εκπέμπουν σήμα κινδύνου για μια σειρά φυτών με φαρμακευτικές ιδιότητες. «Η πρίμουλα τα τελευταία χρόνια λόγω της μεγάλης εμπορικής ζήτησης υπερσυλλέγεται από το φυσικό περιβάλλον, παράνομα και με ληστρικό τρόπο, με σκοπό να διοχετευθεί στο διεθνές εμπόριο μέσω γειτονικών χωρών. Μεγάλες ποσότητες έχουν κατασχεθεί από τις Αρχές, κυρίως σε ορεινές περιοχές της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας (περιοχές Σμόλικα, Γράμμου κ.α.)» περιγράφει στα «ΝΕΑ» η διευθύντρια Ερευνών στο Τμήμα Αρωματικών - Φαρμακευτικών Φυτών του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ «Δήμητρα» Πασχαλίνα Χατζοπούλου.
Σύμφωνα με την ίδια, παρότι υπάρχει νομοθεσία που προστατεύει τη χλωρίδα και τα κατά τόπους δασαρχεία εκδίδουν απαγορευτικές εγκυκλίους, το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και κατά τους θερινούς μήνες, με παράνομες συλλογές και άλλων ειδών σε διάφορες περιοχές της χώρας, με επακόλουθο τη δραματική μείωση πολλών αυτοφυών πληθυσμών αρωματικών φαρμακευτικών φυτών.
«Η παράνομη και υπέρμετρη συλλογή συνοδεύεται δυστυχώς από ξερίζωμα των φυτών, ή και πρόωρη συλλογή, πριν τα φυτά δώσουν σπόρο, και έτσι περιορίζεται η δυνατότητα αναγέννησής τους» συνεχίζει η Χατζοπούλου για να επισημάνει: «Για τους λόγους αυτούς είναι επιτακτική η ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία των υπαρχόντων αυτοφυών πληθυσμών, και ιδιαίτερα για είδη φυτών που κινδυνεύουν».
Ερευνητικό πρόγραμμα
Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιείται ερευνητικό πρόγραμμα από τον ΕΛΓΟ «Δήμητρα», υπό την επιστημονική υπευθυνότητα του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ηπείρου. Το πρόγραμμα είναι σε εξέλιξη και οι στόχοι του είναι η μελέτη της κατάστασης των αυτοφυών πληθυσμών πρίμουλας σε περιοχές της Ηπείρου, οι κίνδυνοι που διατρέχουν, καθώς και η υλοποίηση δράσεων για διατήρηση εκτός τόπου, με έμφαση στη μελέτη αρχών για την αειφορική αξιοποίηση του είδους. «Για την εισαγωγή ενός άγριου είδους στην καλλιέργεια, θα πρέπει να αναπτυχθεί η απαραίτητη τεχνογνωσία κατόπιν έρευνας και να μελετηθούν οι επιμέρους παράγοντες (βιολογικοί, οικολογικοί, καλλιεργητικές πρακτικές) που θα διασφαλίσουν την επιτυχία της καλλιέργειας.
Περαιτέρω όμως, όπως και σε κάθε εγχείρημα παραγωγικής καλλιέργειας των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών, πλέον της παραπάνω έρευνας θα πρέπει να διερευνηθούν μετέπειτα και άλλα στοιχεία, όπως το παραγωγικό κόστος, σε συνδυασμό με τις πιθανές αγορές στόχους/αντίστοιχους τομείς της βιομηχανίας που τα αξιοποιεί, καθώς και οι ανάλογες απαιτήσεις τυποποίησης και οι ποιοτικές προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν. Πρόσθετα όμως θα πρέπει να υπάρχει μια επιφυλακτική στάση και κριτική αξιολόγηση ως προς τις διάφορες πληροφορίες που αναπαράγονται από διάφορα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο, για υπερβολικά υψηλές τιμές διάθεσης στο διεθνές εμπόριο, και μάλιστα σε ακατέργαστη μορφή» καταλήγει η Χατζοπούλου.
«Εχουμε πάρει σπόρους από το οροπέδιο του Μετσόβου και τους φυτεύσαμε σε περιοχή του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Οι σπόροι που συλλέγονται εξετάζονται από τον ΕΛΓΟ "Δήμητρα" για να διαπιστωθεί εάν έχουν διατηρήσει τις ιδιότητες που χρειάζονται στη φαρμακοβιομηχανία. Είναι πολύ ενθαρρυντικά τα πρώτα αποτελέσματα και στην περίπτωση αυτή εκτιμάται ότι θα υπάρχει απόδοση περίπου 5.000 ευρώ ανά στρέμμα» σημειώνει ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης.