Back to top

Οι πρώτες σημαίες στον Αρχαίο κόσμο

04/01/2018 - 13:47
Σημαία, σήμα ή σημείο είναι ένα κομμάτι από ύφασμα που φέρει χρώματα και εμβλήματα που χαρακτηρίζουν το έθνος ή μέρος αυτού. Γενικά με τον όρο σημαία μπορούμε να εννοούμε μόνο το ύφασμα έγχρωμο ή όχι, ή μόνο το έμβλημα, ή και τα δύο. Κάθε έθνος έχει μία σημαία και σύμβολα που το χαρακτηρίζουν. 

Έχει όμως και σημαίες για το στρατό, το ναυτικό, τον Βασιλιά, των διαφόρων νομών κομμάτων, ομάδων, προξενείων, εταιριών, συλλόγων κ.λ. Κάποιες σημαίες έχουν διεθνή χρήση. Η λευκή σημαία σημαίνει διακοπή εχθροπραξιών, διαπραγμάτευση, συνθηκολόγηση. Η κίτρινη καραντίνα, κίνδυνος μολύνσεων. Η κόκκινη πόλεμο, την μαύρη χρησιμοποιούσαν οι πειρατές ή δήλωνε πένθος.

Πότε εμφανίστηκε η σημαία;

Οι πιο παλιές μαρτυρίες αναφέρονται για σημαίες Αιγυπτίων αρχηγών που έφεραν στην άκρη των ακοντίων τους ζωόμορφους θεούς. Καταγράφεται ότι μια άσπρη σημαία βρέθηκε μπροστά από τον ιδρυτή της δυναστείας Zhou στην Κίνα ( 1122-256 π.χ.). Στην Ινδία οι σημαίες φέρονταν στα άρματα και τους ελέφαντες. Στην Βίβλο αναφέρεται ότι κάθε φυλή έπρεπε να έχει τα εμβλήματα της. Οι Πέρσες είχαν στα ακόντια τους τον χρυσό αετό ή τον κόκορα. Οι Σκύθες τον δράκοντα.Οι Έλληνες είχαν στις ασπίδες τους όμοια σημεία για να αναγνωρίζονται στη μάχη. Οι Σπαρτιάτες είχαν το ''Λ'' ή τους Διόσκουρους. Οι Αρκάδες το ρόπαλο του Ηρακλή. Οι Μεσήνιοι το ''Μ''. Οι Μαντινείς την τρίαινα. Οι Θηβαίοι την σφίγγα. Οι Αθηναίοι την κουκουβάγια. Διάφορους συμβολικούς αριθμούς, λέξεις για να τρομάζει ο εχθρός φίδια, ταύρους, λέοντες, κριάρια κ.α. Το σημάδι στις ασπίδες το ονόμαζαν επίσημα.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στη μάχη της Σαλαμίνας το Περσικό σκάφος Αρτεμίσια όταν το κυνηγούσε ένα Αθηναϊκό σκάφος βύθισε ένα Περσικό για να σωθεί. Το γεγονός διαβεβαίωσαν οι παρατηρητές στον Ξέρξη λέγοντας ότι αναγνώρισαν το σκάφος, "ει αληθέως εστί Αρτεμισίης το έργον, και τους φάναι, σαφέως το επίσημον της νεός επισταμένους. ...... έγνω τοσημήιον ιδών της στρατηγίδος". Ο Πλούταρχος χρησιμοποιεί την λέξη παράσημα. 

 
Ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί την λέξη σημεία "τα σημεία ήρθε τα σημεία κατεσπάσθε" δηλαδή κάποιο σημάδι σήμαινε την έναρξη της μάχης και κάποιο σημάδι την διακοπή. Ένα κόκκινο ύφασμα που ονομάζετε φοινικίς χρησιμοποιούσαν πρώτοι οι Αθηναίοι για την έναρξη της μάχης, έπειτα οι Έλληνες της Σικελίας, οι Μακεδόνες, έπειτα οι Ρωμαίοι και οι« Βυζαντινοί». Οι σημαίες στο στρατό της ξηράς φαίνεται να εμφανίσθηκαν επί Μεγαλου Αλεξάνδρου ενώ οι σημαίες στην θάλασσα εμφανίστηκαν από την Μυκηναϊκή εποχή. Στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία υπήρχαν σημεία στους επικεφαλής των ιλών του μακεδονικού στρατού. Μετά τον θάνατο του Ηφαιστίονα, το εκστρατευτικό του σώμα ονομάσθηκε χιλιαρχία και προηγείτο σημαία που είχε κατασκευάσει ο Ηφαιστίων, γράφει ο Αρριανός. Εκείνη την εποχή οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν τετράγωνες σημαίες. 
 
Το 333 π.χ. μετά την νίκη στην Ισσό ο Αλέξανδρος καθιέρωσε στο στράτευμα τις τετράγωνες σημαίες από κεντητό ή ζωγραφιστό ύφασμα. Μετά την κατάκτηση των υπόλοιπων βασιλείων της Ελλάδας από τους Ρωμαίους τα Ελληνικά συνάντησαν τα σημάδια των αποικιών και αναμείχθηκαν με τα Ρωμαϊκά. Κάθε πόλη είχε τα σημεία της όπως και κάθε πλοίο. Το Βυζάντιο και η Προποντίδα είχαν το κόκκινο χρώμα με την ημισέληνο  ( σύμβολο της θεάς Άρτεμης) με αστέρι ή χωρίς. Στην Μήλιτο το λιοντάρι. Στα παράλια της Μικράς Ασίας τον ήλιο σε πράσινο φόντο, η προέλευση του ήλιου είναι πιθανή από τους Τρώες που είχαν προστάτη τους τον θεό Απόλλωνα, θεό του ήλιου. Στις άλλες περιοχές είχαν κίτρινες, άσπρες, κόκκινες σημαίες με αστέρια, με ρητά και φράσεις για να φοβίζουν τους πειρατές.