Μετά την αποτυχία του επικεφαλής του αυτοαποκαλούμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, να καταλάβει την Τρίπολη έπειτα από στρατιωτική πολιορκία 14 μηνών, οι ξένοι υποστηρικτές του επανατοποθετούνται στο πεδίο της μάχης.
Τον περασμένο μήνα, η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) υπό τον Φαγιέζ Αλ Σάρατζ, ανακατέλαβε σημαντικές στρατηγικές τοποθεσίες όπως η αεροπορική βάση al-Watiya και η πόλη Tarhuna, το τελευταίο σημαντικό προπύργιο του Χαφτάρ στη δυτική Λιβύη, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί προκειμένου να βοηθήσει στην έναρξη της επίθεσης κατά της πρωτεύουσας.
Δυνάμεις προσκείμενες στην κυβέρνηση της Τρίπολης έχουν ξεκινήσει τις τελευταίες ημέρες τη δική τους αντεπίθεση για να καταλάβουν τη Σύρτη, η οποία αποτελεί μεταξύ άλλων κλειδί για τον έλεγχο μεγάλων φυσικών κοιτασμάτων πετρελαίου.
Αντικατάσταση του Χαφτάρ;
Μετά από μια σειρά αποτυχιών για τον Εθνικό Λιβυκό Στρατό τους τελευταίους δύο μήνες, ο Frederic Wehrey, συνεργάτης στο Ίδρυμα Carnegie για την παγκόσμια ειρήνη, δήλωσε στο Al Jazeera ότι οι ξένοι υποστηρικτές του Χαφτάρ έχουν αναδιαμορφώσει τη στάση τους, καθώς υπάρχει απογοήτευση μαζί του στο πεδίο της μάχης.
«Το LNA κινητοποιείται για να αντιμετωπίσει την επίθεση του GNA στη Σύρτη και αυτό θα μπορούσε ίσως να δώσει μια μικρή ώθηση στον Χαφτάρ. Ωστόσο, νομίζω ότι πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η αξιοπιστία προς το πρόσωπό του «κλονίστηκε» καθώς δεν κατάφερε να καταλάβει την Τρίπολη» σημείωσε.
Ο Emadeddin Badi, ανώτερος συνεργάτης του Ατλαντικού Συμβουλίου και αναλυτής της Λιβύης, δήλωσε στο Al Jazeera ότι οι σύμμαχοι του Χαφτάρ, όπως η Αίγυπτος και η Ρωσία, θα επικεντρωθούν τώρα στον προγραμματισμό διαδοχής του.
«Αυτό, φυσικά, θα συνδυαστεί με μια προσπάθεια εδραίωσης του ελέγχου του στην κεντρική και ανατολική Λιβύη για να αποφευχθούν σημαντικές εδαφικές απώλειες που θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις» υποστήριξε.
«Εκτός από το Κάιρο και τη Μόσχα, το Αμπού Ντάμπι και το Παρίσι -που βγαίνουν ως ηττημένοι- θα επιδιώξουν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πολιτική διαδικασία της Λιβύης που προχωρά» πρόσθεσε.
Στηρίζουν τον Χαφτάρ αλλά…
Σύμφωνα με τον Anas el-Gomati, ιδρυτή και διευθυντή του Ινστιτούτου Sadeq, οι υποστηρικτές του Χαφτάρ ενδέχεται να έχουν σταματήσει να τον βοηθούν στρατιωτικά για να επιτεθεί στην Τρίπολη, ωστόσο εξακολουθούν να είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν για να διατηρήσουν τα συμφέροντά τους στην ανατολική Λιβύη και τον έλεγχο των κοιτασμάτων πετρελαίου ανατολικά της Σύρτης.
«Η επένδυσή τους ξεπερνά τον Χαφτάρ. Αν γίνει πολιτικά ενοχλητικός, νομίζω ότι θα τον ρίξουν» δήλωσε ο el-Gomati.
Η στάση της Ρωσίας
Το κλειδί για την επόμενη ημέρα στη Λιβύη φαίνεται λοιπόν πως είναι η επιλογή ενός πιο «υποσχόμενου» -κυρίως για τη Ρωσία- αντικαταστάτη του Χαφτάρ
Σύμφωνα με αναλυτές, σημαντικό στοιχείο για ενίσχυση αυτής της εκτίμησης είναι η σταδιακή αποστασιοποίηση που πήρε η Μόσχα το τελευταίο διάστημα από τον Χαφτάρ και η παρασκηνιακή προώθηση του προέδρου του λιβυκού Κοινοβουλίου, Αγκίλα Σάλεχ Ίσα, ο οποίος όντας πιο μετριοπαθής από τον στρατάρχη θα μπορέσει να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η στάση της Μόσχας φαίνεται ότι έχει αλλάξει λόγω της «απειθαρχίας» του Χαφτάρ, όπως η παραβίαση της ρωσοτουρκικής πρωτοβουλίας κατάπαυσης πυρός τον Ιανουάριο, με τις προθέσεις πάντως της Ρωσίας να ξεκαθαρίζουν το προσεχές διάστημα.
Ευνοημένη η Τουρκία
Τα παραπάνω αφήνουν στην Άγκυρα περιθώριο να εδραιώσει ακόμη περισσότερο το ρόλο της στην περιοχή απέναντι στους δυτικούς συμμάχους της, οι οποίοι μοιάζουν να έχουν χάσει τη δυνατότητα ελέγχου των λιβυκών εξελίξεων. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό, δε, αναμένεται να παίξει η διαφαινόμενη συμφωνία Τουρκίας – ΗΠΑ, όπως ανακοίνωσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Σε κάθε περίπτωση, η Άγκυρα συνεχίζει την έντονη διπλωματική της κινητικότητα, βάζοντας αυτή τη φορά στο παιχνίδι την Ιταλία.
Ο Τσαβούσογλου, επιδιώκοντας προφανώς να προσαρτήσει τη Ρώμη στα τουρκικά σχέδια, δήλωσε μετά τη συνάντηση με τον Ντι Μάιο πως η Τουρκία θα εργαστεί από κοινού με την Ιταλία για την επίτευξη σταθερής ειρήνης και μιας πολιτικής διαδικασίας που θα αποδώσει αποτελέσματα στη Λιβύη. Πρόσθεσε μάλιστα πως οι δύο χώρες σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ μπορούν, επίσης, να συνεργαστούν στην ανατολική Μεσόγειο.
Επίσης, ανάφερε πως η Τουρκία θέλει να εργαστεί μαζί με την Ιταλία για την ικανοποίηση ενεργειακών αναγκών της Λιβύης, όπως ο ηλεκτρισμός. Πρόσθεσε πως η Τουρκία θέλει να δει την Ιταλία να συμμετέχει στις διμερείς ή τριμερείς προσπάθειες για επίλυση της κρίσης στη Λιβύη.