Back to top

Πώς η κάνναβη μπορεί να μεταμορφώσει τον Λίβανο

22/07/2018 - 15:59

Η οικονομία του Λίβανου είναι σε κρίσιμη κατάσταση και οι προβλέψεις είναι ακόμη πιο δυσοίωνες. Το έλλειμα στον προϋπολογισμό έχει εκτιναχθεί και έξι μήνες πριν το ΔΝΤ «σήμανε συναγερμό». Αλλά, ίσως μία πρόταση για τη νομιμοποίηση της καλλιέργειας φαρμακευτικής κάνναβης, την οποία η κυβέρνηση βλέπει με ενδιαφέρον, αλλάξει τα δεδομένα. 

Η  αντίθεση μεταξύ της φτώχειας και του επιδεικτικού πλούτου στην πόλη Brital, που βρίσκεται στην Κοιλάδα Μπεκάα είναι τόσο έντονη που γίνεται ενοχλητική.  Τα παλιά, σχεδόν διαλυμένα φορτηγά διασταυρώνονται στους γεμάτους λακκούβες δρόμους με τις Bentley και τα Range Rovers με τα σκούρα φιμέ τζάμια που κυκλοφορούν χωρίς πινακίδες. Και ενώ, τα ποσοστά της ανεργίας είναι υψηλά, το πρώτο που βλέπει κανείς όταν γυρίσει το βλέμμα είναι οι πολυτελείς επαύλεις. Στην πόλη ζουν μερικές από τις πιο ισχυρές οικογένειες καλλιεργητών κάνναβης της χώρας. Οι καλλιέργειες είναι φανερές, σε κοινή θέα, στις εκτάσεις που βρίσκονται στις παρυφές της πόλης, ενώ οι καλλιεργητές διαθέτουν ένα τεράστιο οπλοστάσιο, έχοντας καταστήσει σαφές με τον πιο άμεσο τρόπο ότι, η γη τους είναι «απαγορευμένη ζώνη». Ωστόσο, η εικόνα αυτή μπορεί να αλλάξει δραματικά και η περιοχή να μετατραπεί σε μία νόμιμη, αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, βιομηχανία κάνναβης.

Η κυβέρνηση του Λιβάνου δεσμεύτηκε να μελετήσει προτάσεις για τη νομιμοποίηση της καλλιέργειας φαρμακευτικής κάνναβης με στόχο την εξαγωγή. Το σχέδιο αποτελεί μέρος μιας δέσμης μεταρρυθμίσεων που προτάθηκαν από την εταιρεία συμβούλων McKinsey & Company, στην οποία ανατέθηκε η κατάρτιση ενός πενταετούς σχεδίου διάσωσης της οικονομίας. Η απόφαση αναζήτησης «εξωτερικής βοήθειας» προέκυψε μετά τις όλο και πιο δυσοίωνες προβλέψεις για την οικονομία. Ο Λίβανος είναι η τρίτη πιο χρεωμένη χώρα στον κόσμο, με δείκτη χρέους προς ΑΕΠ 153%. Ο εμφύλιος στη γειτονική Συρία επιδείνωσε την κατάσταση δραματικά: Η ανάπτυξη από το 9% που ήταν προ του πολέμου κατρακύλησε στο 2%.

Στην έκθεση 1000 σελίδων που παραδόθηκε αυτό το μήνα στον πρόεδρο του Λιβάνου, Μισέλ Αούν η ομάδα συμβούλων της McKinsey επικεντρώθηκε στην τόνωση του τουρισμού, στις τραπεζικές υπηρεσίες και στην επένδυση της παραγωγής αβοκάντο.

Αλλά ήταν η πρόταση για τη νομιμοποίηση της καλλιέργειας κάνναβης που ανέβηκε στην ειδησεογραφία, ειδικά από τη στιγμή που ο προσωρινός υπουργός Οικονομίας, Raed Khoury ενέκρινε το σχετικό πλάνο. «Η ποιότητα της κάνναβης του Λιβάνου είναι από τις καλύτερες στον κόσμο» είπε ο Khoury μιλώντας στο Bloomberg, προσθέτοντας ότι, η αξία της εν λόγω βιομηχανίας υπολογίζεται σε 1 δισ. δολάρια

Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής κάνναβης του Λιβάνου βρίσκεται υπό τον έλεγχο μίας χούφτας οικογενειών στη Μπεκάα. Ο πλούτος που οι «φαμίλιες» αυτές έχουν με τα χρόνια συγκεντρώσει τους έχει δώσει μία ιδιότυπη αυτονομία: Οπλισμένοι «μέχρι τα δόντια» δηλώνουν έτοιμοι να προκαλέσουν την αστυνομία, ακόμη και τον στρατό εάν νιώσουν ότι απειλούνται. Επίσης, αντιμετωπίζουν θετικά την προοπτική της νομιμοποίησης. «Συμφωνούν απόλυτα. Είναι ένα σοβαρό βήμα προς τη μεταρρύθμιση της οικονομίας του Λιβάνου» λέει ο Qassem Tlaiss, κάτοικος της Brital, ο οποίος ενεργεί ως αντιπρόσωπος για τις ισχυρές «φαμίλιες» της Μπεκάα.

Ο Tlaiss, ο οποίος δεν εμπλέκεται στην παραγωγή κάνναβης, λέει ότι η πολιτεία έχει εγκαταλείψει τον τόπο στη μοίρα του επί δεκαετίες, αφήνοντας τους ανθρώπους με ελάχιστες εναλλακτικές, πέρα από την προφανή, δηλαδή, να ζητήσουν δουλειά στο εμπόριο ναρκωτικών. Αναφέρεται επίσης, στον «πόλεμο» που εδώ και χρόνια έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις «φαμίλιες» και στις αρχές, που στην ουσία εξαθλιώνει τον τόπο ακόμη περισσότερο. Οι επιχειρήσεις που κάνει κατά καιρούς η αστυνομία με στόχο την καταστροφή των καλλιεργειών, καταλήγει με ανταλλαγή πυροβολισμών.

Περί τα 42.000 εντάλματα σύλληψης εκκρεμούν για την περιοχή Μπεκάα - Χερμέλ, τα οποία ως επί το πλείστον αφορούν αδικήματα που συνδέονται με το εμπόριο ναρκωτικών. Ο Tlaiss είναι επικεφαλής μιας επιτροπής που δημιουργήθηκε από τις «φαμίλιες» της Μπερκάα με αίτημα τη γενική αμνηστία. «Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο τόπος είναι τόσο φτωχός. Δεν μπορεί να εργαστεί κανείς εδώ επειδή υπάρχουν τόσα πολλά εντάλματα σύλληψης εναντίον μας. Όποιος είναι ύποπτος για ο,τιδήποτε δεν μπορεί να βρει δουλειά», σημειώνει.

Η κάνναβη καλλιεργείται στην Κοιλάδα Μπεκάα από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η βιομηχανία έφτασε στο peak της στο χάος του εμφυλίου στον Λίβανο, την περίοδο 1975-1990, όπου σύμφωνα με εκτιμήσεις 2.000 τόνοι κάνναβης ετησίως έβγαιναν παράνομα από τις ακτές της χώρας. Ο πόλεμος της γειτονικής Συρίας, ο οποίος ξέσπασε το 2011, ήταν άλλη μια ευκαιρία για «χρυσές δουλειές». Σύμφωνα με τους καλλιεργητές, το εμπόριο έχει αυξηθεί κατά 50% από το 2012, καθώς οι αρχές του Λιβάνου έχουν στρέψει την προσοχή τους αλλού, στην ασφάλεια των συνόρων -και όχι στη θάλασσα.

Ο τζίρος υπολογίζεται σε 175 - 200 εκατ. τον χρόνο και αφορά τις εξαγωγές στις Χώρες του Κόλπου, την Ευρώπη, την Αφρική και τη Βόρεια Αμερική. Σύμφωνα με το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, ο Λίβανος είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας ρητίνης κάνναβης στον κόσμο.

Δεν έχει αποσαφηνιστεί εάν το σχέδιο της McKinsey προτείνει στην κυβέρνηση να συνεργαστεί με «φαμίλιες» της Μπέκαα ή να δημιουργήσει μια εντελώς νέα βιομηχανία. Σύμφωνα με τον Guardian, προηγούμενες προτάσεις Λιβανέζων αξιωματούχων στον Tlaiss αφορούσαν τη χορήγηση αδειών σε όσους καλλιεργούν ήδη κάνναβη. Όμως, ενώ η Μπεκάα έχει την τεχνογνωσία, είναι επίσης και ένα σύνθετο δίκτυο ανταγωνιστικών συμφερόντων. Ο Tlaiss υποστηρίζει ότι το σχέδιο δεν θα γίνει αποδεκτό από τη Χεζμπολάχ -υπενθυμίζεται ότι η Κοιλάδα Μπεκάα θεωρείται προπύργιό της.

Τον περασμένο Μάιο διεξήχθησαν οι πρώτες εκλογές μετά από εννέα χρόνια -όπου η σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ και οι πολιτικοί της σύμμαχοι κέρδισαν πάνω από τις μισές έδρες στο λιβανέζικο κοινοβούλιο- αλλά ακόμη δεν έχει σχηματιστεί κυβέρνηση.

«Εάν κοιτάξει κανείς πίσω στην ιστορία, τις προσπάθειες που έχουν κατά καιρούς γίνει για μεταρρυθμίσεις στο Λίβανο, μπορεί να τις κρίνει μόνο αμιγώς πολιτικά», λέει ο Nassib Ghobril, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Byblos του Λιβάνου. «Όταν εφαρμόζεται μια μεταρρύθμιση και η μία πλευρά πιστώνεται την επιτυχία, η άλλη πλευρά το εκλαμβάνει απώλεια. Είναι ένα παιχνίδι με μηδενικό άθροισμα». Αλλά ακόμη και όταν υπάρχει συμφωνία, η διαφθορά περιορίζει σημαντικά την αποτελεσματικότητά της: Ο Λίβανος έχει την 143η θέση στον κόσμο στον δείκτη διαφθοράς της Transparency International.

Ο βουλευτής Walid Jumblatt, ένθερμος υποστηρικτής της νομιμοποίησης της κάνναβης, αμφισβητεί την έκθεση της McKinsey. «Δεν πρόκειται να διαβάσω αυτή την ανοησία. Είχα προτείνει την ιδέα αυτή εδώ και καιρό. Δεν χρειαζόταν να πληρώσουμε 1,5 εκατ. δολάρια για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι μπορούμε να νομιμοποιήσουμε την κάνναβη» δηλώνει. Παρά τις επιφυλάξεις του για την έκθεση, συνεχίζει να υποστηρίζει την ιδέα. «Θα μπορούσε να γίνει -θεωρητικά τουλάχιστον- και να αποτελέσει παράγοντα βελτίωσης και ανάπτυξης για τις εγκαταλελειμμένες περιοχές της Μπεκάα και του Χερμέλ» καταλήγει.