Απίστευτο και όμως αληθινό!... Ένας Βρετανός επιστήμονας, τα συμπεράσματα του οποίου δημοσιεύτηκαν στην αμερικανική επιθεώρηση «Apeiron», αποκαλύπτει ότι ο Πλάτωνας χρησιμοποίησε μια διάταξη συμβόλων, εμπνευσμένη από τη θεωρία του Πυθαγόρα, για να δώσει στα έργα του μουσική δομή!. Αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε το κείμενο!...
.jpg)
«Στο δαιδαλώδες «σπήλαιο» των ιδεών του Πλάτωνα εισχώρησε Βρετανός ερευνητής, που κατάφερε να σπάσει ένα μυστικό μαθηματικό και μουσικό κώδικα, ο οποίος φαίνεται ότι κρυβόταν στα έργα του αρχαίου Ελληνα φιλοσόφου. «Ηταν σαν να ανοίγαμε έναν τάφο και να εντοπίζαμε μέσα του καινούργια έργα του Πλάτωνα», λέει ο δρ Τζέι Κένεντι, ιστορικός της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Η ύπαρξη κρυμμένων μηνυμάτων στα πλατωνικά κείμενα είχε συζητηθεί αρκετές φορές στους επιστημονικούς κύκλους, έλειπε όμως μία συγκροτημένη θεωρία που να αποδεικνύει την ύπαρξή τους. Ο Βρετανός επιστήμονας, τα συμπεράσματα του οποίου δημοσιεύτηκαν στην αμερικανική επιθεώρηση «Apeiron», αποκαλύπτει ότι ο Πλάτωνας χρησιμοποίησε μια διάταξη συμβόλων, εμπνευσμένη από τη θεωρία του Πυθαγόρα, για να δώσει στα έργα του μουσική δομή. Τον 6ο αιώνα π.Χ. ο Πυθαγόρας είχε διακηρύξει ότι οι ουράνιες σφαίρες παράγουν μια μουσική που δε γίνεται αντιληπτή με την ακοή. Ο Πλάτων μιμήθηκε αυτήν την κρυφή μουσική στην «Πολιτεία» και άλλα έργα του: τοποθέτησε ομάδες λέξεων που σχετίζονται με τη μουσική ύστερα από κάθε δωδέκατο του κειμένου, κρύβοντας έτσι ένα είδος κλίμακας με δώδεκα νότες.
«Ο Πλάτωνας θεωρείται συχνά μόνο φιλόσοφος, ενώ ήταν επίσης σπουδαίος επιστήμονας. Συμμετέχω σε ένα κίνημα ανάμεσα στους ιστορικούς των Επιστημών να στραφούν στη μελέτη των μαθηματικών του, της φυσικής, της μουσικής θεωρίας και της φυσιολογίας του», εξηγεί μιλώντας στον «Α» ο δρ Κένεντι, που εδώ και χρόνια ερευνά το πλατωνικό σύμπαν, πεπεισμένος ότι κρύβει πολλά ακόμη μυστικά. «Η αποκρυπτογράφηση της μουσικής δομής δείχνει ότι ο Πλάτων χρησιμοποιεί το συμβολισμό, πράγμα που μας οδηγεί σε πολλά άλλα είδη συμβολισμού», τονίζει.
Συγγραφέας και του βιβλίου «Space, time and Einstein», ο δρ Κένεντι συνεχίζει την έρευνά του στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία. «Η μελέτη μου, που πρέπει φυσικά να επικυρωθεί και από άλλους ειδικούς, δείχνει ότι οι απόψεις μας για πολλούς αρχαίους φιλοσόφους πρέπει να αναθεωρηθούν. Για παράδειγμα, ο Αριστοτέλης ήταν σκεπτικός στην πυθαγόρεια κληρονομιά. Καθώς η έρευνά μου δείχνει ότι ο Πλάτων ήταν οπαδός του Πυθαγόρα, διαπιστώνουμε ότι η απόσταση μεταξύ τους ήταν μεγαλύτερη απ' όσο πιστεύαμε».
Ο Βρετανός ειδικός στέκεται ιδιαίτερα στις «τεράστιες πρακτικές επιρροές» της πλατωνικής σκέψης. Θυμίζει τη διαπίστωση του Ελληνα καθηγητή στο Πρίνστον Αλέξανδρου Νεχαμά: «Ο Πλάτων εκπροσωπεί το πέρασμα από την κοινωνία του πολέμου στην κοινωνία της σοφίας». Οπως λέει ο δρ Κένεντι, «μετά τον Πλάτωνα, στη θεωρία και συχνά στην πράξη, η πολιτική αφορούσε την κοινωνική δικαιοσύνη, πράγμα που δεν ήταν αυτονόητο πριν από αυτόν. Ο Πλάτων συνέβαλε επίσης στο να επηρεαστεί η δυτική παράδοση από τα μαθηματικά και την επιστήμη -από αυτό βιώνουμε τόσο τα οφέλη όσο και τις βλαβερές συνέπειες. Κι ακόμη, παρά το ότι στην «Πολιτεία» αντιμάχεται τους ποιητές, ο ίδιος ήταν σπουδαίος ποιητής. Η σαγηνευτική δύναμη κειμένων όπως το «Συμπόσιο», ο «Φαίδρος» και ο «Φαίδων» πηγάζει από το πάντρεμα της βαθιάς φιλοσοφικής του σκέψης και μιας υψηλής ποίησης»… (Εφημερίδα "Αγγελιοφόρος" της Πέμπτης 1ης Ιουλίου 2010).
Ποιος ήταν ο Πλάτωνας;
Αξίζει, με την ευκαιρία, να πούμε δύο λόγια για το ποιος ήταν ακριβώς ο μεγάλος Αθηναίος φιλόσοφος Πλάτων, για τον οποίον το Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό της Ματζέντα λέει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Ο Πλάτων (ή Πλάτωνας) είναι ο Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος. Γιος του Αρίστωνα και της Περικτιόνης. Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Η μητέρα του ανήκε στο γένος του Σόλωνα κι ο πατέρας του στου Κόδρου. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 429 π.Χ., κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο μύθος διηγείται πολλές επινοήσεις για τη γέννηση του Πλάτωνα, όπως π.χ. ότι οι μέλισσες του Υμηττού κατέβηκαν κι έβαλαν στο στόμα του μέλι κ.ά.
Στην αρχή ονομάστηκε Αριστοκλής. Ο Σωκράτης όμως, ο δάσκαλός του, του έδωσε το όνομα Πλάτωνας, για το πλατύ του στήθος και το μέτωπο. Ο Πλάτωνας έζησε στην ακμή της αθηναϊκής πολιτείας, συναναστράφηκε πολλούς σπουδαίους σύγχρονούς του άντρες (Θουκυδίδη, Ξενοφώντα, Ευριπίδη, Αριστοφάνη, Φειδία) κι είχε δασκάλους του τους σοφότερους άντρες της εποχής του. Όλα αυτά του προετοίμασαν μια λαμπρή σταδιοδρομία στην πνευματική ζωή της χώρας μας. Από μικρός διδάχτηκε από τον Κρατύλο τις φιλοσοφικές απόψεις του Ηράκλειτου.
Σε ηλικία 20 χρονών γνώρισε το Σωκράτη κι από τότε έμεινε πιστός κοντά του μέχρι το Θάνατο του δασκάλου. Επίσης γνώρισε τις απόψεις των Ελεατών και Ιώνων φιλοσόφων και κυρίως του Παρμενίδη και του Αναξαγόρα. Ο Πλάτωνας επηρεάστηκε πολύ απ' το δάσκαλό του Σωκράτη, που είχε στραφεί στην πρακτική φιλοσοφία, δηλ. στην φιλοσοφία σαν τρόπο ζωής. Γι' αυτό στα συγγράμματά του δεν μπορούμε να διακρίνουμε ποιες απόψεις είναι του δασκάλου και ποιες του μαθητή. Ο Πλάτωνας έδωσε δείγματα αφοσίωσης στο δάσκαλό του, στη δίκη του Σωκράτη. Μετά την καταδίκη του Σωκράτη έφυγε λυπημένος απ' την Αθήνα, της οποίας τη δημοκρατία δε συμπαθούσε. Πήγε στα Μέγαρα, στο μαθηματικό Ευκλείδη.
Απ' την αγάπη του στη μάθηση και την έρευνα έκανε πολλά ταξίδια. Στην Ιταλία γνώρισε τις ιδέες των Πυθαγόρειων για τα μαθηματικά, τη φυσική και την ηθική, που, συνδυασμένες με τις δικές του απόψεις, τις βρίσκουμε στα συγγράμματά του. Στην Κυρήνη άκουσε το Θεόδωρο να διδάσκει μαθηματικά. Κατόπιν πήγε στην Αίγυπτο και μετά στη Σικελία, όπου τον φιλοξένησε ο Δίωνας. Έπεσε όμως στη δυσμένεια του τύραννου της Σικελίας Διόνυσου και γλίτωσε βέβαια το θάνατο, πουλήθηκε όμως σαν δούλος και τον ελευθέρωσε ο Αννίκερις ο Κυρηναίος. Το 388 π.Χ. γύρισε στην Αθήνα κι άρχισε να διδάσκει στη σχολή που ίδρυσε κοντά στον Κηφισό, την Ακαδημία. Στα επόμενα 20 χρόνια έγραψε πολλά συγγράμματα. Το 367 π.Χ. και 361 π.Χ. ταξίδεψε και πάλι στη Σικελία, αλλά και πάλι αναγκάστηκε να φύγει. Εβδομήντα πια χρόνων γύρισε στην Αθήνα και συνέχισε να διδάσκει. Τότε έγραψε αρκετά βιβλία κι ασχολήθηκε να βρει ένα ιδανικό πολιτικό σύστημα για την εποχή του. Έκανε κι αρκετές διορθώσεις σε προηγούμενα έργα του. Πέθανε το 348 π.Χ., σε ηλικία 81 χρονών. Οι μαθητές του τον αγαπούσαν και τον θαύμαζαν. Μεταξύ τους ήταν: ο Χαβρίας, ο Φωκίωνας, ο Δημοσθένης κ.ά. Οι οπαδοί του διάδωσαν τη διδασκαλία του και διατήρησαν για αρκετό χρόνο την Ακαδημία. Η μέθοδος του Πλάτωνα όπως και του Σωκράτη ήταν διαλογική. Και τα περισσότερα έργα του έχουν μορφή διαλόγου. Τα πρόσωπα του διαλόγου συζητούν κι εκθέτουν τις απόψεις τους πάνω σε διάφορα φιλοσοφικά θέματα. Ο ίδιος ο Πλάτωνας δεν εμφανίζεται και τις ιδέες του τις βάζει στο στόμα του Σωκράτη.
Το μόνο έργο που δεν έχει διαλογική μορφή είναι η "Απολογία του Σωκράτη". Η φιλοσοφία του Πλάτωνα αγκαλιάζει όλους τους τομείς. Περίφημη είναι η θεωρία του "Περί Ιδεών". Με τη θεωρία του αυτή ο Πλάτωνας μπορεί να θεωρηθεί πατέρας του φιλοσοφικού ρεύματος που λέγεται ιδεαλισμός. Για να στηρίξει τη θεωρία του αυτή, ο Πλάτωνας υποστηρίζει τη θεωρία της μετεμψύχωσης. Δηλ. η ψυχή δεν πεθαίνει μετά το θάνατο του ανθρώπου, αλλά πηγαίνει και ζει σε κάποιον άλλο οργανισμό. Σύμφωνα με τη θεωρία των ιδεών, η πραγματικότητα χωρίζεται σε αισθητή και νοητή. Στην πρώτη ανήκουν τα πράγματα και τα αντικείμενα που τα καταλαβαίνομε με τις αισθήσεις μας και στη δεύτερη ανήκουν οι ιδέες, που γίνονται αντιληπτές μόνο με το νου μας.
Οι ιδέες για τον Πλάτωνα είναι τα "καθαρά όντα", τα "όντως όντα", δηλ. αυτές που μόνο υπάρχουν πραγματικά, είναι άυλες, αιώνιες κι απόλυτες. Πηγή της γνώσης θεωρεί αυτές τις μεταφυσικές ιδέες. Τ' αντικείμενα του αισθητού κόσμου που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας είναι ατελή αντίγραφα των ιδεών. Η ψυχή λοιπόν, βλέποντας τ' αντικείμενα του αισθητού κόσμου, τα κατανοεί επειδή θυμάται (θεωρία της ανάμνησης) τις ιδέες τους, που είχε γνωρίσει σε κάποια προηγούμενη ζωή της στον κόσμο των Ιδεών.
Στην κορυφή του κόσμου των Ιδεών ανήκει η ιδέα του Αγαθού, που συμβολίζει και την έννοια της θεότητας. Η ιδέα του Αγαθού είναι η τελειότητα. Όλες οι άλλες ιδέες έχουν σαν πηγή τους την ιδέα του Αγαθού.
Η ψυχή, κατά τον Πλάτωνα, είναι αιώνια κι αθάνατη και χωρίζεται σε 3 μέρη: 1. Το λογιστικό (μ' αυτό επικοινωνεί με τον κόσμο των ιδεών), 2. το θυμοειδές (που την οδηγεί στα ευγενή πάθη) και 3. το επιθυμητικό (που την οδηγεί στα αγενή πάθη). Ο Πλάτωνας, όπως είπαμε, ασχολήθηκε και με την πρακτική φιλοσοφία, δηλ. τη φιλοσοφία σαν τρόπο ζωής. Κατά τον Πλάτωνα ο άνθρωπος πρέπει να φροντίζει να φύγει το γρηγορότερο απ' τη ζωή, για να ενωθεί με τον κόσμο των Ιδεών. Όσο όμως ζει πρέπει να εξασκεί την αρετή. Μέρη της αρετής είναι η σοφία, η αντρεία, η σωφροσύνη και η δικαιοσύνη. Οι αρετές αυτές χρειάζονται και για την καλή διοργάνωση της πολιτείας.
Ο Πλάτωνας, επειδή ήταν αριστοκρατικός στην ιδεολογία του, χωρίζει την ιδεώδη πολιτεία του σε 3 χωριστές τάξεις. Η μία είναι η τάξη των βιοτεχνών, των γεωργών και των εμπόρων, που θα εργάζονται και θα φροντίζουν για τις υλικές ανάγκες της κοινωνίας.
Η άλλη είναι η τάξη των φυλάκων, που θα φροντίζει για την ασφάλεια της πολιτείας. Τρίτη είναι η τάξη των αρχόντων, που θα διοικεί και θα νομοθετεί. Στις δύο ανώτερες τάξεις, τα αγαθά, οι γυναίκες και τα παιδιά είναι κοινά. Τη μόρφωση των παιδιών την αναλαμβάνει η πολιτεία. Τα μορφωτικά αγαθά, που οδηγούν στην αληθινή φιλοσοφική γνώση, προορίζονται μόνο για τους άρχοντες, που πρέπει να γίνουν φιλόσοφοι για να διοικούν καλά. Τις ακραίες αριστοκρατικές αυτές απόψεις του τις αναθεώρησε αργότερα και στους "Νόμους", όπου περιγράφει μια άλλη μορφή πολιτείας, που είναι μείγμα μοναρχίας και δημοκρατίας. Όλες τις απόψεις του αυτές τις εκθέτει στα έργα του, όπου ο Πλάτωνας αναδεικνύεται δυνατός κι αξιόλογος συγγραφέας, με ωραίο λογοτεχνικό ύφος.
Μερικοί ερευνητές αμφισβητούν τη γνησιότητα ορισμένων έργων του Πλάτωνα και κυρίως των επιστολών, απ' τις οποίες μόνο μία, η 7η, θεωρείται γνήσια. Άλλο πρόβλημα γύρω απ' τα έργα του είναι η χρονολογική σειρά που γράφηκαν. Γενικά διακρίνονται τρία στάδια στη δημιουργία του Πλάτωνα: η πρώιμη περίοδος, η μέση και η τελευταία. Τα έργα της πρώιμης περιόδου είναι επηρεασμένα πολύ απ' το Σωκράτη.
Έργα της πρώιμης περιόδου είναι: "Ίων", "Ιππίας ο Ελάσσων", "Πρωταγόρας", "Απολογία", "Κρίτων", "Λάχης", "Λύσις", "Χαρμίδης", "Ευθύφρων", "Πολιτεία" Ι, "Γοργίας". Έργα της μέσης περιόδου (387-367 π.Χ.) είναι: "Μενέξενος", "Μένων", "Ευθύδημος", "Κρατύλος", "Συμπόσιον", "Φαίδων", "Πολιτεία" ΙΙ-Χ, "Φαίδρος", "Θεαίτητος", "Παρμενίδης". Έργα της τελευταίας περιόδου είναι: "Φίληβος", "Τίμαιος", "Κριτίας", "Έβδομη Επιστολή", "Νόμοι.