Η μεγαλύτερη συνεισφορά του σερ Τσόρτσιλ στην παγκόσμια Ιστορία είναι η δράση του στα αιματηρά γεγονότα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Μετά την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, ο βρετανός πρωθυπουργός θα συνέβαλε στην πετυχημένη συμμαχική στρατηγική κατά της ναζιστικής λαίλαπας, από κοινού με τον αμερικανό πρόεδρο Φράνκλιν Ρούσβελτ και τον σοβιετικό γενικό γραμματέα Ιωσήφ Στάλιν.
Η πολυσχιδής προσωπικότητά του δεν εξαντλήθηκε βέβαια στην πολιτική, με τον ίδιο να είναι στρατιωτικός και να λειτουργεί ταυτοχρόνως ως δημοσιογράφος, ιστορικός και συγγραφέας, την ίδια στιγμή που το λογοτεχνικό του έργο τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1953!
Ο δαιμόνιος πολιτικός άφησε κληρονομιά τη νίκη των Συμμάχων στον πόλεμο που άλλαξε τον κόσμο, με τις επικρίσεις φυσικά να μη λείπουν για τη συχνά αμφιλεγόμενη δράση του...
Πρώτα χρόνια
Ο Ουίνστον Λέοναρντ Σπένσερ-Τσόρτσιλ γεννιέται στις 30 Νοεμβρίου 1874 ως γόνος της αριστοκρατικής οικογένειας του πολιτικού και λόρδου Randolph Churchill και της νεοϋρκέζας της καλής κοινωνίας Jeannie Jerome. Ο νεαρός Τσόρτσιλ μεγαλώνει στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, με τον παππού του να διατηρεί τη θέση του αντιβασιλέα και τον πατέρα του να βρίσκεται στο πλευρό του ως γραμματέας. Στην Ιρλανδία θα γεννηθεί λίγο αργότερα και ο μικρότερος αδερφός του.
Στα σχολικά του χρόνια, ο Τσόρτσιλ ήταν πνεύμα ανεξάρτητο και επαναστατικό, αλλάζοντας συνεχώς σχολικά περιβάλλοντα. Τον Απρίλιο του 1888 θα σταλεί από την οικογένειά του εσώκλειστος στο ιδιωτικό σχολείο Harrow School, όπου και θα αποφασίσει να ακολουθήσει καριέρα στρατιωτικού, προσχωρώντας στη στρατιωτική ακαδημία της σχολής.
Η στρατιωτική καριέρα δεν φάνηκε ωστόσο να είναι η ιδανική επιλογή, καθώς ο έφηβος Τσόρτσιλ αποτυγχάνει δύο φορές να μπει στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία της Βρετανίας, γίνεται ωστόσο δεκτός με την τρίτη και αποφοιτεί μάλιστα με επαίνους. Σε ηλικία 21 ετών, χάνει τον πατέρα του και ρίχνεται με τα μούτρα στην καριέρα, στην περίοδο μάλιστα της στρατιωτικής ακμής της Βρετανίας.
Η σύντομη πορεία του στον στρατό θα προλάβει να μετρήσει μια σειρά από περιπέτειες: το 1895 βρίσκεται να υπηρετεί στα βορειοδυτικά σύνορα της Ινδίας, ενώ λίγο αργότερα θα πάρει μέρος στις εχθροπραξίες του Σουδάν (1898). Όντας στον στρατό, λειτουργεί ως πολεμικός ανταποκριτής για μια σειρά από βρετανικές εφημερίδες, την ίδια στιγμή που συντάσσει και τα πρώτα του ιστορικά συγγράμματα (το «The Story of the Malakand Field Force» το 1898 και το «The River War» το 1899).
Το 1899 θα εγκαταλείψει τη στρατιωτική καριέρα και θα εργαστεί ως πολεμικός ανταποκριτής για λογαριασμό της καθημερινής συντηρητικής εφημερίδας «Morning Post». Οι δημοσιογραφικές ανάγκες θα τον φέρουν στη Νότια Αφρική, για να καλύψει τον Πόλεμο των Μπόερς (Βρετανοί εναντίον Ολλανδών), όπου και θα πιαστεί όμηρος των ολλανδών αποίκων (Μπόερς).
Η απόδρασή του θα απαθανατιστεί στους πηχυαίους τίτλους των εφημερίδων, με τον ίδιο να ταξιδεύει σε μια τεράστια απόσταση μέχρι να βρεθεί στην υπό πορτογαλική κατοχή Μοζαμβίκη. Επιστρέφοντας στη Βρετανία, περιγράφει την εμπειρία του στο βιβλίο «London to Ladysmith» (1900)...
Πρώιμη καριέρα σε κυβέρνηση και στρατό
Το 1900, ο Τσόρτσιλ γίνεται μέλος του Βρετανικού Κοινοβουλίου με το κόμμα των Συντηρητικών, ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του. Αυτομάτως αρχίζει να καλεί σε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, όταν ωστόσο διαπιστώνει ότι οι Συντηρητικοί δεν είχαν κατά νου την κοινωνική δικαιοσύνη μεταπηδά στο Φιλελεύθερο Κόμμα (1904). Το 1908 συμμετέχει στη νεοεκλεγμένη κυβέρνηση ως υπουργός Εμπορίου. Την ίδια χρονιά παντρεύεται την εκλεκτή της καρδιάς του Clementine Ogilvy Hozier, έπειτα από σύντομο φλερτ.
Ως επικεφαλής του βρετανικού εμπορίου, αντιτίθεται σθεναρά στην περαιτέρω επέκταση του Βρετανικού Ναυτικού, εγκαινιάζοντας ταυτοχρόνως μεταρρυθμίσεις στο σωφρονιστικό σύστημα. Παράλληλα, διασφαλίζει για πρώτη φορά με νόμο τις απολαβές του κατώτατου μισθού, παίρνοντας και μέτρα για τον περιορισμό της ανεργίας.
Τον Ιανουάριο του 1911, ένα αμφιλεγόμενο μέχρι σήμερα περιστατικό έλαβε χώρα με πρωταγωνιστή τον Τσόρτσιλ: η αστυνομία είχε αποκλείσει δύο εγκληματίες σε ένα σπίτι, κι όταν αυτό έπιασε φωτιά ο υπουργός παρεμπόδισε την πυροσβεστική να κατασβήσει την πυρκαγιά, αφήνοντας τους ληστές να καούν ζωντανοί για να μη ριψοκινδυνεύσουν τις ζωές τους οι πυροσβέστες. Ο βαθμός εμπλοκής του Τσόρτσιλ στο ζοφερό περιστατικό ερευνάται ακόμα.
Το 1911 θα μετακινηθεί στο Επιτελείο του Ναυτικού, συντελώντας καθοριστικά στον εκμοντερνισμό του βρετανικού στόλου, καθώς στα νέα πολεμικά που παραγγέλνει επιμένει πως ο κινητήρας οφείλει να δουλεύει με πετρέλαιο. Ο ίδιος υποστήριξε από την πρώτη στιγμή την εισαγωγή των αεροσκαφών στην υπηρεσία του πολέμου και ίδρυσε την Πολεμική Αεροπορία του Βασιλικού Ναυτικού. Ακόμα και μαθήματα πιλότου έκανε για να κατανοήσει από πρώτο χέρι τη δυναμική του νέου μέσου!
Στα φονικά γεγονότα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου πλέον, μετά την καταστροφική για τους Συμμάχους Μάχη της Καλλίπολης (1915), ο Τσόρτσιλ παραιτείται από τη θέση του παρά το γεγονός ότι δεν συνδεόταν ευθέως με την πανωλεθρία. Ένιωσε ωστόσο υπεύθυνος ως εμπνευστής της εκστρατείας.
Για μια σύντομη περίοδο, επιστρέφει στον Βρετανικό Στρατό και γίνεται διοικητής διμοιρίας στο Δυτικό Μέτωπο, παίρνοντας μέρος στις εχθροπραξίες του πολέμου. Το 1917 ωστόσο τοποθετείται εσπευσμένα στη θέση του υπουργού Πυρομαχικών για τον τελευταίο χρόνο του Μεγάλου Πολέμου, επιβλέποντας από κοντά την κατασκευή αρμάτων μάχης, αεροπλάνων και πολεμοφοδίων.
Από το 1919-1922, ο Τσόρτσιλ υπηρετεί ως υπουργός Πολέμου, Αεροπορίας και Αποικιών στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ. Ως επικεφαλής των αποικιών, εμπλέκεται σε άλλο ένα αμφιλεγόμενο γεγονός, όταν διέταξε αεροπορική επιδρομή κατά των εξεγερμένων Κούρδων στο Ιράκ, το οποίο τελούσε υπό βρετανικό ζυγό.
Οι προστριβές στους κόλπους των Φιλελεύθερων θα καταλήξουν ωστόσο στην εκλογική ήττα του Τσόρτσιλ το 1922, με τον ίδιο να εγκαταλείπει τον σχηματισμό και να επιστρέφει στους Συντηρητικούς. Υπηρετεί ως Θησαυροφύλακας της Βρετανίας και αφήνει έργο την επιστροφή της χώρας στο καθεστώς της συγκέντρωσης αποθεμάτων χρυσού, ενώ του πιστώνεται και το γεγονός της πετυχημένης διαχείρισης της γενικευμένης απεργίας που λίγο έλειψε να υπονομεύσει τη βρετανική οικονομία.
Με την ήττα των Συντηρητικών ωστόσο το 1929, ο Τσόρτσιλ βρίσκεται για άλλη μια φορά στην πολιτική του καριέρα εκτός κυβέρνησης. Ο ίδιος αφιερώνει τα επόμενα χρόνια στη συγγραφή και δημοσιεύει το ιστορικό βιβλίο «A History of English Speaking Peoples»...
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
Παρά το γεγονός ότι και ο ίδιος απέτυχε να διακρίνει αρχικά το μέγεθος της απειλής που συνιστούσε ο Χίτλερ όταν ανήλθε στην εξουσία το 1933, ο Τσόρτσιλ θα αρχίσει προοδευτικά να καλεί σε άμεση βρετανική απάντηση. Μέχρι το 1938 που η ναζιστική Γερμανία άρχισε να προσαρτά γειτονικά εδάφη, ο Τσόρτσιλ είχε μετατραπεί σε σφοδρό επικριτή της Πολιτικής Κατευνασμού που ακολουθούσε ο βρετανός πρωθυπουργός Νέβιλ Τσαμπερλέιν σε σχέση με τη ναζιστική απειλή.
Κι έτσι στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, την ημέρα που η Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία, ο Τσόρτσιλ θα τοποθετηθεί και πάλι υπουργός Ναυτικού, συμμετέχοντας στα ανώτατα πολεμικά συμβούλια της χώρας. Μέχρι τον Απρίλιο του 1940, ο Τσόρτσιλ είναι ήδη πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Πολέμου, ενώ τον Μάιο που η ναζιστική λαίλαπα έφτασε μέχρι τη Νορβηγία και οδήγησε στην πτώση του πρωθυπουργού, ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ' διορίζει τον Τσόρτσιλ πρωθυπουργό και υπουργό Πολέμου. Μέσα σε λίγες ώρες από την ανάληψη των νέων του καθηκόντων, ο χιτλερικός στρατός εισέβαλε σε Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο, ενώ δύο μέρες αργότερα προέλασε στα γαλλικά εδάφη, αφήνοντας τη Βρετανία μόνη στη μάχη.
Ο Τσόρτσιλ σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με τους ηγέτες των Εργατικών, των Φιλελεύθερων και των Συντηρητικών, τοποθετώντας σε θέσεις-κλειδιά ανθρώπους εγνωσμένης ικανότητας. Στις 18 Ιουνίου 1940 κάνει μια από τις μνημειώδεις εμφανίσεις του στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, προειδοποιώντας την κυβέρνηση ότι η «Μάχη της Βρετανίας» ήταν έτοιμη να ξεκινήσει. Ο Τσόρτσιλ κράτησε τη βρετανική αντίσταση στους Ναζί ζωντανή, την ίδια ώρα που καθέλκυσε τα θεμέλια για την αποφασιστική συμμαχία με τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, που θα έκρινε εν πολλοίς την τύχη του πολέμου. Η προσωπική του φιλία με τον αμερικανό πρόεδρο Ρούζβελτ ήδη από τη δεκαετία του '30 απέδωσε καρπούς, μέσω της οικονομικής βοήθειας που στάλθηκε από τις ΗΠΑ στη Βρετανία τον Μάρτιο του 1941.
Όταν η Αμερική μπλέχτηκε στα φονικά γεγονότα του πολέμου τον Δεκέμβριο του 1941, ο Τσόρτσιλ ήταν πια αισιόδοξος για την πορεία των συμμαχικών στρατευμάτων. Στους μήνες που ακολούθησαν, εργάστηκε πυρετωδώς για τη σφυρηλάτηση των συμμαχικών σχέσεων, συνεργαζόμενος στενά με τον Ρούζβελτ και τον Στάλιν στη μάχη κατά των δυνάμεων του Άξονα.
Παρά τη νικητήρια έκβαση του πολέμου, τον κεντρικό ρόλο που διαδραμάτισε στη δημιουργία του ΟΗΕ και τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που πρόλαβε να περάσει στη Βρετανία καταμεσής του πολέμου, ο ίδιος χάνει τις εκλογές του Ιουλίου του 1945, με τον λαό της Αγγλίας να τον περιορίζει έτσι στη θέση του «πρωθυπουργού εν καιρώ πολέμου».
Για τα επόμενα 6 χρόνια, ο Τσόρτσιλ θα υπηρετήσει ως ηγέτης της Αντιπολίτευσης, συνεχίζοντας ωστόσο να επηρεάζει τις παγκόσμιες εξελίξεις. Τον Μάρτιο του 1946, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στις ΗΠΑ, έκανε την περίφημη ομιλία του για το «Σιδηρούν Παραπέτασμα», προειδοποιώντας τους Δυτικούς για τον σοβιετικό έλεγχο της Ανατολικής Ευρώπης. Ο ίδιος ήθελε τη Βρετανία ανεξάρτητη και μακριά από τους ευρωπαϊκούς συνασπισμούς.
Στις γενικές εκλογές του Οκτωβρίου του 1951, ο Τσόρτσιλ επιστρέφει στην κυβέρνηση για τη δεύτερη πρωθυπουργική θητεία του, διατηρώντας ταυτοχρόνως τη θέση του υπουργού Άμυνας (μέχρι τον Ιανουάριο του 1952). Το 1953 γίνεται ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β', με τον τίτλο «σερ» να φιγουράρει πλέον στο όνομά του. Επικεφαλής και πάλι της χώρας, ο Τσόρτσιλ θα εισάγει βαθιές κοινωνικές αλλαγές, βελτιώνοντας δραστικά τις συνθήκες εργασίας στα ορυχεία και ορίζοντας νέες προϋποθέσεις για τη στέγαση των πολιτών.
Οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις επισκιάστηκαν ωστόσο από σωρεία κρίσεων στην εξωτερική πολιτική της χώρας, με τον Τσόρτσιλ να διατάζει άμεση στρατιωτική επέμβαση στις βρετανικές αποικίες που ξεσπούσαν αυτονομιστικά κινήματα, όπως στην Κένια. Παρά την πετυχημένη καταστολή των εξεγέρσεων, έγινε πλέον ξεκάθαρο ότι η Βρετανία δεν ήταν πια σε θέση να διατηρήσει την αποικιοκρατική της αυτοκρατορία...
Κατοπινά χρόνια και θάνατος
Ο Τσόρτσιλ είχε αρχίσει να δείχνει σημάδια εύθραυστης υγείας ήδη από το 1941, όταν υπέστη ένα ελαφρύ καρδιακό επεισόδιο, το οποίο θα επαναληφθεί το 1943, την ώρα που ανάρρωνε από πνευμονία. Τον Ιούνιο του 1953, σε ηλικία 78 ετών, υπέστη μια σειρά από εγκεφαλικά επεισόδια όντας στο πρωθυπουργικό γραφείο της οδού Ντάουνινγκ, με το γεγονός να αποκρύπτεται ωστόσο μαεστρικά από τον Τύπο.
Μέχρι τον Οκτώβριο, είχε αναρρώσει πλήρως και είχε επιστρέψει στα καθήκοντά του, αν και πλέον δεν ήταν σε καλή φυσική και νοητική κατάσταση, γεγονός που αναγνώριζε και ο ίδιος. Το 1955 θα παραιτηθεί από τα καθήκοντά του, παραμένοντας ωστόσο απλός βουλευτής μέχρι τις εκλογές του 1964, όταν δεν θα κατέβαινε πια υποψήφιος.
Παρά την κακή κατάσταση της υγείας του, ο Τσόρτσιλ παρέμεινε ενεργός στη δημόσια ζωή, παίρνοντας θέση στα παγκόσμια γεγονότα μέσα από το σπίτι του στο Χάιντ Παρκ του Λονδίνου. Στις 15 Ιανουαρίου 1965 ωστόσο υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, από το οποίο δεν θα ανάρρωνε ποτέ: πέθανε στο σπίτι του στο Λονδίνο 9 μέρες αργότερα, στις 24 Ιανουαρίου, σε ηλικία 90 ετών. Η Βρετανία πένθησε τον χαμό του για περισσότερο από μία εβδομάδα...